Novus Yeşil’den herkese merhaba!
Bugün 27 Nisan Salı.
Büyüklerimiz demiş ki; “Bir elin nesi var, 196 elin sesi var!” İşte bu söz, beş yıl önce imzalanan o ünlü Paris İklim Anlaşması’nın sloganı oldu desek de bize inanmazsınız herhalde. Haklısınız, bu çok kötü bir şaka olurdu. Ama küresel iklim krizini çözmek için gerçekten de 196 ülkenin tamamının işbirliğine ihtiyacımız var. Bu hafta temamız Joe Biden’in gölgesinde iklim diplomasisi ve biraz tarih.
Bültenin konuları;
🏔️ Biden’ın iklim zirvesi
😡 Kızgın Çin
🌍📆 Dünya Günü
🏆 Ve şampiyon…
İyi okumalar,
Yörükcan
GELİŞMELER
Şampiyon: Bir önceki bültenimizde sizlere havadan veya fabrikalardan yakalanan karbondioksidi yaratıcı ürünlere çeviren girişimler için açılmış, 20 milyon dolarlık XPrize yarışmasından bahsetmiştik. Biz kazananların yazın açıklanmasını beklerken geçen hafta yarışma sonuçlandı. Büyük ödül Canada merkezli CarbonCure Technologies ve ABD merkezli UCLA CarbonBuilt şirketlerine gitti. Her iki şirket de karbonu çimento içerisine hapsederek betonun karbon ayak izini düşürüyor. 2020’de çimento üretimi küresel karbon salınımının %4’ü oluşturmuştu. Peki sizce ödül doğru yarışmacılara mı gitti? Şampiyonları tahmin edebildiniz mi? Cevaplarınızı sosyal medya paylaşımlarımıza cevap olarak yazabilirsiniz.
Çin’in tepkisi: Çin devlet başkanı Xi Jinping, Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron ve Almanya Şansölyesi Angela Merkel’le yaptığı online bir zirvede AB’nin bu yaz tanıtmayı planladığı karbon gümrük vergisini eleştirdi. Avrupa ülkeleri sanayilerini karbonsuzlaştırırken ucuza üretim yapan ve çevre kaygısı gütmeyen diğer ülkelerle rekabet etmekte zorlanabilir. Bu sebeple AB, karbon ayak izi yüksek olan ürünlerin ithalatına ek bir vergi getirmeyi planlıyor. Durumdan memnuniyetsiz olan Çin ise gelişmiş ülkelerin kendilerine odaklanması ve gelişmekte olan ülkelere finansal yardım yapmaları gerektiğini savunuyor.
Havacılık: Fransa Parlamentosu, ülke içinde trenle doğrudan 2,5 saatten kısa sürede gidilebilecek güzergahlarda uçuşları yasakladı. Cumhurbaşkanı Macron’un oluşturduğu iklim komitesinin orijinal olarak 4 saatten kısa yolculukları yasaklama talebini yumuşatan meclis 2,5 saatte karar kıldı. Bu değişiklikte Air France-KLM havayolunun itirazları büyük rol oynadı. Şirket, yıl sonuna kadar Fransa’da iç hat uçuşlarını %40 azaltacağını açıkladı.
Eğitim: Dünya üniversitelerini sıralayan en ünlü kuruluşlardan Times Higher Education, kurumları Birleşmiş Milletler’in “Sürdürülebilir kalkınma” hedeflerine göre sıraladığı listesini yayımladı. Belki de beklenenin aksine, birinci sıra Manchester Üniversitesi’ne giderken ilk 10’a Avustralya’dan dört okul girdi. Türkiye’de ise sırasıyla ilk beş: Abdullah Gül, İstanbul Teknik, İstanbul Gelişim, Orta Doğu Teknik ve Özyeğin Üniversiteleri oldu. Ayrıca İTÜ, “Sanayi, Yenilikçilik ve Altyapı” kategorisinde 24. sırada yer alarak Türkiye’nin herhangi bir kategorideki en yüksek sıralamasını elde etti.
