Novus Yeşil’den herkese merhaba!
Bugün 16 Mart Salı, saat 10:00. İklim değişikliğiyle mücadelede diplomasi ve uluslararası işbirliği oldukça önemli. Bugünkü bültenimizde çeşitli ülkelerin ve büyük şirketlerin net sıfır emisyona doğru yolculuklarını inceliyoruz.
Bu haftanın konuları;
🌐 Net sıfır diplomasisi
📦 FedEx’in planı
💶 Avrupa’ya ticaret
Keyifli okumalar!
İKLİM
Sıfır Emisyon
Ebru Bozkurt
Japonya devlet yetkilileri, ülkede önümüzdeki 15 yıl içinde benzinle çalışan araçların kullanımını sonlandırmayı hedeflediklerini açıkladı. Hedefler arasında, mutlak sıfır karbon emisyonuna ulaşılması ve 2050 yılına kadar yeşil büyümeden yılda yaklaşık 2 trilyon dolar gelir elde edilmesi yer alıyor. Japonya, yeşil yatırım ve teknoloji ihracatı yoluyla büyümeyi hedefleyen şirketlere 2030’a kadar yılda 90 trilyon yen (870 milyar dolar) ve 2050’ye kadar 190 trilyon yen (1,8 trilyon dolar) vergi mali destek programları sunacak.
Net sıfır emisyon nedir?
Net sıfır emisyon, üretilen sera gazları ile atmosferden emilen sera gazlarının eşitlenmesi sayesinde bir ülkenin veya dünyanın iklim değişikliğine katkısını sıfırlaması anlamına gelmektedir.
Veriler: Küresel Karbon Bütçesi 2019 raporuna göre iklim değişikliğini tetikleyen karbon salınımında dünyada 15. sırada olan Türkiye’de kişi başına karbon salınımı 5,2 ton oldu. Bu oran ABD’de 16,6 ton, Avrupa Birliği’nde 6,7 ton, Çin’de ise 7 ton olarak gerçekleşti. Türkiye’nin 2018’de toplam karbon salınımı ise 430 milyon ton oldu. Bu alanda zirvede bulunan Çin’in karbon salınım miktarı 10,1 milyar ton olarak kaydedildi.
Pandemi etkisi: Avrupa’da sürdürülebilir-temiz enerji kullanımı, pandemi yılı 2020’de, fosil yakıt kullanımı oranlarını aştı. Fosil yakıtlarda azalan talep nedeniyle, daha ucuz enerji türlerinin kullanımı geniş ölçüde arttı. Geçen yıl birçok büyük şirket ve ülke, yaklaşık olarak 2050 yılına kadar emisyonlarını sıfıra indirmeyi hedeflediklerini duyurdular. Örneğin, Birleşik Krallık’ta parlamento, ülkenin emisyonlarını yüzyılın ortasına kadar %100 azaltmak için gerekli yasaları çıkardı. Bu adımı atarak Birleşik Krallık, 2050’ye kadar enerji sistemini tamamen değiştirmeye yönelik girişimde bulunan ilk büyük ülke oldu. Öte yandan bazı şirketler, yasalar daha yürürlüğe girmeden enerji yaklaşımlarını değiştirmeye başlamışken, diğerleri yasalardan sonra yeni stratejiler geliştirmeye başladı.
Paris Anlaşması: Paris Anlaşması, iklim değişikliği konusunda yasal olarak bağlayıcı bir uluslararası anlaşmadır. 12 Aralık 2015 tarihinde Paris’te 196 ülke tarafından kabul edilmiş ve 4 Kasım 2016’da yürürlüğe girmiştir. Anlaşmanın uzun dönemli hedefi, küresel ortalama sıcaklık artışının sanayileşme öncesi döneme göre 2°C altında tutulması; ilave olarak ise bu artışın 1,5°C’nin altında tutulmasına yönelik küresel çabaların sürdürülmesidir. Paris Anlaşması, çok taraflı iklim değişikliği sürecinde bir dönüm noktasıdır çünkü ilk kez bağlayıcı bir anlaşma, tüm ülkeleri iklim değişikliğiyle mücadele etmek ve etkilerine uyum sağlamak için çabalamak için ortak bir platforma getirdi. Türkiye anlaşmayı başta imzalamasına rağmen hiçbir zaman yasalaştırmadı. ABD ise 2020’de Donald Trump hükumeti tarafından anlaşmadan çıkarılmış ama 2021’de Joe Biden hükumeti ile yeniden imzacı taraf olmuştur.
Ülkeler Anlaşma Hedeflerine Yönelik Ne Yapıyor?
-
Çin Devlet Başkanı Xi Jinping, Eylül’de ülkesinin karbon emisyonlarının tepe noktasına beklenenden daha erken (2030’dan önce) ulaşacağını ve Çin’in 2060’a kadar karbon nötr olmaya çalışacağını duyurdu. Sürecin ilerleyişi büyük ölçüde ülkenin bir sonraki beş yıllık planına bağlı. Başkan hizmet süresince temiz enerjiyi artırmayı öncelik haline getireceğini söylese de Çin hala dünyanın en büyük kömür kullanıcısı ve kömür, enerji arzının beşte üçünü oluşturuyor.
