25 Ekim’den herkese merhaba! ABD’de temyiz mahkemesi Halkbank’ın yargılanabileceğine hükmederken Erdoğan’ın büyükelçileri “istenmeyen kişi” ilan etme açıklamasına birçok ülkeden yanıt geldi.
Keyifli okumalar!
TÜRKİYE’DEN GELİŞMELER
ABD’de temyiz mahkemesi, Türkiye merkezli kamu bankası Halkbank’ın İran’ın ABD’nin yaptırımlarını delmesine yardımcı olma suçundan yargılanabileceğine hükmetti.
- Detay: Halkbank, bankacılıkta dolandırıcılık, kara para aklama ve İran’a yönelik ABD yaptırımlarını İran, Türkiye ve BAE’deki paravan şirketler ve para transfer şirketleri aracılığıyla delmekle suçlanıyor.
- Ne olmuştu? Suçlamaları reddeden Halkbank, bankanın Türk devletine ait olduğuna işaret ederek “Yabancı Devlet Dokunulmazlık Yasası” kapsamında ABD’de yargılanamayacağını öne sürmüş ve davanın düşürülmesi istemiyle temyize başvurmuştu.
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın ‘istenmeyen kişi’ ilan edilmesi talimatı verdiğini söylemesi ardından muhatap ülkelerden ABD, ilk kez açıklama yaptı. ABD Büyükelçiliği, Twitter hesabından paylaştığı kısa açıklamasında, “ABD, Diplomatik İlişkiler Hakkındaki Viyana Sözleşmesi’nin 41. Maddesine riayet etmeyi teyit eder” dedi. Aynı açıklamayı Yeni Zelanda, Kanada ve Hollanda büyükelçileri de Twitter hesaplarından paylaştı.
- Ayrıca: Cumhurbaşkanlığı kaynakları, ABD ve diğer büyükelçiliklerin açıklamalarının Cumhurbaşkanı Erdoğan tarafından olumlu karşılandığını bildirdi.
-
Viyana Sözleşmesi’nin 41. maddesi şöyle:
1. Kabul eden Devletin kanunlarına ve nizamlarına riayet etmek, ayrıcalıklarına ve bağımsızlıklarına halel gelmeksizin, bu gibi ayrıcalıklardan ve bağışıklıklardan yararlanan her şahsın görevidir. Anılan Devletin iç işlerine karışmamak da bu şahısların keza görevidir.
2. Gönderen Devlet tarafından kabul eden Devlet nezdinde yapılması misyonun uhdesine tevdi olunan bütün resmî işler, kabul eden Devletin Dışişleri Bakanlığı veya mutabık kalınacak başka Bakanlık ile veya aracılığıyla yürütülür.
3. Misyonun binaları, misyonun bu Sözleşmede belirtilen görevleri veya diğer genel uluslararası hukuk kuralları veya gönderen ve kabul eden Devlet arasında yürürlükte olan özel anlaşmalar ile bağdaşmayacak bir tarzda kullanılmaz.
Kamu bankaları Ziraat Bankası, VakıfBank ve Halkbank tarafından yapılan ortak açıklamada, 22 Ekim itibarıyla kurumsal kredi faiz oranlarında ürün ve vade yapısına göre 200 baz puana kadar indirim yapıldığı belirtildi.
- Gerisi: Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın 21 Ekim’de politika faiz oranını %16’ya düşürmesi sonrası kamu bankaları, kurumsal kredi faiz oranlarında ürün ve vade yapısına göre 200 baz puana kadar indirim yaptığını duyurdu.
Enerji Petrol Gaz İkmal İstasyonları İşveren Sendikası’nın (EPGİS) yaptığı duyuruya göre, bu gece yarısından itibaren geçerli olmak üzere benzinin litre satış fiyatına 44 kuruş zam yapıldı.
DÜNYADAN GELİŞMELER
Polonya’da Başbakan Mateusz Morawiecki, AB’nin Varşova’dan “kafalarına silah dayayarak” taleplerde bulunduğunu söyledi ve Brüksel’i hukukun üstünlüğü konusundaki bir krizi çözmek istiyorsa yaptırım tehditlerini geri çekmeye çağırdı.
- Ne yaşandı? Polonya Başbakanı Mateusz Morawiecki Avrupa Parlamentosunda ağır eleştirilere uğradı. Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen’ın, “Argümanlarınız iyiye gitmiyor, sadece tartışmadan kaçıyorsunuz.” demeci geçtiğimiz haftayı özetler nitelikteydi.
- Argüman: Morawiecki, Strasbourg’daki konuşmasından önce üyelere yolladığı açık mektubunda “Demokratik kontrolden yoksun kurumlar tarafından merkezi olarak yönetilen bir organizmaya” yol açan AB misyonundan şikayet etmişti.
- Neler oluyor? Von der Leyen, Polonya Anayasa Mahkemesi’nin geçtiğimiz hafta AB yasalarının bazı bölümlerinin Polonya anayasasıyla bağdaşmadığı yönündeki kararının “Avrupa hukuk düzeninin birliğine doğrudan bir meydan okuma” olduğunu söylemişti.
Sudan’da ordu darbeyle yönetime el koydu. Başbakan Abdullah Hamduk ve geçiş hükûmetinin bakanları gözaltına alındı. Sudan Egemenlik Konseyi Başkanı Orgeneral Abdulfettah el-Burhan, Konsey’in ve geçiş hükûmetinin feshedildiğini, ülkede olağanüstü hâl ilan edildiğini açıkladı.
- Ayrıntılar: El-Burhan, seçimlerin Temmuz 2023’te yapılacağını duyurdu ve Sudan’ın imzaladığı uluslararası anlaşmalara sadık olduğunu vurguladı. Ülkeyi seçime kadar bağımsız bir hükûmetin yöneteceğini belirten el-Burhan, “Sivil yönetim seçilene dek ordu demokrasiye geçiş sürecini yönetmeyi sürdürecek” dedi.
- Gerekçe: El-Burhan, siyasetçiler arasındaki mücadelenin ve bazı siyasetçilerin halkı şiddete teşvik etmesinin orduyu harekete geçmek zorunda bıraktığını savundu. Öte yandan, ülkenin en önemli sivil toplum kuruluşu Sudan Profesyoneller Birliği, sivil itaatsizlik ve genel grev çağrısında bulundu.
- Ne olmuştu? Sudan Devlet Başkanı Ömer el-Beşir iki yıl önce darbeyle devrilmiş ve geçici bir hükûmet kurulmuştu.
Nijerya Merkez Bankası (CBN), kripto para kullanımının yasaklanmasının ardından dijital para birimi “e-Naira”yı piyasaya sürdü.
- Detay: CBN Başkanı Godwin Emefiele, şimdiden 500 milyon e-Naira’nın (1,21 milyon dolar) tedavüle sunulduğunu ve kullanılmaya başlandığını ifade etti. Google Playstore ve Apple Store’da “e-Naira hızlı cüzdan” ve “e-Naira tüccar cüzdan” olarak iki şekilde yer aldıklarını aktaran Emefiele, “Herkes adı, soyadı, doğum tarihi, menşe eyalet ve e-posta ile üye olabilir.” dedi.