Robert Kolej: Dünyanın en elit liselerinden oluşan G-30 birliğinin bir üyesi olan Robert Kolej, Dünya Günü vesilesiyle “Sinekkuşu Projesi” adını verdikleri uzun vadeli bir sürdürülebilirlik planı geliştirdiklerini açıkladı. Okul aynı zamanda Türkiye’de bir ilk olarak bir “Çevre Eğitiminden Sorumlu Müdür Yardımcısı” atamakta olduğunu belirtiyor.
DİPLOMASİ
Biden’ın iklim zirvesi
Ebru Bozkurt
ABD Başkanı Joe Biden, 22-23 Nisan’da kendi ev sahipliğinde düzenlenen ve 40 ülke liderinin katıldığı sanal iklim zirvesinde devletlere beraber hareket etme çağrısı yaptı. Konuşmasında küresel ısınmayı sınırlandırabilmek için en önemli on yılda olduğumuzu hatırlatırken; hiçbir ülkenin planının tek başına yeterli olmayacağını, tüm devletlerin ortak bir stratejiye ihtiyaç duyduğunu söyledi.
Zirve, 1 Kasım’da İskoçya’da yapılacak Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Konferansı’nın (COP) ön hazırlığı niteliğinde. Bu yıl 26.’sı düzenlenecek olan COP, 2015’te imzalanan Paris Antlaşması’nın önemli ölçüde güncellenmesini sağlayacak. ABD’nin ev sahipliğini yaptığı zirve ise COP 26 öncesi ülkelerin iklim krizi ile mücadele stratejilerini belirlemede önemli bir adım.
Başkanlığa adaylık sürecinde iklim krizini sık sık vurgulayan Biden, geçtiğimiz aralıkta küresel ısınmayla mücadelenin Covid-19’a karşı verilen mücadele gibi uluslararası boyutta ve ciddiyette olması gerektiğini belirtmişti. Bu yöndeki kararlılığını ise ofiste geçirdiği ilk gün, selefi Trump’ın ayrıldığı Paris İklim Anlaşmasını tekrar imzalayarak gösterdi.
- İstihdam: Zirvedeki konuşmasında halkına istihdam sağlamanın öneminden bahseden Biden, gelişme potansiyeli büyük olan temiz enerji ve teknoloji sektörlerinde büyük altyapı yatırımları yaparak binlerce kişiye iş yaratacaklarının sözünü verdi. Bu yatırım ve istihdamın da Şubat ayında Kanada Başbakanı Justin Trudeau ile ortak açıkladığı 2050’de net sıfır emisyon hedefine ulaşmada yardım edeceğini belirtti. ABD ve diğer ülkelerin sıfır emisyon politikaları ile ilgili detaylı bilgileri geçen ay yayımlanan “Sıfır Emisyon” yazımızda bulabilirsiniz.
- Finansman: Biden zirvede ayrıca ABD’nin ilk uluslararası iklim finansmanı planını açıkladı. Obama ve Trump yönetimlerinde iklim değişikliği için yeterli kaynağın ayrılmadığını itiraf eden Biden, Obama’nın ikinci dönemindeki finansmanı ikiye katlayacaklarını söyledi. Kamunun yanı sıra özel sermayeyi de teşvik edeceklerini belirten Biden, fosil yakıt projelerinin bundan sonra desteklenmeyeceğini duyurdu. Son olarak, ABD Hazine Bakanlığının iklimle ilgili finansal stratejileri belirlemek için yoğun çaba harcayacağını ve tüm sürecin şeffaf yürütüleceğini açıklayan Biden, 2023’de planın etkinliğinin gözden geçirilerek güncelleneceğini de sözlerine ekledi.
- Avrupa Birliği: İklim zirvesinden hemen önce yeni karbon hedeflerini belirleyen AB üyesi ülkeler ve Avrupa Parlamentosu, sera gazı emisyonlarını 2050’ye kadar sıfırlama konusunda geçici bir anlaşmaya vardı. Anlaşma AB’nin sera gazı emisyonlarının 1990’a kıyasla 2030’a kadar %55 azaltılmasını öngörüyor. Avrupa Parlamentosu üyesi Peter Liese hedefleri destekleyerek “Anlaşmanın zamanı gelmişti. Avrupa’nın ABD ve Çin’de meydana gelen pozitif gelişmeler karşısında nerede durduğunu göstermesi gerekiyordu” ifadelerini kullandı. Avrupa Parlamentosu ve Almanya Yeşiller Partisi üyesi Michael Bloss ise anlaşmayı Biden ile aynı fotoğrafa girmek için yapılan bir çaba olarak değerlendirdi ve %60’ın altında olan her hedefin krize karşı yetersiz olacağını savundu.
