Dünyanın en popüler kutu oyunu olan Monopoly, küresel kutu oyunu satışlarının yaklaşık üçte birini oluşturuyor.
Londra merkezli pazar araştırması şirketi Euromonitor, 2013’te Monopoly’nin yıllık gelirini 400 milyon dolar olarak açıkladı. Bunun kutu oyunu satışlarının %30’unu oluşturduğu tahmin edildiğinde dünya henüz “Covid-19” ile tanışmıyordu. 2020’ye gelindiğinde pandemi oyun endüstrisinde patlama yarattı. Monopoly, Risk, Tabu gibi oyunların üreticisi, New Jersey merkezli Hasbro’nun satışları 2020’nin üçüncü çeyreğinde rekor seviyeye ulaştı. Açıklanan gelir geçen yılın aynı dönemine göre %14 artarak 374 milyar dolara ulaştı.
Monopoly’nin başarıya ulaşmasının birçok sebebi var. Oyunun kurgusu, nostaljisi ve insanların ekrandan kaçma arzusu bu sebepler arasında. Ancak başka bir faktör daha var: Hasbro’nun büyüme stratejisi.
Tarihçesi
Kutu oyunları, bildiğimiz şekliyle 19. yüzyılın ortalarında ortaya çıktı. Birçoğu dinden ilham aldı ve çocuklara dürüstlük, adalet gibi değerleri aşılamak için tasarlandı.
İngilizce’de “tekel” anlamına gelen Monopoly, hayatına “The Landlord’s Game” olarak başladı. Oyunun patenti, bir kişinin servetinden doğabilecek adaletsizlikleri göstermeyi amaçlayan Lizzie Magie tarafından 1904’te alındı. Magie’nin yayınladığı The Landlord’s Game bir klasik haline geldi ve Charles Darrow adında bir adamın dikkatini çekti. Darrow, oyunun “Monopoly” adlı kendi versiyonunun dağıtımını yaptı ve orijinal yaratıcısı olmamasına rağmen, Massachusetts merkezli Parker Brothers adlı oyun şirketine lisans verdi. 1935’te Parker Brothers, The Landlord’s Game’in buluş patentini Magie’den 500 dolara satın aldı. Emlakçılık konulu, zar ile oynanan bir kutu oyunu olan Monopoly’de amaç mümkün olduğunca çok emlak satın alarak diğer oyuncuları iflasa sürüklemek.
Monopoly’den önce, Parker Brothers iflasla burun burunaydı. Ancak Monopoly sayesinde sektörün devleriyle rekabete tutuştu.
Monopoly’nin zirveye yerleşmesi ise Hasbro sayesinde oldu. Şirket, kutu oyunu endüstrisini başlatan Massachusetts merkezli Milton Bradley’i 1980’lerin başında satın aldı. 1991’de ise Parker Brothers’ı satın alarak Monopoly ile tanıştı. 90’ların sonuna gelindiğinde Hasbro’nun kutu oyunu pazarının %85’ini köşeye sıkıştırdığı tahmin ediliyordu.
Hasbro’nun Stratejisi
Rakiplerini geride bırakan Hasbro yeni oyunlar geliştirmeyi bıraktı. Bir markayı genişletmek, yeni bir oyun geliştirmekten daha az maliyetliydi ve bu yaklaşımı büyüme stratejisinin merkezine oturttu. Monopoly artık amiral gemisiydi. Şirket düzenli olarak oyunun çeşitli versiyonlarını üreterek, büyüme ivmesini sürdürdü.
2011’de, endüstri analistleri Hasbro’nun klasikleri yeniden keşfetme tutkusunun başarısız olmaya mahkum olduğunu söyledi. Ancak Monopoly sayesinde şirket, kutu oyunu gelirinde çift haneli büyüme yaşadı. Hasbro’da bir düşüş yılı olan 2018’in 4. çeyreğinde, 2 oyun -Monopoly ve Magic: The Gathering- 212 milyon dolar satış; diğer tüm oyunların toplamı 267 milyon dolar getirdi.
Monopoly’nin son dönem popülerliğini ise çevrimiçi kanalların etkin kullanımı sağladı. Hasbro, çevrimiçi mağazalarını geliştirerek satışlarında sağlam bir ilerleme kaydetti. Ayrıca Monopoly’nin bilgisayar ve iPhone oyunlarının çok sayıda versiyonu da mevcut ve büyük ilgi görüyor.
