Bilgisayar biliminin kurucusu sayılan Alan Turing’in İkinci Dünya Şavaşı’nda Nazi’lerin kullandığı kripto kodu çözmeyi başarması, Turing’i Benedict Cumberbatch’ın canlandırdığı 2014 yapımı Enigma filmine konu olmuştu. Almanya kamu televizyonu kanalı ZDF, Washington Post, İsviçre televizyon kanalı SRF ve Barış Politikaları Araştırma Enstitüsü’nün dahil olduğu dev medya operasyonu ile Enigma’ya devam filmi çekecek kadar malzeme kamuoyuyla paylaşılmış oldu. Şimdiden tarihin en büyük casusluk skandallarından sayılan vakanın merkezinde İsviçre merkezli Crypto AG isimli bir şifreleme cihazı üreticisi bulunuyor. 1970-1993 yılları arasında Türkiye’de dahil olmak üzere en az 120 ülkeye satış yapan firmanın aslında Almanya ve ABD’nin dış istihbarat kuruluşları BND ve CIA’in iştirak şirketi olduğu açığa çıktı. Söz konusu kurumlar, “Operasyon Rubikon” ismiyle anılan proje ile çok sayıda ülkenin diplomatik ve askeri haberleşmesini kapsamlı olarak izlediler… ve tabi sattıkları teknoloji sayesinde milyonlarca dolar para kazandılar.
Neler oldu? Camp David görüşmelerinde Mısır devlet başkanı Enver Sedat’ın Kahire ile yaptığı konuşmalar Crypto AG’nin radarına yakalandı. Şirket bir yıl sonra Tahran’da 52 ABD vatandaşının rehin alınmasıyla patlak veren tarihin en uzun süren – 444 gün – diplomatik krizinde devrim hükümetini düzenli olarak izledi.
Liste uzuyor: 1986’da Batı Berlin’de ABD’li diplomatların hedef alındığı bombalı saldırı sonrasında Libya yöneticilerinin kutlama telefonları “Rubikon” operasyonuna yakalandı. Ortaklık iki istihbarat devi arasındaydı ancak CIA bilgilerini Birleşik Krallık, Kanada, Avustralya ve Yeni Zelanda ile paylaştığı bir programa sahipti. Zira, bu program kapsamında 1982 Falkland savaşında Arjantin ordusunun telsiz iletişimi Birleşik Krallık yetkilileri ile paylaşıldı.
Hedef tüm dünya: Medya operasyonu sonucunda açığa çıkan CIA ve BND’nin altında imzası bulunan 280 sayfalık belgelerde Sovyetler Birliği ve Çin’in Crypto AG’nin müşterisi olmadığı açıkça belirtiliyor. Şifreleme tekniğini satın alan ülkeler arasında Ortadoğu’da Suudi Arabistan, İran, Irak, Suriye, Ürdün, Kuveyt, Lübnan, Katar, Birleşik Arap Emirlikleri; Afrika’da ise Mısır, Cezayir, Libya, Fas, Tunus, Etiyopya, Nijerya; Güney Amerika’da Arjantin, Şili, Brezilya, Kolombiya, Meksika, Peru, Uruguay, Venezuela; Asya’da Hindistan, Pakistan, Bangladeş, Burma, Filipinler, Malezya, Tayland, Japonya, Güney Kore ve Endonezya; Avrupa’da ise İrlanda, İspanya, Portekiz, İtalya, Eski Yugoslavya ve Türkiye vardı.
Sonuç yok: 1994’te BDN, tüm hisselerini CIA’e devrederek programdan çekildi. Fakat CIA’in 2018’e kadar şirketi yönetmeye devam ettiği, ürünleri hala pek çok ülkede kullanılan olan Crypto AG’in 2018’de tasfiye edildiği belirtiliyor. Crypto’nun varlıklarının çoğunu iki şirketin satın aldığı ve bu şirketlerin herhangi bir istihbarat servisiyle bağlantısının olmadığı da gelen bilgiler arasında.
İsviçre: teknolojinin güvenli versiyonuna sahip az sayıdaki ülkeden biriydi. Ayrıca İsrail, İsveç ve Birleşik Krallık ile birlikte operasyondan haberdar dört ülke arasında yer alıyor. İsviçre Savunma Bakanlığı, 2019 Kasım’da olay hakkında hükümete bilgi verdi. Hükümet, Crypto AG cihazlarının dış ülkelere satışını yasakladı ve üst düzey bir hakimi konuyla ilgili yetkilendirdi. İlgili hakim hükümete dört ay içinde detaylı bir rapor sunacak.
