1 Şubat’tan herkese merhaba!
Novus İş Dünyası’nda bu hafta Sinan Lahur’un kaleminden AstraZeneca ve AB arasında yaşanan gergin süreci okuyabilirsiniz. Geçtiğimiz yılı beklenmeyen bir büyümeyle kapatan oyuncak sektörü hakkında detaylı bilgi için İrem Özbay’ın yazısına göz atmayı unutmayın.
Keyifli okumalar!
COVID-19
AstraZenaca ve Avrupa Birliği’nin Aşı Tedarik Problemi
Sinan Lahur
Avrupa Birliği ile AstraZenaca arasındaki Covid-19 aşısı tedariki problemleri giderek büyüyor. Taraflar, 29 Ocak 2021 Cuma günü aralarındaki tedarik sözleşmesini kamuoyu ile paylaştı.
Geçen sene tam da bu zamanlara Covid-19 ile tanıştık. Başlangıçta virüs ile ilgili birçok şey iddia edildi. Kimilerine göre insanlığın sonu gelmişti, kimilerine göre ise basit bir grip mikrobu kadar ölümcüldü. Bu süreçte Türk ırkına bir şey olmayacağı dahi ileri sürüldü.
Gelinen noktada dünyada 100 milyonun üzerinde enfekte var. 2 milyon kişi hayatını kaybetti. İşyerleri, okullar, sinemalar kapalı. Milyonlarca kişi işini kaybetti. Bazı sektörler ise kapanma noktasında.
Bütün bu olumsuz tablo hala mevcut iken aşı üretim çalışmaları büyük bir hızla devam ediyor. Ancak, aşı üretim kapasitesi, aşıların tedariki ve en nihayetinde aşılama faaliyetleri ise başka problemlere gebe.
Ne olmuştu?
AstraZenaca, Belçika’daki üretim tesislerinde yaşanan problemlerden ötürü Avrupa Birliği’ne tedarik edeceği aşıların mart ayında sekteye uğrayacağını açıklamıştı. Avrupa Birliği tarafı ise şirketin tedarik programında netlik olmadığını ve sözleşmeye aykırı davrandığını iddia ediyor.
Son durum ne?
AstraZenaca cephesi, üretimde problemler olabileceğini ama şubat ayından itibaren aylık küresel çapta 100 milyon doz üretim yapabileceklerini, Belçika’daki problemin kısa sürece çözüleceğini ve böylece tedariğin aksamayacağını belirtiyor. Avrupa Birliği tarafı ise bu durumdan hiç memnun değil. Yapılan açıklamaya göre tedariğin sekteye uğramasının sorumlusu AstraZenaca’nın başka ülkelere satış yapması. İlaveten, Birleşik Krallık’a yapılan satışların da Avrupa Birliğine tedarikinin akmaması için sınırlandırılması gerektiğini de ifade ediliyor. Tabi buna AstraZenaca’nın yanıtı da Birleşik Krallık’ın kendileriyle önceden bir anlaşma yapmış olması. Avrupa Birliği ise bu duruma, “burası ilk gelenin alacağı bir mahalle kasabı değil, aramızda anlaşma var” diyerek oldukça sert bir çıkış getiriyor. Taraflar, en son 29 Ocak 2021 Cuma günü kamuoyu toplamak için aralarındaki sözleşmeyi ticari sırlardan arındırarak erişime açtı.
Uyuşmazlık devam ederken, Avrupa Tıp Ajansı’ndan da AstraZenaca aşılarının kullanımı için de onay çıktı. Halbuki birkaç gün önce Almanya Hükümeti tarafından aşıların etkililiği ciddi ölçüde sorgulanmıştı. Sağlık Bakanlığına göre aşılar, 65 yaş ve üzeri için yalnızca %8 etkinliğe sahip.
Sonuç
Covid-19 hayatımızı ve devletlerin işleyişini en derinden etkilemeye devam ediyor ve edecek gibi de gözüküyor. Devletler de vatandaşlarına en hızlı şekilde aşı sağlamaya ve böylece normale dönme sürecinde öne geçme yarışı içinde. Özellikle Avrupa Birliği ve AstraZenaca’nın tedarik uyuşmazlığına, Brexit ile birlikte Avrupa Birliği’nden ayrılan Birleşik Krallık da dahil olunca işin içinden çıkılması zor bir hale bürüneceği kesin.
PERAKENDE & TÜKETİCİ
Bir Kurtarıcının Zaferi: Oyuncak Sektörü ve 2020
İrem Özbay
Pandemi ile birlikte tüketiciler evde vakit geçirmenin yollarını aramaya başlayınca, oyuncak sektörü 2020’yi beklenmedik bir büyüme ile kapattı.
Port Washington merkezli pazar araştırması şirketi NDP Group yaptığı araştırmada tüketicilerin koronavirüs salgını sırasında evde geçirdiği vakit artınca ABD’de oyuncak satışlarının 2020’de 2019’a kıyasla %16 artarak 25,1 milyar dolara çıktığını ortaya koydu. Şirket, Mart 2020 ortasına kadar oyuncak satışlarının önceki yıla yakın ilerlediğini söyledi. Marttan sonra ise, pandeminin getirdiği kilitlenmeler ve karantinalar yüzünden, harcanabilir gelir sinema salonları, eğlence parkları ve restoranlar gibi diğer eğlence türlerinden oyuncağa kaydı. Federal teşviklerin halka dağıtılmasından bir ay sonra, geçen yılın mayıs ayında oyuncak satışları ABD’de 2019’un aynı dönemine göre %38 arttı.
