3 Ağustos’tan herkese merhaba! Yangınlarla mücadelenin yedinci gününde gündemde RTÜK vardı; kurul haber kanallarına orman yangınlarıyla ilgili “haber yapmayın talimatı” gönderdi.
Keyifli okumalar!
TÜRKİYE’DEN GELİŞMELER
Türkiye orman yangınlarıyla mücadelenin yedinci gününde.
- Ayrıntılar: Antalya’da iki, Muğla’da beş, Isparta’da bir yangın sürüyor. Sabah saatlerinde Denizli’deki yangın kontrol atlına alındı. Aydın’ın Bozdoğan ilçesinde çıkan orman yangını ve Adana’daki orman yangını da dün akşam kontrol altına alındı. 28 Temmuz’dan bu yana süren yangınlarda sekiz kişi yaşamını yitirdi. İspanya’nın orman yangınlarıyla mücadele kapsamında Türkiye’ye gönderdiği iki yangın söndürme uçağı Muğla’nın Dalaman ilçesine ulaştı.
- Odaklı yazı: Dilerseniz Haydar Kepekçi’nin kaleminden “Türkiye alevlere teslim, peki doğru soruları soruyor muyuz?” isimli yazımızı okuyabilirsiniz.
- Ayrıca: Gazeteci Nevşin Mengü, Twitter hesabı üzerinden RTÜK’ün haber kanallarına orman yangınlarıyla ilgili “haber yapmayın talimatı” gönderdiği mesajını talimatla birlikte paylaştı. Mengü, “RTÜK haber kanallarına yangın haberleri yapmayın talimatı gönderdi. Bir başka yangın da bu, kanallar haber yapmazlarsa dezenformasyon artar” dedi. Kurul başkanlığının açıklamasında “RTÜK’ün medya kuruluşlarını, tarafların imza altına aldığı ‘Yayıncılık Etik İlkeleri’ çerçevesinde uyarması kadar doğal bir şey yoktur.” denildi.
- CHP’li 11 belediye, birçok kentte çıkan orman yangınları nedeniyle yeniden gündeme gelen Türk Hava Kurumu uçaklarının bakım ve işletme sorumluluğunu almak istediğini açıkladı.
Ferhat Arıcan, erkekler paralel bar finalinde üçüncü olarak bronz madalya kazandı. Bu madalya Türkiye’nin artistik cimnastik tarihindeki ilk olimpiyat madalyası.
- Detay: Erkekler artistik cimnastik paralel bar finalinde Çinli sporcu Jingyuan Zou 16.233 puanla altın madalyayı kazanırken, Almanyalı cimnastikçi Lukas Dauser 15.700 puanla gümüş madalyayı elde etti. 15.633 puan alan Ferhat Arıcan da üçüncü sırada yer aldı.
Türkiye İstatistik Kurumu verilerine göre, Tüketici Fiyat Endeksi temmuzda aylık bazda %1,8, Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksi %2,46 artış gösterdi. Yıllık enflasyon, tüketici fiyatlarında %18,95; yurt içi üretici fiyatlarında %44,92 oldu. TÜFE’de yer alan harcama gruplarında temmuzda yıllık bazda en yüksek artış %24,92 ile gıda ve alkolsüz içeceklerde görüldü.
DÜNYADAN GELİŞMELER
Takım finalinin ardından genel tasnif finalinden çekilen ABD’li cimnastikçi Simone Biles, geri dönüş kararının ardından bugün denge aletinde bronz madalya kazandı.
- Gerisi: Tokyo 2020’de yaşadığı psikolojik sıkıntılar sebebiyle artistik cimnastikteki genel tasnif, atlama masası, asimetrik bar ve yer aleti finallerine çıkmayan 24 yaşındaki sporcu, bugün gerçekleştirilen denge aletinde mücadele etti. Biles böylece Olimpiyat Oyunları’ndaki toplam madalya sayısını yediye çıkardı.
Rusya Dışişleri Bakanlığı, Estonya’nın Moskova Büyükelçiliği’nde çalışan bir diplomatı “istenmeyen kişi” ilan ettiğini bildirdi. Bakanlıktan yapılan yazılı açıklamada, daha önce Estonya’nın St. Petersburg Konsolosu Mart Latte’nin diplomatik çalışan statüsüyle uyumsuz eylemlerde bulunduğu gerekçesiyle gözaltına alındığı ve istenmeye kişi ilan edildiği hatırlatıldı.
- Gerisi: Rusya Federal Güvenlik Servisinin (FSB), Estonya’nın St. Petersburg Konsolosu Mart Latte’yi “gizli bilgiler temin ettiği” gerekçesiyle gözaltına aldığı 6 Temmuz’da bildirilmişti. Rusya Dışişleri Bakanlığı da 7 Temmuz’da Latte’yi sınır dışı etme kararı almıştı. Bunun üzerine Estonya, bir Rusyalı diplomatı istenmeyen kişi ilan etmişti.
ABD sağlık yetkilileri, ABD’li yetişkinlerin %70’ten fazlasının en az bir doz aşı aldığını, %60’tan fazlasının ise tam olarak aşılandığını duyurdu.
