16 Eylül’den herkese merhaba! Bugün Türkiye gündeminde Yargıtay Başkanlığının talebi ve Sedat Peker’in duyurusu, dünya gündeminde ise ABD, Birleşik Krallık ve Avustralya arasında imzalanan savunma anlaşmasına gelen tepkiler, Rusya’da yarın başlayacak oy verme işlemi ve Liz Truss yer aldı.
Keyifli okumalar!
TÜRKİYE’DEN GELİŞMELER
Yargıtay Başkanlığı, üyelerin görev süresinin 12 yılla sınırlandırılması uygulamasından vazgeçilmesi için Cumhurbaşkanlığından talepte bulundu. Yargıtay, üyelerin görev süresinin yeniden yaş haddinden emekli oluncaya kadar sürmesini istedi. Bunun gerekçesi ise “görev süresinin uzatılmaması halinde kıdem şartı aranan başkan, başsavcı ve daire başkanlığı seçimlerinde sorun yaşanacağı” iddiası oldu.
Organize suç örgütü liderliğinden hüküm giyen Sedat Peker, İçişleri Bakanı Süleyman Soylu’ya seslenerek, 1 Ekim’de kendisine ‘bir hediye’ hazırladığını duyurdu. Peker, Soylu’ya “Şimdi huzur içinde tatilini yap.” göndermesi yaptı.
DÜNYADAN GELİŞMELER
Çin Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Zhao Lijian; ABD, Birleşik Krallık ve Avustralya arasında imzalanan savunma anlaşmasını kınadı. Lijian, Vaşington ve Londra yönetimlerinin Avustralya’ya nükleer teknoloji desteği vermesinin “büyük bir sorumsuzluk” olduğunu söyledi.
- Anlaşma hakkında: Birleşik Krallık, ABD ve Avustralya, nükleer denizaltılarda kullanılan teknolojinin paylaşılmasını da içeren bir savunma anlaşması yaptıklarını açıklamıştı. Anlaşma ile mümkün olan en kısa sürede, Avustralya’nın nükleer denizaltıya sahip olması amaçlanıyor. Avustralya toplam sekiz nükleer denizaltıya sahip olmak istediğini açıkladı.
- Paris’ten tepkiler: Fransa, 2016’da 31 milyar avro değerle Avustralya ordusuna 12 denizaltı yapmak üzere ihaleyi kazanmıştı. Bu ihale Avustralya tarihindeki en büyük savunma anlaşması olarak kayda geçmişti. Fransa Dışişleri ve Savunma Bakanlıkları da Avustralya’yı, imzalanan bir anlaşmadan dönmesi nedeniyle, iş birliği ruhuna aykırı hareket etmekle suçladı.
- Ayrıca: Çin, Avustralya’nın, “Kuşak ve Yol Girişimi” kapsamında Victoria eyalet yönetimi ile Pekin arasında imzalanan iki iş birliği anlaşmasını iptal etmesine tepki gösterdi. Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Vang Vınbin, Avustralya’nın kararını, zaten yıpranmış olan ikili ilişkileri daha da kötüleştirecek bir “geri adım” olarak niteledi.
Rusya’da parlamentonun alt kanadı olan Devlet Duması milletvekillerinin seçimi için oy verme işlemi yarın başlıyor.
- Kimler kimler? Devlet Duması’ndaki 450 sandalye için 14 parti yarışacak. Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in iktidarda olan partisi Birleşik Rusya ile parlamentoda temsil edilen Komünist Parti, Liberal Demokrat Parti ve Adil Rusya seçimlerde yarışacak. Parlamento dışından ise Yeşiller Partisi, Yeni İnsanlar Partisi, Elma Partisi, Gelişim Partisi, Özgürlük ve Adalet Partisi, Sivil Platform, Yeşil Alternatif, Vatan ve Sosyal Adalet İçin Emekliler Partisi pusulada yerini alacak. Seçimlerde %5 barajını geçen partilerin milletvekilleri Duma’da sandalye kazanacak.