Mayıs, yılın en büyük aylık kazancını göstermiş de olsa, NPD’nin raporuna göre, oyuncak sektörü büyümesi Ekim ayında Amazon Prime Day ve diğer perakendecilerle yapılan anlaşmalar sayesinde tatil sezonu başladığında %33 artışla zirveye ulaştı. Aileler salgın sırasında neşelenmek istedikleri için genel olarak perakendeciler güçlü bir tatil sezonu geçirdi. Ulusal Perakende Federasyonu tarafından yayınlanan verilere göre, tatilde satışlar 2019’a oranla %8,3 arttı.
Pazarın Sahipleri
Paten ve scooter gibi ürünleri içeren spor oyuncakları 2020’de en büyük kazanımı elde etti. Onu moda bebekleri ve aksesuarları, Lego gibi yapım setleri izledi. Hatta dünyanın en popüler alışveriş günü olarak kabul edilen “Kara Cuma” günü Lego, web sitesindeki trafik arttıkça çevrimiçi alışveriş yapanlar için sanal bir sıra oluşturmak zorunda kaldı.
2020’de oyuncak sektöründe en çok büyüyen segmentler ise; paten, kaykay ve scooter (+%31), moda bebekler ve aksesuarları (+%56), bina setleri (+%26), oyunlar (+%29) ve yaz mevsimi oyuncakları (+%24) oldu. Geçen yıl tüm satışların %13’ünü oluşturan en popüler markalar arasında ise L.O.L. bebekler, Barbie, Star Wars, Pokemon ve Marvel oyuncakları yer aldı.
Öte Yandan
Türkiye’nin en büyük çevrimiçi alışveriş platformlarından biri olan Hepsiburada açıkladığı 2020 verilerinde pandeminin başından itibaren oyuncak kategorisine yoğun talep gösterildiğini duyurdu. Yıl boyunca 4 milyon oyuncağın satıldığı platformda, en çok ilgiyi legolar, akülü araçlar, ilk yaş oyuncakları, figürler ve bebekler gördü.
Oyuncak kategorisinin altında yer alan yapboz ve kutu oyunları kategorisi 2019’a oranla 3 kat büyüdü. Öte yandan başka bir alt kategori olan eğitici oyuncaklar kategorisi ise 2019’a göre 1,5 kat büyüdü. Ayrıca pandemi döneminde dış mekan oyuncaklarının ev içinde parkur oluşturabilmek amacıyla tercih edildiği gözlenirken, evcilik oyuncakları da bu dönemde ailelerin en çok tercih ettiği kategoriler arasında yer alarak geçen yıla göre 2.5 kat büyüdü.
GELİŞMELER
Birleşmiş Milletler Dünya Turizm Örgütü (UNWTO) pandemi sebebiyle geçtiğimiz yıl dünyada uluslararası seyahat edenlerin sayısının bir yıl öncesine oranla %74 düştüğünü açıkladı.
-
Başka başka: Birleşmiş Milletler’in verilerine göre geçtiğimiz sene turizm sektöründe yaklaşık 1,3 trilyon dolar ekonomik kayıp oluşmuş. Bu rakamın 2009 küresel ekonomik krizine oranla 11 kat fazla olduğunu belirtmek gerekir…
Komisyonsuz çevrim içi yatırım uygulaması Robinhood, mevcut yatırımcılarından 1 milyar dolarlık acil durum yardımı aldı ve kredi kullandı…
-
Gerisi: ABD merkezli uygulama, geçtiğimiz günlerde GameStop krizi sebebiyle platformunda olağanüstü seviyelerde ticaret hacmi tecrübe etti. Alacaklı müşterilere ödeme yapmakta zorlanan Robinhood, ticaret partnerlerini de kayıplardan koruyamadı. Neticede şirket; GameStop hisselerinin satışını durdurmuş, bu hareketiyle Cumhuriyetçi ve Demokrat vekillerden büyük tepki toplamıştı…
Tesla ve SpaceX’in kurucusu Elon Musk’ın Twitter biyografisine kripto para birimi Bitcoin’in adını yazmasını takiben Bitcoin’in fiyatı %20’lik bir artışla 37 bin doları aştı.
Avrupa Komisyonu’nun isteği üzerine Belçika’nın federal ilaç ajansı, Birleşik Krallık merkezli AstraZeneca hakkında soruşturma başlattı.
ABD Merkezli Apple, Facebook ve Tesla’nın 2020 son çeyrek gelirleri.
-
Apple’ın gelirleri ilk kez bir çeyrekte 100 milyar doları aştı. Bir önceki yılın aynı dönemine kıyasla gelirlerini %21 artıran teknoloji devinin net kârı ise 28,8 milyar dolar oldu.
-
Rakip Facebook ise son çeyrekte bir önceki yılın aynı dönemine kıyasla %33’lük gelir artışı yaşadı. Şirketin net kârı da %53’lük bir artışla 11,2 milyar dolara ulaştı.
-
Yılın kazananı Tesla, 2020’ye %157’lik bir kâr artışıyla veda etti. Son çeyrekte 10,7 milyar dolar gelir elde eden Big Tech’in belki de son üyesi, aynı dönemde 270 milyon dolar kâr etti…