- Karşılıklı Sözler: İklim zirvesi dünyanın dört bir yanındaki liderler tarafından desteklendi. Almanya Şansölyesi Merkel, ABD’nin tam da ihtiyaç anında sağladığı bu katkının kritik bir adım olduğunu söylerken Birleşik Krallık Başbakanı Boris Johnson da Biden’ın finans planını iklim değişikliği ile mücadelede bir dönüm noktası olarak nitelendirdi. Japonya ve Kanada da zirvede yeni iklim hedeflerini duyurdu. Kanada Başbakanı Justin Trudeau, ülkesinin sera gazı salınımını 2030’a kadar %40-45 oranında azaltacağını, Japonya Başbakanı Yoshihide Suga ise önceki hedeflerini ikiye katlayarak salınımları %46 azaltmayı hedeflediklerini duyurdu.
- Rakipler: Dünyanın en yüksek kömür kullanıcısı Çin ise ülkede kömüre dayalı enerji tüketimini ancak “aşamalı olarak azaltabileceğini” söyledi. Aynı şekilde Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin de 2050’ye kadar emisyonları yalnızca “önemli ölçüde” azaltma sözü verdi. ABD ile ilişkileri son aylarda çalkantılı olan Rusya ve Çin’in zirveye katılması tarafların gelecek yıllarda ortak bir temelde anlaşmaya varabileceklerinin sinyalini verdi.
- Tepkiler: ABD Enerji ve Doğal Kaynaklar Komitesi üyesi Cumhuriyetçi Senatör John Barrasso, İklim Zirvesi’ni takiben yaptığı açıklamada Biden’ı ülkeyi tek taraflı olarak sert ve zararlı bir emisyon taahhüdüne bağlamakla eleştirdi. Ayrıca iklim krizinde Rusya ve Çin üzerine düşeni yapmazken bu yükü ABD’nin omuzladığını ifade etti. Batı Virginia Başsavcısı Patrick Morrisey de Biden’ın kararlarını “anlaşılmaz boyutlarda bir iç ve dış politika hatası” olarak değerlendirdi.
- Türkiye: Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan da zirvede konuşma yaptı. Erdoğan, iklim değişikliğinin etkilerini azaltmak için “yoğun çaba harcadıklarını” ve 2030’a kadar sera gazı salınımındaki artışı %21 azalmayı bekledikleri söyledi. 197 ülkenin imzaladığı Paris Anlaşmasını hala onaylamayan 10 ülkeden biri olan Türkiye, geçtiğimiz yıllarda da iklim krizine yönelik etkin bir plan yürütmediği için eleştirilmişti. Ülkeleri gelişmişlik düzeylerine göre ayıran anlaşmayı onaylamayan Türkiye, gelişmiş ülke olarak sınıflandırıldığı için ekonomik yardım alamamaktan şikayetçi. Ancak, AB’ye girme yönünde kararlılığını her fırsatta tekrarlayan hükümetin uyum süreci kapsamında iklim krizi hedeflerini de son alınan AB kararlarına uydurması gerekecek.
FOTOĞRAFLARLA TARİH
1969’da Kaliforniya’nın Santa Barbara şehrinde meydana gelen büyük bir petrol sızıntısı, Demokrat Wisconsin Senatörü Gaylord Nelson’ı oldukça kızdırmıştı. Nelson bu felakete karşı çevre bilinci geliştirmek için ülke çapında eğitimler düzenlemeyi ve gece-gündüzün eşit olduğu 31 Mart’ı Dünya Günü ilan etmeyi teklif etmişti. Sonraki yıl Kaliforniya’nın Cumhuriyetçi Senatörü Pete McCloskey ile ortaklaşan Nelson, 22 Nisan 1970’de tam tamına 20 milyon ABD vatandaşının katılımıyla ilk Dünya Günü’nü düzenledi. Etkinlik bu popülerlik sayesinde toplumda geniş kabul gördü ve sonunda uluslararası boyuta ulaştı.
