Evlilik denilince hepimizin aklına iki insan arasında kurulan evlilik geliyor. Ancak, iş dünyasında şirketlerin birleşme veya devralmaları da, nam-ı diğer mergers&acquisitons, evlilik olarak adlandırılıyor. Bu işlemler de kendi içlerinde, tıpkı evliliğe giden süreçte olduğu gibi, bazı aşamaları barındırıyor. Misal, letter of intent olarak adlandırılan niyet mektubu ile başlayan süreç, tarafların birbirlerini daha iyi tanımaları için yakınlaştıkları due dilligence olarak adlandırılan aşama (çoğu zaman alıcının, satıcının finansal ve hukuki başta olmak üzere tüm risklerini incelediği safha) ile devam edip en nihayetinde işlemin gerçekleşmesi ile bitirilebiliyor.
Tabii, her evlilikte olduğu gibi bu sürecin sonunda muradına erip ömür boyu mutlu olanlar da var; gelecek sene anlaşmanın değerinin yarısı kadar zarar açıklayıp “Biz nerde hata yaptık?” deyip hayallerini gözden geçirenler de.
Fransız Kombinasyonu
Gelmiş geçmiş en büyük birleşme/devralmalarda üçüncü sırayı Fransa’nın ulusal şampiyonlarından olan Gaz de France’ın, başka dev Fransız enerji şirketi olan Suez tarafından devralınması oluşturuyor. 2006 yılında başlayan birleşme görüşmeleri 29 ayın sonunda 107 milyar dolar değerinde anlaşmanın imzalanmasıyla mutlu sona eriyor. Hatta, işlem o kadar büyük ve Fransa için önemli ki, Sarkozy bile işlemin gerçekleşmesi için kollarını sıvıyor. İşlem neticesinde GFS isminde dünyanın en büyük sıvılaştırılmış doğal gaz şirketi kuruluyor. GFS birkaç yıl sonra başka bir dev Fransız elektrik firması olan Engie S.A. tarafından devralınıyor ve Fransız Hükümeti GFS’nin %33’üne hala sahip.
Büyük Birleşme
2000’li yılların başında teknolojinin gelişmesi ve internetin yaygın kullanılmaya başlaması medya sektörünü kökünden değiştirecekti. 2000 yılının Ocak ayında 1990’ların ortasında ABD’deki birçok internet, telefon, mesajlaşma, e-mail, CD ve floppy disk olmak üzere dönemin teknoloji mal ve hizmetlerini sağlayan America Online (AOL), dünyanın en büyük medya şirketlerinden olan TimeWarner’ı 182 milyar dolar karşılığında alacağını duyurmuştu. Anlaşma neticesinde AOL ve TimeWarner birleşerek ABD’deki dev teknoloji ve medya şirketini kurdu. ABD’deki en büyük, dünyadaki en büyük ikinci birleşme/devralmayı gerçekleştirdi.
Hepsine Hükmedecek Tek İşlem
ABD’de TimeWarner ile AOL birleşirken, Atlantik’in diğer tarafında ise gelmiş geçmiş en büyük devralma yaşanıyordu. 2000 yılında telefon başta olmak üzere telekomünikasyon teknolojilerinin geleceği şekillendireceğinin sinyalleri verilmişti. O yıl da Birleşik Krallık merkezli dev telekom şirketi Vodafone, Alman telekom devi Mannesmann’ı 200 milyar avroya devralarak, tarihin gördüğü en büyük birleşme/devralma işlemini gerçekleştirmiş oldu. Birleşik şirket, dünyanın en büyük dördüncü şirketi, cep telefonu operatörü sektöründe ise dünyanın en büyüğü olmuştu.
Birleşme sonucunda Vodafone, 2000 yılında 25 ülkede, toplamda 54 milyon cep telefonu kullanıcısına erişti. Tabii bundan sonra da Vodafone’un telekomünikasyon sektöründeki öncülüğü de günümüzde hala devam ediyor.
Büyük Fiyasko
Çoktan çok, azdan az gider ilkesi dev birleşmeler için de doğal olarak geçerli. Medya devini yaratan AOL TimeWarner birleşmesi, 1990’lardaki internet ve teknoloji şirketlerine büyük değerler biçilmesi ve bu balonun da 2001 yılında patlaması neticesinde fiyaskoyla sonuçlandı. Birçok şirketin hisse değerleri dibi boyladı. Bir sene önce büyük hayallerle imzalanan 182 milyar dolar değerindeki anlaşmanın bir yıl ertesinde, şirket 99 milyar dolar değerinde net zarar açıkladı ve 90 bin kişiyi işten çıkarmak durumunda kaldı. En nihayetinde 2015 yılında da Verizon AOL’u 4,4 milyar dolar bedelle satın aldı.
