Herkese merhaba, 23 Nisan Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı kutlu olsun! Türkiye Büyük Millet Meclisi 101. yaşını kutluyor.
Neden önemli? Türkiye Cumhuriyeti’nin kurucu Cumhurbaşkanı Mustafa Kemal Atatürk, 23 Nisan 1921’de milli bayram olarak kutlanmasına karar verilen bu özel günü, 23 Nisan 1929 tarihinde çocuklara armağan etti. 1979 yılında altı ülkenin katılımıyla uluslararası boyuta taşınan 23 Nisan ile dünyanın bir çok ülkesinden çocuklar Türkiye’yi ziyaret etmeye başladı. Türkiye’nin dünyada çocuklara bayram hediye eden ve bu bayramı bütün dünya ile paylaşan ilk ve tek ülke olduğunu belirtelim.
Manşetler:
🗞️ Fatih Özer’e kırmızı bülten
🗞️ JPMorgan’dan özür
🗞️ Mahkeme paketleme
Keyifli okumalar!
TÜRKİYE’DEN GELİŞMELER
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile ABD Başkanı Joe Biden bir telefon görüşmesi gerçekleştirdi. Görüşmede ikili ve bölgesel ilişkilerin ele alındığı belirtildi. Haziran’da NATO Zirvesi’nde görüşme kararı alındığı duyuruldu.
- Son Dakika: ABD Dışişleri Bakanlığı, Vaşington’un yarın 1915 olaylarını “soykırım” olarak tanıdıklarını açıklayacaklarını duyurdu.
Arnavutluk’ta olduğu tespit edilen Thodex’in kurucusu Faruk Fatih Özer için kırmızı bülten çıkarıldı.
-
Ayrıca: İçişleri Bakanı Soylu, Thodex’in kurucusu Fatih Faruk Özer’in yakalanması için Arnavutluk İçişleri Bakanı Bledar Cuci ile telefonda görüştü. Faruk Fatih Özer’in üç ayrı hesapta bulunan 31 milyon lirasına el konulduğunu açıklayan Soylu, “Arnavutluk güvenlik güçleri bu konudaki hazırlıklarını yapıyorlar. Zannediyorum ki bu konuda inşallah yakalanması gerçekleştirilir ve Türkiye’ye getirilir inancındayız” demecini verdi.
-
Gerisi: Türkiye merkezli kripto para piyasası Thodex’in kurucusu Faruk Fatih Özer’in 2 milyar dolarla ülkeyi terk ettiği iddia edildi.
- Nasıl? Önce 19 Nisan’da “Dogecoin (DOGE) işlemlerinde kısa süreli bir bakım çalışması gerçekleştiriyoruz” duyurusu geldi. 20 Nisan’da ise “Son zamanlarda borsamızda yaşanan çekim sorunları sebebiyle 20.04.2021 saat 20:00 itibarıyla planlı bakım çalışması yapılacak” açıklaması geldi. Bu sürenin ardından borsa açılmadı ve iddiaya göre toplamda 391 bin kişi mağdur oldu.
- Başka başka: Kripto para platformu Vebitcoin, finansal olarak zor durumda olduğunu açıklayarak faaliyetlerini durdurdu.
Yunanistan Başbakanı Kiryakos Miçotakis, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’la yakın bir zamanda görüşeceğini açıkladı.
-
Detay: Yunanistan Dışişleri Bakanı Nikos Dendias’ın “kendisine Erdoğan’dan bir mesaj getirip getirmediği” sorusuna “Bu konuda detay veremeyeceğim” yanıtını veren Miçotakis, Dendias’ın duruşunun ve verdiği yanıtların “hatasız” olduğunu söyledi.
-
Gerisi: Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu ve Yunan mevkidaşı Nikos Dendias, Ankara’da görüşmüş, Bakan Çavuşoğlu, Dendias’ın açıklamalarına “Basının önünde ülkemi ve milletimi itham ederseniz bunun da cevabını vermek durumundayız” sözleriyle tepki göstermiş, “Bizim arzumuz iki komşu ülke olarak görüşmelere devam etmek” açıklamasını yapmıştı.
DÜNYADAN GELİŞMELER
Çekya Cumhuriyeti Dışişleri Bakanı Jakup Kulhanek, Rusya Büyükelçiliği’nin 63 çalışanını sınır dışı edileceğini açıkladı.
