Kaliforniya Eyalet Senatosu geçtiğimiz günlerde yapılan oylama ile uzun yıllardır Türkiye’ye verilen Kaliforniya Kamu Çalışanları Emeklilik Sistemi Fonu ve Kaliforniya Devlet Öğretmenleri Emekli Sistemi Fonunu geri çekme kararı aldı. Biden-Erdoğan görüşmesine günler kala alınan bu karar iki ülke arasındaki ilişkileri daha da gerginleştirdi.
Nedir?
Kaliforniya Kamu Çalışanları Emeklilik Sistemi Fonu (CalPERS) ve Kaliforniya Devlet Öğretmenleri Emekli Sistemi Fonu (CalSTRS) ABD’nin en önemli kamu fonlarından ikisi olarak kabul ediliyor. Yönettikleri varlıkların toplam değeri 650 milyar dolar değerinde olan bu fonlar uzun süredir Türkiye’deki büyük şirketlere yatırımda bulunuyordu. Ancak geçtiğimiz hafta 40 senatörün görev yaptığı Kaliforniya Eyalet Senatosunda bu yatırımlar geri çekildi. Oylamada oy kullanan 36 senatörün hepsi Türkiye aleyhine oy verirken, Cumhuriyetçilerin ve Demokratların fikir birliğinde bulunması dikkat çekti.
Neden?
Kararın alınmasında Türkiye’nin ekonomik açıdan istikrarsız bir tablo çizmesi yanında Ermeni toplumu ile zayıflayan ilişkileri de etkili oldu. Oy kullanan üyelerden biri olan Senatör Portantino, karar sonrası yaptığı açıklamada “Bölgemdeki CalSTRS ve CalPERS üyesi memurlar, Ermeni Soykırımı’ndan sağ kurtulanların soyundan geliyor ve Türkiye’nin ağır bir şekilde dahil olduğu Dağlık Karabağ savaşı sırasında aynı travmayı yeniden yaşamak zorunda kaldılar. Türkiye’den çekilmenin dünyaya, Kaliforniya Senatosu’nun soykırımcı rejimlerle ve medeni ve insan hakları ihlalleri geçmişi olan ülkelerle iş yapmadığına dair güçlü bir mesaj gönderdiğine inanıyorum. Bu karar Türk hükümetine sessizliğin bir seçenek olmadığı mesajını veriyor ve Türk hükümeti utanç verici tarihini kabul edene kadar Kaliforniya, Ermeni kardeşlerimizle dayanışma içinde olacak.” İfadelerini kullandı.
Erdoğan’ın görüşmesi
Kararın alındığı saatlerde Cumhurbaşkanı Erdoğan da içinde Boeing, Amazon, Microsoft, Kellogg, PepsiCo, Cisco, Procter & Gamble, Johnson & Johnson gibi şirketlerin yöneticilerinin olduğu 20 önemli şirket yöneticisi ile internet üzerinden görüştü. Erdoğan görüşmede yöneticilere Türkiye’de daha fazla yatırım yapma çağrısında bulundu. 2021’in ilk çeyreğinde ABD’ye yapılan ihracatın geçen seneye göre %45 arttığını belirten Erdoğan, Covid-19 salgınına rağmen Türkiye’ye yoğun bir yatırım talebi olduğunu da ifade etti.
1915 olaylarına yönelik yaşanan gerginlik iki ülke arasında yük oluştursa da NATO Zirvesi ile ilişkilerde yeni bir döneme geçileceğini söyleyen Erdoğan siyasette yaşanan haksızlıkların ekonomik ve ticari ilişkililere zarar vermemesi için yoğun çaba harcadıklarının da altını çizdi.
Biden-Erdoğan ilişkisi
14 Haziran’da Brüksel’de gerçekleşecek NATO Zirvesinde bir araya gelmeleri planlanan Biden ve Erdoğan’ın gündemleri şimdiden merak konusu. İkili 24 Haziran’da gerçekleşen ve 1915 olaylarını konu alan telefon konuşmaları dışında bir daha görüşmemişti. ABD Dışişleri Bakan Yardımcısı Wendy Sherman da Hürriyet Gazetesi için yaptığı açıklamada NATO görüşmelerinin tarafların ilişkilerine olumlu etki edeceğini umduklarını ifade etmişti.