- Detay: Bu, 12 yaşın üzerindekilerin yaklaşık %58’inin her iki aşıyı da yaptırdığı, başka bir deyişle ABD nüfusunun %50’ye yakınının aşılandığı anlamına geliyor. 12 yaşın altındaki çocuklar için hiçbir aşının onaylanmadığını veya acil kullanım izni alınmadığını belirtmekte fayda var.
Yunanistan Artistik Yüzme Takımı’nın dört kadın yüzücüsünün Covid-19 testi pozitif çıktı. Böylece Yunanistan, ilgili branşta 2020 Tokyo Olimpiyat Oyunları’ndan çekildi.
- Ayrıca: Organizasyon Komitesi, 2020 Tokyo Olimpiyatları’na akredite olmuş kişilerden Covid-19’a yakalananların sayısının 294’e yükseldiğini bildirdi.
ÇEVRE
Ormanlar, Yangın ve İmar
Tuğçe İncetan
28 Temmuz’da Manavgat’ta başlayan yangınlar sonrası Türkiye’nin 30’dan fazla şehrinde yüzlerce yangın çıktı. Kimisi kontrol altına alınabilirken pek çoğu ne yazık ki var olan tüm ormanları, o bölgelerde yaşayan canlıları ve yaşam alanlarını yok etti. Rüzgarın yoğunluğu ve havadan müdahalenin yetersizliği sebebiyle de yangınlar hala hızla yayılmaya devam ediyor. Yangın bölgelerinde olmayanlar ise çareyi sosyal medyadan takip edip paylaşmakta buldu.
Bölgelerdeki halk kendi elleriyle seferber olmuşken havadan destek sağlanması için sosyal medyada uluslararası platformlara “#HelpTurkey” etiketiyle yardım çağrısı yapıldı. Bir günde yüz binlerce paylaşım yapılan etikete karşılık Türkiye’nin Yunanistan’ın yardım teklifini cevapsız bıraktığı not edildi.
Yanan ormanlar imara açılabilir mi?
Yangın felaketi devam ederken akıllara -haklı olarak- yanan bu ormanların imara açılıp açılamayacağı sorusu geldi. Anayasa’nın 169. maddesi devletin, ormanların korunması ve sahalarının genişletilmesi için gerekli kanunları koyacağı ve tedbirleri alacağı, yanan ormanların yerinde yeni orman yetiştirileceği, bu yerlerde başka çeşit tarım ve hayvancılık yapılamayacağı, bütün ormanların gözetiminin devlete ait olduğu; devlet ormanlarının mülkiyetinin devrolunamayacağı, bu ormanların zamanaşımı ile mülk edinilemeyeceği ve kamu yararı dışında irtifak hakkına konu olamayacağı; ormanlara zarar verebilecek hiçbir faaliyet ve eyleme izin verilemeyeceğini hükme bağlamıştır. Bu maddede öngörülen “yanan ormanların yerinde yeni ormanlar yetiştirilir” ve “kamu yararı dışında irtifak hakkına konu olamaz” cümleleri dolayısıyla yangından sonra ormanlar imara açılamaz ve kamu yararının bulunduğu gerekçesiyle gerçek ve tüzel kişilere bina ve tesisler yapmak üzere orman arazileri tahsis edilemez. Bir başka deyişle, yangın sonrası ormanlarda yeni orman yetiştirilmesi ve “ormanların turizm amaçlı yatırımlara tahsisinin ancak üstün kamu yararı bulunması ve zorunluluk halinde mümkün olabilmesi, aksi halde orman arazilerinin turizm yatırımlarına hiç ayrılmaması Anayasal bir zorunluluktur”. (Anayasa Mahkemesi’nin 07.05.2007 tarih ve 2006/169 E. 2007/55 K. sayılı kararı)
Anayasa’nın açıkça ifade ettiği bu durumlara karşın, yangınların başladığı ilk gün olan 28 Temmuz 2021 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan 7334 sayılı “Turizmi Teşvik Kanunu ile bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun” ile turizm merkezleri “Kültür ve turizm koruma ve gelişme bölgeleri dışında kalmakla birlikte (…) geliştirilmesinde kamu yararı bulunan orman vasıflı olanlar dâhil Hazine taşınmazları ile tescili mümkün olan Devletin hüküm ve tasarrufu altındaki yerlerde yeri, mevkii ve sınırları Cumhurbaşkanı kararıyla tespit ve ilan edilen alanlar” olarak tanımlandı.
7334 sayılı Kanunla Turizmi Teşvik Kanunu’na getirilen bu düzenleme Anayasa’nın 169. maddesiyle açıkça çelişmektedir. Anayasa’da belirtilen kamu yararının “üstün kamu yararı” olmasına karşın, Turizmi Teşvik Kanunu’nda kamu yararının sınırı oldukça genişletilmiştir ve turizm gibi bir gerekçenin dahi kamu yararı kapsamına girebileceği öngörülmüştür. Bu düzenleme belirlilik ve ölçülülük ilkelerinden oldukça uzaktır. Turizmi Teşvik Kanunu’na getirilen maddenin bir an önce Anayasa Mahkemesi’ne taşınarak iptal edilmesi gerekmektedir.