Birleşik Krallık’ta Liz Truss, ülke tarihindeki ikinci kadın dışişleri bakanı oldu. 46 yaşındaki siyasetçi, birkaç başarısız denemeden sonra ilk kez 2010’da milletvekili seçilmiş, siyasi kariyerinde kısa süre içinde hızla yükselerek Muhafazakar Parti hükümetlerinde önemli görevlere getirilmişti.
- Neden önemli? Daha önce Muhafazakar Parti iktidardayken bu görevi hep erkek siyasetçiler yürütmüştü. Ülkenin ilk kadın dışişleri bakanı ise 2006 ve 2007 yıllarında görev yapan İşçi Partili Margaret Beckett’tı.
DÜNYADAN GENEL SEÇİMLER
Almanya Seçimlerine Doğru
Doğaç Özen
26 Eylül 2021. Almanya’nın yakın tarihindeki en önemli günlerden biri olmaya aday bu tarih, ülkenin 2005’ten beri ilk kez başka bir lider tarafından yönetilmesi ile sonuçlanacak Almanya Genel Seçimi’nin olacağı gün. Avrupa Birliği üye ülkeleri, Türkiye, ABD, Birleşik Krallık, Rusya ve tabii ki Çin’i çok yakından ilgilendiren bu seçimin sonucuna dair artık bir takım tahminler ve öngörüler ortaya çıkmaya başladı. Seçime dair hala çok sayıda belirsizlik olsa da yayımlanan anketler, liderlerin söylemleri ve yaşanan olaylar bu süreci yakından anlamamıza olanak sağlıyor.
Anketler Ne Anlatıyor?
Seçimlere iki haftadan az bir süre kala artık anketler de yavaş yavaş netleşmeye başladı. Merkel’in 2018’de liderliğini Armin Laschet’e devrettiği iktidar partisi CDU (Hristiyan Demokrat Birliği Partisi) liderliğini korumayı başaramazken, Sosyal Demokratlar (SPD) liderliği garantiye almaya çalışıyor; geçtiğimiz yıllarda ivmesini giderek artıran Yeşiller Partisi ise üçüncülüğe düştü. 15 Eylül 2021 tarihi itibarıyla kamuyla paylaşılan anketlere göre durum şu şekilde:
CDU, Yeşiller ve SPD’nin yanı sıra dikkat edilmesi gereken diğer partiler ise merkezin sağında yer alan Özgür Demokrat Parti (FDP) ve popülist/sağ parti Almanya için Alternatif Partisi (AfD) olarak belirtilebilir. SPD, FDP, CDU ve Yeşiller’in dördü de bir şekilde koalisyon hükümeti içerisinde yer alabilecek partiler olarak görülüyor. AfD’ye yaklaşım ise bu partinin herhangi bir koalisyon hükümeti içinde yer almasını engelliyor. Yani seçim sonuçları ne olursa olsun Almanya’da koalisyon hükümetleri yönetmeye devam edecek fakat AfD’nin bu denklemin içinde yer alması mümkün gözükmüyor.
“Trafik Işığı”, Sol ve Büyük Koalisyon İhtimalleri
Anketlerde lider konumda olan SPD’nin başkanı Scholz, geçtiğimiz hafta Yeşiller ile koalisyon hükümeti kurmak ve ülkeyi beraber yönetmek isteyeceklerini belirtti. Öyle görünüyor ki eğer seçimlerden istedikleri oranları yakalarlarsa bu iki partinin beraber çalışması işten bile değil. Fakat yine de belirtmek gerekir ki son açıklanan anketlere göre Sosyal Demokratlar ve Yeşiller’in ikili bir koalisyon kurma ihtimali pek de yüksek görünmüyor.
Yüksek oy alan SPD ve Yeşiller’in hükümet kurmak için bir partnere daha ihtiyacı olacağı varsayımında ise iki parti göze çarpıyor: Radikal sol parti Linke ve liberal politikalarıyla bilinen FDP.