-
Gerisi: Çekya Başbakanı Andrej Babiş, 18 Rusyalı diplomatın Rusya istihbarat servisine çalıştığını, 2014’te ülkenin Güney Moravya bölgesinde bir mühimmat deposunda meydana gelen patlamayla ilişkisinin olduğu yönünde ciddi şüpheler olduğunu söylemişti. Moskova da 20 Çek diplomatı istenmeyen kişi ilan etmişti.
Japonya Başbakanı Suga Yoshihide; Covid-19 vakalarının artış gösterdiği koruduğu Tokyo, Osaka, Kyoto ve Hyogo eyaletlerinde olağanüstü hâl ilan etti.
-
Detay: 25 Nisan’da başlayacak olağanüstü hâl 11 Mayıs’a kadar sürecek. Restoranlar 20.00’de kapanacak, alkol satışı yapan işletmeler tamamıyla kapatılacak.
ABD merkezli finans devi JP Morgan, Avrupa Süper Ligi başlatma hususunda futbol kulüplerini finanse edeceklerini açıkladıkları için özür diledi.
-
Gerisi: Fon bankası, kurucu kulüplere Covid-19 salgınının etkisinden kurtulmak ve altyapıya harcamak için 3,5 milyar avro vereceğini açıklamıştı.
-
Odaklı bülten: Avrupa futbolunun 12 süper gücü, Avrupa Süper Ligi’ni ilan etti. FIFA ve UEFA girişimi kınadı, ilerleyen saatlerde sosyal medyada tartışmalar çığ gibi büyüdü. Novus ise özel bir bültende gelişmeleri selamladı.
Alexey Navalny, Instagram hesabında yayınlanan açıklamasında, açlık grevine son verme kararı aldığını söyledi. Ancak Rusyalı muhalif lider, kendi seçtiği doktora görünme talebinden vazgeçmediğini de beyan etti.
-
Gerisi: Daha önce sırt ağrısı ve bacaklarında uyuşukluk hissettiğini açıklayan Navalny, cezaevinden her gün muayene edildiği bir hastaneye sevk edilmişti.
Endonezya donanma gemileri, iki gün önce kaybolan denizaltını arama çalışmalarını sürdürüyor. 53 kişilik mürettebata, denizaltında bir günden daha az yetecek oksijen bulunduğunu belirtelim.
-
Detay: Bloomberg’ün haberine göre, Endonezya’da KRI Nanggla 402 isimli denizaltı çarşamba günü Bali kıyısına 100 kilometre uzaklıkta kayboldu.
POLİTİKA
ABD Yüksek Mahkemesi ve Yeni “Mahkeme Paketleme” Girişimi
Seçil Bilgiç
Bir mahkemedeki hakimlerin çoğunluğu sizinle karşıt görüşte ise ve sizin çıkardığınız kanunların geçerliliğine dair karar verecekse ne yaparsınız? Mahkemeye sizinle aynı görüşte birkaç yargıç atamak kulağa hoş gelebilir. İşte ABD Başkan’ı Joe Biden da tam olarak bunu denemek istiyor.
ABD Yüksek mahkemesi şu anda dokuz üyeden oluşuyor. Geçtiğimiz günlerde Biden’ın ekibi Mahkeme’nin yargıç sayısını 13’e çıkarmayı hedefleyen iki partinin de üyelerini içeren bir komisyon kurulmasını teklif etti. Demokratlar’ın Kongre’deki lideri Nancy Pelosi’ye göre mahkemenin üye sayısını arttırma planını Kongre’nin gündemine getirmek şu an için söz konusu bile değil. Cumhuriyetçi vekiller ise planı bir “mahkeme paketleme” stratejisi olduğunu ve anayasaya aykırı olduğunu belirterek şiddetle eleştiriyor.
Mahkeme’deki muhafazakar çoğunluk
Bağımsızlıklarını koruyabilmeleri için Yüksek Mahkeme’ye atanan yargıçlar ömür boyu görev almak üzere atanıyorlar. Bu sebeple genç bir yargıç atayan ABD Başkan’ı yüksek mahkemedeki çoğunluğu çok daha uzun bir süre elinde tutmuş oluyor. İşte Amerika’daki liberal demokratları düşündüren husus da bu. Zira görev süresi boyunca eski ABD Başkan’ı Donald Trump Yüksek Mahkeme’ye tam üç genç yargıç atadı. Selefi Barack Obama ise yalnızca iki yargıç atayabilmişti. İşte bu sebeple, Yüksek Mahkeme’nin güncel dokuz üyesinin altısı muhafazakar tandanslı ve bu yapının yakın zamanda değişmesi muhtemel değil.
