Avrupa Birliği ile AstraZenaca arasındaki Covid-19 aşısı tedariki problemleri giderek büyüyor. Taraflar, 29 Ocak 2021 Cuma günü aralarındaki tedarik sözleşmesini kamuoyu ile paylaştı.
Geçen sene tam da bu zamanlara Covid-19 ile tanıştık. Başlangıçta virüs ile ilgili birçok şey iddia edildi. Kimilerine göre insanlığın sonu gelmişti, kimilerine göre ise basit bir grip mikrobu kadar ölümcüldü. Bu süreçte Türk ırkına bir şey olmayacağı dahi ileri sürüldü.
Gelinen noktada dünyada 100 milyonun üzerinde enfekte var. 2 milyon kişi hayatını kaybetti. İşyerleri, okullar, sinemalar kapalı. Milyonlarca kişi işini kaybetti. Bazı sektörler ise kapanma noktasında.
Bütün bu olumsuz tablo hala mevcut iken aşı üretim çalışmaları büyük bir hızla devam ediyor. Ancak, aşı üretim kapasitesi, aşıların tedariki ve en nihayetinde aşılama faaliyetleri ise başka problemlere gebe.
Ne olmuştu?
AstraZenaca, Belçika’daki üretim tesislerinde yaşanan problemlerden ötürü Avrupa Birliği’ne tedarik edeceği aşıların mart ayında sekteye uğrayacağını açıklamıştı. Avrupa Birliği tarafı ise şirketin tedarik programında netlik olmadığını ve sözleşmeye aykırı davrandığını iddia ediyor.
Son durum ne?
AstraZenaca cephesi, üretimde problemler olabileceğini ama şubat ayından itibaren aylık küresel çapta 100 milyon doz üretim yapabileceklerini, Belçika’daki problemin kısa sürece çözüleceğini ve böylece tedariğin aksamayacağını belirtiyor. Avrupa Birliği tarafı ise bu durumdan hiç memnun değil. Yapılan açıklamaya göre tedariğin sekteye uğramasının sorumlusu AstraZenaca’nın başka ülkelere satış yapması. İlaveten, Birleşik Krallık’a yapılan satışların da Avrupa Birliğine tedarikinin akmaması için sınırlandırılması gerektiğini de ifade ediliyor. Tabi buna AstraZenaca’nın yanıtı da Birleşik Krallık’ın kendileriyle önceden bir anlaşma yapmış olması. Avrupa Birliği ise bu duruma, “burası ilk gelenin alacağı bir mahalle kasabı değil, aramızda anlaşma var” diyerek oldukça sert bir çıkış getiriyor. Taraflar, en son 29 Ocak 2021 Cuma günü kamuoyu toplamak için aralarındaki sözleşmeyi ticari sırlardan arındırarak erişime açtı.
Uyuşmazlık devam ederken, Avrupa Tıp Ajansı’ndan da AstraZenaca aşılarının kullanımı için de onay çıktı. Halbuki birkaç gün önce Almanya Hükümeti tarafından aşıların etkililiği ciddi ölçüde sorgulanmıştı. Sağlık Bakanlığına göre aşılar, 65 yaş ve üzeri için yalnızca %8 etkinliğe sahip.
Sonuç
Covid-19 hayatımızı ve devletlerin işleyişini en derinden etkilemeye devam ediyor ve edecek gibi de gözüküyor. Devletler de vatandaşlarına en hızlı şekilde aşı sağlamaya ve böylece normale dönme sürecinde öne geçme yarışı içinde. Özellikle Avrupa Birliği ve AstraZenaca’nın tedarik uyuşmazlığına, Brexit ile birlikte Avrupa Birliği’nden ayrılan Birleşik Krallık da dahil olunca işin içinden çıkılması zor bir hale bürüneceği kesin.
