ABD halkı 6 Ocak sabahına demokrasileri için büyük bir zaferle başladı. Zira Georgia eyaletinde tarihi sayılabilecek bir seçim tekrarı ile ABD Parlamentosu, Senatosu ve Yürütme Organı Demokrat Parti’nin kontrolüne geçti. Bu seçim tekrarı ile ilgili daha fazla bilgi için bu yazımıza göz atabilirsiniz.
Ancak bu zafer kısa bir süre sonra yerini Modern ABD Demokrasi’sinin en büyük sınavı olarak nitelendirilebilecek Vaşington Kongre Binası Krizi’ne bıraktı. Kriz ile ilgili temel bilgiler şu şekilde;
Nasıl ve Neden Başladı?
ABD Senatosu ve Parlamentosu 6 Ocak 2021 tarihinde Kongre Binası’nda Seçilmiş Başkan Joe Biden’ın başkanlığını tasdik etmek için toplandı. Görev süresi devam eden ABD Başkanı Donald Trump ise aynı gün Beyaz Saray önünde binlerce destekçisinin katıldığı bir miting düzenledi. Seçimlerin hileli olduğu iddiasını yenileyen Trump, “Eğer son gücünüze kadar savaşmazsanız, size ait bir ülkeniz kalmayacak” söylemleri ile destekçilerini Kongre Binası’na yürümeye ve Joe Biden’ın yeni başkan olarak tasdik edilmesine engel olmaya davet etti. Kendisinin de yürüyüşe katılacağını söyleyen Trump, herhangi bir eyleme katılmadı.
13.10 itibari ile normalde merdivenlerine bile çıkılması yasak olan Kongre Binası’na gelen eylemciler, binanın ön tarafında kurulan polis barikatlarını yıkarak saat 14.15’te ana binaya giriş yaptılar. Önce Kongre’nin sol tarafında bulunan ABD Parlamentosu’na geçip sonrasında Kongre’nin sağ tarafında bulunan ABD Senatosu’na baskın yaptılar. Bu olaylar süresince eylemciler Parlamento Başkanı Nancy Pelosi’nin ofisine girip devlet sırrı niteliği taşıyan eşyalarını karıştırmaktan Senato Başkanı’nın makamına oturmaya kadar yasadışı sayılan eylemlerde bulundular. Bu sırada Parlamento ve Senato üyeleri masaların altında saklanırken, güvenlik güçleri ise kurul kapılarına içeride bulunan eşyalar ile barikat kurmaya çalıştılar. Eylemler ise olay anında yaşamını yitiren bir kişi, hastanede ise kurtulamayan üç kişi ile bitti.
Eylemlerin bitişi ve Polis Tepkisi
Eylemler devam ederken Biden, Trump’tan acilen destekçilerinden “kongre işgaline son verilmesini istemesini” talep etti. Trump ise buna cevaben destekçilerini tebrik ederek barışçıl bir şekilde Kongre’yi terk etmelerini istedi. Ulusal Muhafız gücü ve Polis saat 17.30’da Kongre Bina’sının güvenli olduğunu bildirdi. Vaşington Polisi eylemlerden 3 saat sonra seferber olabildiği için politikacıların ve özellikle Vaşington Belediye Başkanı’nın tepkisini çekti. Belediye başkanı, polisin tepkisinin bir fiyasko olduğunu belirtti.
Öte yandan olayları takip eden çoğu ABD vatandaşı ise barışçıl ve yasal sayılan Black Lives Matter eylemleri sırasında polis tepkisinin çok daha yüksekken şiddet içerikli ve yasadışı olan Kongre Krizi’nde ise polisin bu kadar zayıf olmasının eşitsizlik olduğuna dikkat çekti.
Özel Sektor ve Kamu’nun Tepkisi
Trump’ın şiddete ve kutuplaşmaya katkısından ötürü Facebook, başkanın Facebook hesabının en az iki hafta askıya alındığını ve gerekirse bu sürenin kalıcı olacak şekilde uzatılabileceğini duyurdu. Twitter ise Trump’ın eylem ile ilgili tweetlerini silerken, kendisinin hesabının 12 saat boyunca askıya alındığını duyurdu.
Demokrat Parti kanadının önemli isimleri olan Joe Biden, Kamala Harris ve Nancy Pelosi’den tepkiler gelirken, Trump’ın kendi partisi ve kabinesinden de önemli isimler duruma ciddi tepki gösterdi. Başkan Yardımcısı Mike Pence, “şiddet ve yıkım durmalı” dedi, Ulaştırma Bakanı Elaine Chao ve Trump’ın Milli Güvenlik Danışmanı Matt Pottinger, olayları kınayarak istifa ettiğini bildirdi.
Trump’ın kabinesi 25. Anayasa Değişikliğine göre başkanı ofisten kovabilme gücüne sahip. Kabine’ye bu hakkını kullanması için yapılan çağrılar artıyor.
