Elektronik cihazların beyni olarak tarif edebileceğimiz çipler söz konusu olduğunda akla daha çok akıllı telefonlar, tabletler ve kişisel bilgisayarlar gelse de çipler, otomobillerde de yoğun ve yaygın şekilde kullanılmakta. Geçtiğimiz yıldan bu yana başta Covid-19 salgını olmak üzere pek çok faktörün katkısıyla küresel bir çip krizi ortaya çıktı ve otomotiv sektörü de “çip kıtlığı” olarak tabir edilebilecek bu durumdan nasibini aldı.
Otomobiller için çipler neden önemli?
Otomobil denince akla daha çok motor gücü, güvenlik ve bunların ardındaki mekanik aksamlar ile görselliğe hitap eden tasarımlar akla geliyor olabilir. Ancak yazılım teknolojilerinin son yıllardaki hızlı gelişimine paralel olarak otomobillerde gelişmiş elektronik aksamlar ve bunlara güç veren çiplerin kullanımı da arttı. Öyle ki; ortalama bir otomobilde 50 ila 150 arasında çip yer alıyor. Bu çipler, özellikle otomobillerin sahip olduğu uygulamalar, sürücü destek sistemleri ve navigasyon sistemleri için kullanılıyor. Günümüz otomobilleri düşünüldüğünde konfor ve güvenliğe hizmet eden yeni yazılımsal özellikler artık vazgeçilemez bir noktaya geldi. Dolayısıyla yaşanan global çip krizi de otomobil üretimini ciddi şekilde etkiledi.
Çip krizinin nedeni
Otomobillerde de kullanılan çipler çok karmaşık ya da pahalı olmasa da akıllı telefonlardan mutfak gereçlerine çok sayıda elektronik cihazda kullanılmalarından ötürü çipler arasında en çok talep gören bileşenlerin başında geliyor. Bu talebe karşın 2020 yılıyla birlikte başlayan salgın, üretime ve tedarik zincirlerine ağır bir darbe indirmişti. Otomobil üreticileri de salgın nedeniyle bir süre üretime ara vermek durumunda kalmıştı. Bu süreçte çip alımını da durduran otomobil üreticileri otomobillere artan talep nedeniyle tekrar üretime başlayacakları zaman çip üreticileri, daha çok para ödeyen akıllı telefon, bilgisayar ve oyun konsolu üreticilerine çipleri sattığı için, otomobil üreticileri çip sırasının sonuna düştüler. Bu da otomobil üretiminde bir krizin doğmasına neden oldu. Öte yandan Japonya’da yer alan bir çip üretim tesisinde çıkan yangın, Texas eyaletindeki ekstrem hava koşulları ve ABD yönetiminin Çin merkezli teknoloji şirketlerine uyguladığı yaptırım gibi faktörlerin yaşanan çip kıtlığını daha da derinleştireceği değerlendiriliyor.
Otomotiv sektöründeki çip krizinin boyutları
Yaşanan çip kıtlığının otomotiv sektörü üzerindeki etkisinin tahmin edilenden daha büyük boyutta olması bekleniyor. Öyle ki; ABD merkezli otomobil üreticisi Ford daha önce 2021 yılı için çip kıtlığı nedeniyle 200.000 ile 400.000 arasında daha az araba üreteceğini ön görürken, şirket tarafından yapılan son açıklamada bu sayının 1,1 milyon düzeyinde olacağı ifade edildi. Ayrıca Ford’un 2021 yılı için kârının da 2,5 milyar dolar azalacağı değerlendiriliyor. Ford’un halihazırda üretmiş olduğu 22.000 otomobili çip entegre edilmek üzere üretim bandında beklettiği kaydediliyor. Kıtlıktan etkilenen tek üretici Ford değil. Volkswagen, Fiat Chrysler, Nissan ve Mini gibi otomobil üreticileri de çip krizinden etkilenerek üretimi sekteye uğrayan diğer bazı şirketler. Araştırma şirketi IHS Markit’e göre yaşanmakta olan çip krizi, yılın ilk çeyreğinde toplamda 1,3 milyon otomobil ve kamyonetin üretimini riske atmış durumda.
Sonuç
Yaklaşık 1,5 yıldır devam etmekte olan Covid-19 salgını, iklim koşulları ve siyasi-ekonomik bazı çekişmeler küresel çip pazarını derinden etkiliyor. Bu krizden akıllı telefon ve beyaz eşya dahil pek çok sektör etkilense de en büyük ölçekte hasar otomobil sektöründe meydana gelecek gibi gözüküyor. Bu kıtlık, otomotiv devlerini finansal olarak etkilediği gibi araştırmalara göre ilerleyen dönemlerde bu krizin yansımaları fiyatlandırmalar üzerinden tüketicilere de yansımaya başlayacak. Aşılamanın hızlanması bir umut ışığı olsa da bir haftalık duraklamaların bile aylar süren etkilere sahip olduğu ifade edilen bu sektörde sular hemen durulmayacak gibi.
