17 Mart’ta hakkında kesinleşmiş yargı kararı bulunan HDP Kocaeli Milletvekili Ömer Faruk Gergerlioğlu’nun milletvekilliği, kararın TBMM’de okunmasının ardından düşürüldü. Milletvekilliğinin düşürülmesi kararı alındığından beri TBMM’den ayrılmayan Gergerlioğlu, 21 Mart sabahı gözaltına alındı.
Ne olmuştu?
Ömer Faruk Gergerlioğlu’nun 2016 yılında sosyal medya hesabından yapmış olduğu bir haber paylaşımı sonucu, “terör örgütü propagandası yapmak” gerekçesiyle hakkında dava açılmıştı. Gergerlioğlu aleyhine çıkan 2,5 yıl hapis cezasının Yargıtay tarafından onanmasının ardından Gergerlioğlu, milletvekili dokunulmazlığı dikkate alınmaksızın hakkında devam eden yargılama ve verilen karar sonucu “ifade özgürlüğünün ihlal edildiği” gerekçesiyle Anayasa Mahkemesi’ne bireysel başvuruda bulunmuştu.
Hukuk ne diyor?
-
Milletvekillerinin yasama dokunulmazlığını düzenleyen Anayasa’nın 83. maddesine göre, seçimden önce bir suç işlediği ileri sürülen bir milletvekili, TBMM’nin kararı olmadıkça tutulamaz, sorguya çekilemez, tutuklanamaz ve yargılanamaz. Ağır cezayı gerektiren suçüstü hali ve seçimden önce soruşturmasına başlanılmış olmak kaydıyla Anayasa’nın 14. maddesindeki durumlar ise bu hükmün dışında tutulmuştur.
-
Anayasa’nın 14. maddesi ise temel hak ve hürriyetlerin kötüye kullanılması durumlarını ilke bazında açıklamaktadır. Buna göre, temel hak ve özgürlükler devletin ülkesi ve milletiyle bölünmez bütünlüğünü bozmak, Türk devletinin ve cumhuriyetin varlığını tehlikeye düşürmek, temel hak ve hürriyetleri yok etmek, devletin bir kişi veya zümre tarafından yönetilmesini veya sosyal bir sınıfın diğer sosyal sınıflar üzerinde egemenliğini sağlamak veya dil, ırk, din ve mezhep ayrımı yaratmak veya başka bir yoldan bu kavram ve görüşlere dayanan bir devlet düzenini kurmak amacıyla kullanılamazlar.
-
Özetle, milletvekillerinin dokunulmazlığının istisnası olan durumlar, ağır cezayı gerektiren suçüstü halleri ve Anayasa 14. madde sayılan ilkelere aykırı gelinmesidir. İlk istisnanın tespitinin objektif bir biçimde yapılabilmesi mümkün olmakla birlikte, ikinci istisnanın ne yazık ki objektif bir değerlendirmeyle tespit edilemeyeceği söylenebilir.
-
Anayasa’da yer alan hükmün açık olmamasına karşın, daha önce verilmiş Anayasa Mahkemesi kararları değerlendirilecek olursa, yakın zamanda Anayasa Mahkemesi’nce verilen Enis Berberoğlu kararı uyarınca, Enis Berberoğlu hakkında yasama dokunulmazlığını koruyan Anayasa’nın 83. maddesi hükmüne aykırı davranıldığı konusunda hüküm kurulmuştur.
-
Gergerlioğlu hakkında dokunulmazlık ihlali sonucu yapılan yargılamalar neticesinde yapılacak olan tüm değerlendirmelerde bu yazımızda değinilen Anayasa ilkeleri ve temel hak ve özgürlüklerin ne anlam ifade ettiğine sadık kalınmalı, hukuk devleti olmanın bir gereği olarak hukuk kuralları ekseninden sapılmamalıdır.
