Avrupa Birliği yeni bir silah geliştirmekte. Ama bu silah Alfred Nobel’in dinamitinden veya Mihail Kalaşnikov’un AK-47’inden oldukça farklı. Bu silah çevrim içi platformları ve onların faaliyetlerini ilgilendiriyor. Teknolojik gelişmelerin ışığında hayatlarımızın her gün değiştiği bir gerçek. Teknolojik gelişmelerden ekonomi ve işleteme modelleri de nasibini alıyor. Yeni startuplar, çevrim içi platformlar ve hizmetler her geçen gün daha çok hayatımızı etkiliyor. Artık çevrim içi alışverişler, fiyat karşılaştırma, arama motoru ve birçok diğer dijital hizmet olmadan hayatımızı düşünmek neredeyse imkansız…
Tabii çevrim içi platformların da yapıları gereği kullandıkları iş modelleri farklılaşıyor. Kişilerin, müşterilerin verilerinin burada önemi çok büyük. Kullanılan algoritma gibi dijital diğer unsurlar da başka problemlere yol açabiliyor. Çağdaş ekonominin sorunlarına geleneksel kurallar her zaman yetmeyebiliyor.
Bu başlıca problemler, Avrupa Birliği nezdinde rekabet hukuku açısından boy göstermekteydi. Gerçekten de Avrupa Birliği’nin Google’a kestiği cezalar, hâlihazırda devam eden Amazon ve Facebook soruşturmaları beraberinde birçok tartışmayı getirdi. Bu nedenle de Avrupa Birliği çevrim içi platformlara yönelik olarak yeni rekabet kurallarını hayata geçirmeye hazırlanıyor.
Ne olmuştu? Geçtiğimiz haziran Avrupa Komisyonu’nun Rekabet Politikasından Sorumlu Yardımcı Başkanı Margrethe Vestager, hızla değişen ve gelişen ekonominin yarattığı sorunlar karşısında AB rekabet kurallarının yetersiz olduğunu dile getirmişti. Bu nedenle kuralların yenileceğini ve bu yenilemenin üç sacayağı olacağını açıklamıştı:
- Hâlihazırdaki rekabet kurallarının daha güçlü şekilde uygulanması.
- Dijital platformların hareketlerini ihlalden önce düzenleyen yeni kurallar.
- Piyasalardaki halihazırdaki rekabet kurallarıyla çözülemeyen yapısal sorunların çözümü için yeni bir rekabet aracı.
İlgili düzenlemeler kamu görüşüne açıldı. Kamu ve özel sektörden tüm paydaşlar fikir sunmaya davet edildi. Avrupa Komisyonu’nun bu girişimini paradigma kayması olarak yorumlayan da oldu. Bununla birlikte kamuya yansıyan görüşler arasında yeni düzenlemelerin hukuki altyapısının problemli olduğu veya henüz dijitalleşmemiş işletmelerin gelecek planlarının zarar görebileceği de ifade edildi.
Ne olacak?
Bütün bu gelişmeler ışığında Avrupa Komisyonu’nun 9 Aralık’ta yeni silahını açıklayacağı bekleniyordu. Fakat öyle olmadı ve açıklama bir hafta ertelenerek 15 Aralık’a alındı. İlaveten Avrupa Komisyonu’nun teklif edeceği son metnin, teklif edilen ilk metin kadar kapsamlı ve müdahaleci olmadığı ve bu nedenle amacının anlaşılamadığı da konuşulmakta.
Sonuç:
Gelinen noktada Avrupa Komisyonu düzenleyici ve icrai bir otorite olarak dijital ekonomiyi anlamaya ve aksiyon almaya çalışmakta. Hatta bu konuda dünyadaki sayılı politik kurumlardan diyebiliriz. 2019’daki dijital çağ raporunda da önceliğin tüketici refahı olduğunu vurgulamıştı. Yeni kuralların akıbetinin ne olacağı henüz bilinmiyor. Müdahaleci olması durumunda birçok dijital platforma Noel’de kabus yaşatacağı kesin
