Çin hükûmetinin yeni getirdiği yasa ile sınırlandırmayı hedeflediği bir diğer sektör de teknoloji. Hükûmetin tekelleşme ve veri güvenliğine yönelik mücadelesi geçtiğimiz aylarda önce Meituan’a sonrasında da Alibaba’ya açılan ve rekor ceza (2,8 milyar dolar) ile sonuçlanan antitröst davası ile başlamıştı. Yeni yasanın etkisi ise sektörde çok hızlı kendini göstermeye başladı.
Yasada neler var?
- Şirketler, kullanıcıları bağımlı olmaya veya büyük miktarlarda para harcamaya iten algoritmalar kurmamalıdır.
- Hizmet sağlayıcıların, sağladıkları algoritmik öneri hizmetleri hakkında kullanıcıları net bir şekilde bilgilendirmeleri gerekir.
- Kullanıcıların algoritmik öneri hizmetlerini kapatmanın bir yolunu bulması gerekir. Kullanıcılar ayrıca öneri algoritması için kullanılan kullanıcı etiketlerini seçme, gözden geçirme veya silme yoluna da sahip olmalıdır.
- Algoritmalar, ürünleri pazarlamak veya tüketicilere hizmet sağlamak için kullanıldığında tekelleşme yaratmamalıdır.
- Kuralların herhangi bir şekilde ihlali halinde şirketler para cezasına çarptırılır.
- Son olarak yasa, Çin’den hassas verilerin çıkışını kısıtlıyor ve internet operatörlerinin dahili verilerini kolluk kuvvetlerine vermelerini gerektiriyor.
Yeni yasa sonrası ülkede faaliyet gösteren belki de tek Batı merkezli sosyal medya platformu LinkedIn, ülkedeki faaliyetlerini sona erdireceğini açıkladı. Kararın arkasında bazı gazeteci hesaplarının kapatılmasına yönelik taleplerin de etkili olduğu düşünülürken LinkedIn Kıdemli Başkan Yardımcısı Mohak Shroff yaptığı açıklamada, her ne kadar LinkedIn’ne erişimi kapatsalar da Çin piyasasından çekilmediklerini ve yakında erişime açılacak InJobs’ın da Çin’de faaliyet göstereceğini ifade etti.
Statista veri tabanına göre LinkedIn, 2014 yılında Çin piyasasına giriş yaptı ve 44 milyon kullanıcıyı ağına çekti. Analistler, iş bağlantılarına odaklanmanın ve Çin’de 20 yıldır araştırma-geliştirme yapan Microsoft’un desteğinin, LinkedIn’in diğer Batı merkezli internet devlerinden daha uzun süre dayanmasına yardımcı olduğunu söylüyor.
Microsoft’un ülkedeki son ayağı LinkedIn’in de kapanmasıyla yasaların hedefinde tek başına kalan Apple’ın önümüzdeki günlerde nasıl bir karar alacağı ise merak konusu. Çin’de pazar liderlerinden biri olan teknoloji devinin ülkeden ayrılmak istemediği şimdilik gelen bilgiler arasında. Şirket son çeyrekte Çin ve Tayland’da toplam 15 milyar dolar gelir elde etmişti. Ancak piyasa konumunu korumak Apple için bir sansür düzenlemesine mâl olabilir. Bu aşamada akıllara gelen soru Apple için ne kadar sansür yeterli olacak yani hükûmetin kabul etmediği uygulama anında silinecek mi? Apple’ın böyle bir durumda pek fazla şansı olmayabilir çünkü şirket, cihazlar ile AppStore’un ayrılmaz olduğunu düşünüyor ve geriye sadece ülkeden ayrılmak kalıyor.
Son olarak, ABD borsalarında işlem gören Çin merkezli şirketlerin daha katı listeleme ve denetim kurallarıyla karşı karşıya kalması bekleniyor. ABD Menkul Kıymetler ve Borsa Komisyonu Başkanı Gary Gensler bu hafta Bloomberg’e verdiği demeçte, ABD’de işlem gören Çin merkezli şirketlerin düzenleyici ve politik riskler hakkında yatırımcıları daha iyi bilgilendirmesi gerektiğini ifade etti.