-
Güney Kore Devlet Başkanı Moon Jae-in, ülkesinin yeşil projelere 7 milyar dolar yatırım yapacağını ve buna yönelik vergi teşvikleri geliştireceklerini duyurdu. Ayrıca Moon, 2021 yılı itibari ile denizaşırı kömür santrallerini finanse etmeyi durduracaklarının da altını çizdi.
-
ABD Başkanı Joe Biden geçtiğimiz ay yaptığı açıklamada, kendisi ve Kanada Başbakanı Justin Trudeau’nun 2050 yılına kadar net sıfır emisyona ulaşmak için çalışmayı kabul ettiklerini söyledi. Biden, Kanadalı liderle ikili görüşmenin ardından yaptığı konuşmada, “İklim hedefine yönelik üst düzey bir bakanlık kuruyoruz ve politikalarımızı ve hedeflerimizi 2050’ye kadar net sıfır emisyona ulaşmak için uyumlu hale getiriyoruz” dedi. Ortaklık ise Biden’in göreve başladığı ilk gün Kanada Alberta’dan günde 830.000 varil karbon yoğun ağır ham petrolü Nebraska’ya taşıyacak olan Keystone XL boru hattı için önemli bir izni iptal etmesinden sonra geldi.
Öngörüler: Shell, Exxon ve BP gibi büyük petrol ve gaz şirketleri 2050’de net sıfır emisyon hedefini gerçekçi bulmuyor. Shell’in iklim değişikliği danışmanı David Hone, 2050 zaman çizelgesinin “gerçekten pratik olmadığını” ayrıca bu hedefe ulaşmanın 80 yıldan fazla süreceğini belirtti. BP ise yıllık tahmininde, 2035 yılına kadar karbondioksit emisyonlarının %25 daha artmasını beklediğini söyledi.
GELİŞMELER
Uluslararası kuryecilik şirketi FedEx, 2040’a kadar tamamen karbon nötr olmak için 2 milyar dolarlık bir program oluşturdu. Şirket, uçak filolarının sürdürülebilirleştirilmesi için Yale Üniversitesi’nde 100 milyon dolarlık bir araştırma merkezi oluşturacak. 2030’dan itibaren Avrupa’da sadece elektrikli araçlar satın alınacak, kısa mesafelerde bisiklet veya yaya ulaşım kullanılacak. Karbon yakalama teknolojileri ile de temiz jet yakıtı geliştirilecek.
Gıda israfı: Birleşmiş Milletler’in son raporuna göre küresel gıda israfı önceki tahminleri iki katı ile bir milyar ton. Dünya ortalamasına göre evlerde çöpe atılan yiyecekler kişi başı yıllık 74 kg. Türkiye’de ise bu israfın 93 kg olduğu tahmin ediliyor. Çöpe atılan gıdanın %17’sinin dükkanlar ve restoranlardan olduğunu tespit eden rapor, toplamda üretilen gıdanın üçte birinin bir şekilde israf olduğunu hesaplıyor. Bu israf gıdaya erişim çeken kişilerin yanı sıra iklime de olumsuz etki yaratıyor. Gıda israfı ve kaybının toplam karbon salınımlarının %10’unu oluşturduğu tahmin ediliyor.
Bitcoin: Son yapılan tahminlere göre küresel Bitcoin madenciliği Londra’nın tamamı kadar karbon salınımına sebep olabilir. Bitcoin madencileri yüksek verimlilikte ve güçte bilgisayarlar üzerinden karmaşık işlemler yaparak Bitcoin kazanıyorlar. Oldukça maliyetli olan bu işlem ciddi elektrik tüketimi gerektiriyor. 2017’de küresel Bitcoin üretimi yaklaşık İrlanda kadar (30 TWh) elektrik tüketiyordu ama günümüzde bu 78-101 TWh’e kadar (Norveç’in elektrik tüketimi) yükseldi. Bitcoin’in fiyatındaki son günlerdeki artışların kısa vadede daha fazla madenciliği teşvik edeceği ve karbon salınımlarını 90 milyon tona kadar çıkaracağı düşünülüyor.
Dış Ticaret: Avrupa Birliği Parlamentosu büyük bir çoğunlukla Karbon Gümrük Vergisi’ni destekleyen bir oylama yaptı. Bağlayıcı olmayan oylamada 444 lehte, 70 aleyhte ve 181 çekimser oy kullanıldı. Karbon Gümrük Vergisi, Avrupalı üreticileri iklim değişikliği mücadelesi vermeden ucuza üretim yapan yabancı üreticilerden korumayı hedefliyor. Henüz planlama aşamasında olan bu vergi, Avrupa’ya ihraç edilecek temel sanayi ürünlerinin sebep olduğu karbon salınımlarını tespit edip vergilendirmeyi, böylece diğer ülkelerin de sanayilerini daha çevreci bir şekilde yenilemelerini teşvik etmeyi amaçlıyor.