Yeşiller ve SPD’nin sol/merkez sol politikalar izlediği malum fakat Linke, Almanya’nın NATO’dan çıkması ve sıkı piyasa kontrolü gibi seçim vaatleriyle biliniyor. Bu gibi unsurların Almanya için vazgeçilemeyecek kadar önemli olduğunu belirten SPD’nin adayı Scholz, Linke ile ittifakın bir hayli zor olacağının altını çizdi.
Kamuoyounda “trafik ışığı koalisyonu” olarak bilinen SPD – FDP – Yeşiller (Sırasıyla partilerin klasikleşen renklerine göre: Kırmızı, Sarı, Yeşil) koalisyonu ise bir hayli ilgi çekici. SPD ve Yeşiller’in vaatleri ile pek de alakası olmayan bir politika izleyen FDP, her ihtimale karşın koalisyon kapısını kapatmamışa benziyor. FDP’nin SPD ve Yeşiller’in sol merkezli politikalarını merkeze çekmesini bekleyen uzmanlar, bu koalisyonun gerçekleşme ihtimalini hiç de az görmüyor.
Bir başka alternatif ise “büyük koalisyon”, yani SPD ve CDU’nun kuracağı bir koalisyon hükümeti. Fakat taraflardan gelen açıklamalar doğrultusunda bu ittifakın kurulması artık pek de olası gözükmüyor.
Sel, Çevre ve Gülümseme
Partileri ve güncel oy oranlarına dair tabloda dikkat edilmesi gereken iki adet kırılma noktası göze çarpıyor: Yeşiller ve CDU’nun adaylarını resmi olarak açıklaması ve ölümcül 2021 Avrupa Selleri.
İlk olarak Angela Merkel’in özellikle son yıllarında son derece popüler bir lider olarak görevine devam ettiğini hatırlamakta fayda var. Pandemi süresince ülkesi Almanya’nın yaşadığı krizleri son derece soğukkanlı bir biçimde yönettiğine dair görüş bildiren Alman toplumu, Merkel’in genel performansını %82’ye varan bir oranla olumlu olarak değerlendiriyor fakat aynı şey partisi CDU için geçerli değil gibi duruyor. CDU’nun yeni lideri Armin Laschet ise giderek daha da düşük sonuçlar ile karşı karşıya kalıyor. Bunun sebeplerinin ise Laschet’in Merkel kadar popüler olmaması ve Alman toplumunun iklim değişikliğine verdiği önemin artması olarak belirtiliyor.
Yeşiller’in 2021’in ilk yarısında yakaladığı momentumun azalması ile bir süreliğine de olsa yükselişe geçen CDU, geçtiğimiz ay meydana gelen sellerle etkisi hala hissedilen bir şok yaşadı. İklim değişikliğinin gerçekliğini ve şiddetini topluma tekrar hatırlatan bu olaylar neticesinde Yeşiller ve SPD doğal olarak destek oranını artırdı. Laschet’in kameralara uygunsuz bir durumda yakalanışı da sol partilerin oy oranlarının artışını kuvvetlendirdi. Selden ciddi boyutlarda etkilenen bir yerleşim biriminde kameralara gülerken yakalanan Laschet’in bu tavrının toplumdan ciddi bir tepki aldığı ve bunun anketlerde de görülebildiği iddia ediliyor.
Almanya’yı nelerin beklediğini kimse hala tam olarak bilmiyor. Her ne kadar Scholz’un söylemleri partisi SPD’nin çizeceği yola dair bir takım ipuçları verse de belirtmek gerekir ki hala birinci parti olacağı kesin değil. Zira bugün itibarıyla seçmenlerin sadece %60’ının hangi partiye kesin olarak vereceğini bildiği belirtiliyor. Önemli partilerin arasında yalnızca %2-3 oranında farklar olduğu da göz önüne alınırsa bu hiç de az bir oran değil.
Dolayısıyla bize sadece 26 Eylül’ü beklemek kalıyor.