Her ne kadar yargıçlar politik görüşlerine göre değil, uygulanmakta olan hukuka ve anayasaya göre karar veriyor olsalar da Yüksek Mahkeme’deki baskın siyasi görüşle beraber kararlar da değişebiliyor. Siyasi görüş ve kararlar arasında bir nedensellik bağı olmasa da korelasyon olduğu konusunda herkes hemfikir. Cinsel yönelime dayalı ayrımcılık, kürtaj ve devlet tarafından sağlanacak sosyal yardım konuları siyasi görüşe göre en çok etkilenen konular arasında. Mahkeme’nin görüşü kanun ve emirlerin iptalini getirebiliyor. Dolayısıyla ABD Başkanı için çoğunluk görüşünü etkileyebilmek çok önemli.
Mahkeme Paketleme Planı
Benzer görüşte yargıçlar atayabilmek için mahkeme üye sayısını artırmaya çalışmak Amerika’da “mahkeme paketleme” olarak ve başkan Roosevelt ile anılan bir girişim. 1929 krizini atlatmak için hazırladığı yardım ve ekonomik reform programı Yüksek Mahkeme tarafından iptal edilince Franklin D. Roosevelt de mahkemenin üye sayısını 15’e çıkarmak istiyor; hatta bazı hakimlerin de yaş haddinden emekli edilmesi gerektiğini savunuyordu.
Her ne kadar Roosevelt’in mahkeme paketleme planı Kongre tarafından onaylanmadığı için yürürlüğe giremese de, planın kendisinin Yüksek Mahkeme’deki üyeleri tedirgin ettiği ve Roosevelt’in istediği kararları almaya yönelttiği iddia ediliyor. Zira mahkeme paketleme planından önce benzer kanunları iptal eden Mahkeme, paketleme planından sonra (1 oy fark ile) fikrini değiştiriyor ve aynı veya benzer kanunları anayasaya uygun bulmaya başlıyor.
Paketlemek mi Paketi Açmak mı?
Birleşik Devletler anayasasının temel taşlarından biri güçler ayrılığı ilkesi ve iki meclis (Kongre ve Senato), başkanlık ve Yüksek Mahkeme’nin yetki aşımına karşı birbirlerini sürekli kontrol ediyor olması. 51 No’lu Federalist Yazılar (Federalist Papers) bu denge ve fren mekanizmasının önemini şu sözlerle açıklıyor:
Bu tür [denge ve fren] mekanizmalarının hükümetin suistimallerini kontrol etmek için gerekli olması insan doğasının bir yansımasıdır. (…) İnsanlar melek olsaydı, hiçbir hükümete gerek olmazdı. İnsanları melekler yönetseydi, hükümet üzerinde ne dış ne de iç denetim gerekli olurdu. İnsanlar tarafından yönetilecek bir hükümeti çerçevelendirirken, en büyük zorluk şudur: Önce hükümetin yönetilenleri kontrol etmesini sağlamalısınız; ve sonra onu kendisini kontrol etmeye mecbur etmelisiniz. İşte mahkeme paketleme planları bu denge ve fren mekanizmalarını ortadan kaldırmayı hedefliyor gibi göründüğünden genellikle vekillerden ve kamuoyundan destek almıyor.
Kongre’nin adli yargı komitesinin başkanı Jerry Nadler’e göre ise üye sayısını artırmak “bir mahkeme paketleme değil, paketin içindekileri açığa çıkarma.” Nadler Cumhuriyetçiler’in son yıllardaki atamalarıyla Mahkeme’nin bağımsızlığını kaybettiğini ve ancak yeni atamalar ile bağımsızlığına tekrar kavuşabileceğini belirtiyor. Komisyonun çalışmalarının kamuoyu ve Kongre tarafından nasıl karşılanacağı ise merak konusu.
SPONSORUMUZ
It’s design, not fashion mottosuyla yola çıkan United People, kimliklerin kendini ve özgürlüğünü tanımlama sürecinin bir parçası olmak istiyor. Tek bir noktadan ziyade tasarımlarında genele odaklanan markanın web mağazasına göz atabilirsiniz.
