2 Ağustos Daily Press bülteninden herkese merhaba. Yangınlar Türkiye’de ulusal bir krize dönüştü, #HelpTurkey etiketiyle milyonlarca paylaşım yapıldı. Buna karşılık #StrongTurkey etiketiyle de 400 binin üzerinde tweet atıldı.
Gelişmelerle sizlerleyiz!
TÜRKİYE’DEN GELİŞMELER
Antalya’da 28 Temmuz’dan beri haber alınamayan 21 yaşındaki üniversite öğrencisi Azra Gülendam Haytaoğlu, Antalya Kepez’de bir ormanlık alanda ölü bulundu.
- Ayrıntılar: DHA’nın haberine göre, gözaltına alınan 48 yaşındaki inşaat mühendisi ve emlak ofisi sahibi Mustafa Murat Ayhan, Haytaoğlu’na cinsel saldırıda bulunup öldürdüğünü itiraf etti. BBC Türkçe’ye konuşan hala Medine Haytaoğlu ise, “Azra öldürülen, şiddet gören, taciz ve tecavüz edilen kadınların sesi olabilmek için gazeteci olmak istiyordu” dedi. Murat Ayhan, Azra Gülendam Haytaoğlu’na cinsel saldırıda bulunmasının ardından banyoda boğup, öldürdüğünü, beş parçaya böldükten sonra koyduğu valizle Kepez ilçesi Varsak bölgesindeki ormanlık alana taşıyıp gömdüğünü söyledi.
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, hava sıcaklarının artışının ardından artan talep nedeniyle elektrik ihtiyacını karşılayamadıklarını duyurdu.
- Ayrıntılar: Artan talep nedeniyle son birkaç haftada elektrik tüketiminde cumhuriyet tarihinin rekor seviyelerine ulaşıldığı kaydedilen açıklamada, “Ulusal elektrik altyapımız artan taleplerin karşılanması için maksimum seviyede üretime devam etmektedir ancak son zamanlarda hava sıcaklıklarının mevsim normallerinin üzerinde seyretmesi nedeniyle elektrik tedarikinde kısmi kesintiler yaşanmıştır.” denildi.
Tokyo 2020 Olimpiyat Oyunları’nda Güreşte Yasemin Adar kadınlarda ilk Olimpiyat madalyamızı kazanırken, Rıza Kayaalp kariyerinin üçüncü Olimpiyat madalyasını kazandı.
- Ayrıntılar: Güreşte 76 kg bronz madalya maçında Kırgız rakibi Aiperi Medet Kyzy’i de 1,24 dakikada tuşla mağlup eden Yasemin Adar, Türkiye Olimpiyat tarihinde madalya kazanan ilk kadın güreşçi oldu. Rıza Kayaalp ise grekoromen stil 130 kg bronz madalya maçında İranlı rakibi Amin Mirzazadeh’i 7-2 yenerek kariyerinin üçüncü Olimpiyat madalyasını elde etti.
Türkiye A Milli Kadın Voleybol Takımı, Rusya Olimpiyat Komitesi’ni (ROK) 3-2’lik skorla yenerek Tokyo 2020’de B grubunu üçüncü bitirdi ve kuraya katılmaya hak kazandı. Türkiye, çeyrek finalde Güney Kore veya Sırbistan’la karşılaşacak.
Türkiye’de yangınlarla mücadelede altıncı güne girildi. Yangından etkilenen alanlar “Genel Hayata Etkili Afet Bölgesi” ilan edildi.
- Kısa rapor: Antalya’nın Manavgat, Gündoğmuş ilçelerinde; Muğla’da Marmaris, Köyceğiz, Milas ve Seydikemer ilçelerinde yangın devam ediyor. Alevlerin ilçe merkezine yaklaşması üzerine 2.100 nüfuslu Gündoğmuş ilçesinin tahliye edilmesine karar verildi. Tunceli Hozat ilçesindeki yangın öğle saatlerinde kontrol altına alınırken 11.30 sularında Isparta Sütçüler mevkiinde ve Denizli’de de yangın çıktı. 28 Temmuz’dan bu yana süren yangınlarda 8 kişi yaşamını yitirdi. Tarım ve Orman Bakanı Bekir Pakdemirli, son 6 günde 31 ilde 129 yangının kontrol altına alındığını duyurdu.
- Ayrıca: Sağlık Bakanı Fahrettin Koca tarafından yapılan son açıklamaya göre, Manavgat’taki yangında toplamda 507 kişi etkilenirken, 497’sinin tedavileri tamamlandı, 10 kişinin tedavisi sürüyor. Marmaris ve Bodrum’daki yangınlarda ise etkilenen 203 kişiden 186’sının tedavileri tamamlanırken 17’nin tedavisi devam ediyor.
- Mücadele: Bakan Pakdemirli yangınlara 16 uçak, 9 İHA, 51 helikopter, 850’nin üzerinde arazöz ve 5000 binden fazla personelle müdahale edildiğini aktardı. AB, Türkiye’deki yangınlarla mücadeleye destek için üç yangın söndürme uçağı gönderecek. Azerbaycan’ın orman yangınlarıyla mücadele için gönderdiği ekip ve araçlar sınırdan geçti. İkinci ekibin de yolda olduğu aktarıldı.
- Gündem: Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın yangın bölgesi Marmaris’te çay dağıtması gündem oldu. Twitter’da #HelpTurkey etiketiyle 2,5 milyon tweet atıldı. Marmaris bölgesinde kolluk kuvvetleri ve jandarma sahada görev yaptı. Tarım ve Orman Bakanlığı’nın 2021 yılı için 51,1 milyar lira bütçeye sahip olduğunu belirtmekte fayda var.
- Siyasi Açıklamalar: Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanı Fahrettin Altun, “Yurt dışından ve tek merkezden organize” edildiğini iddia ettiği yardım kampanyasının Türkiye’yi “aciz göstermek” için başlatıldığını savundu. Tarım ve Orman Bakanı Bekir Pakdemirli ise “Orman teşkilatı yerleşim yerlerini korumaktan, aslında birinci derece sorumlu belediyelerdir” dedi. Muğla’nın Milas ilçesi Belediye Başkanı Muhammet Tokat Twitter hesabından “Belediye olarak, diğer belediyelerle olan yakınlık ve iş birliğimizi bakanlıklarımızla da kurabilmeyi, sürece daha fazla dahil edilmeyi ve birlikte olabilmeyi isterdik” mesajını paylaştı.
DÜNYADAN GELİŞMELER
ABD Ulusal Kurumlar Arası Yangın Merkezi, hafta sonu 7 yerde daha yangın çıkmasının ardından orman yangınlarının 91’den fazla alana sıçradığını açıkladı. ABD’nin batı yakasında devam eden orman yangınlarında 1,8 milyon dönümlük alan yandı.
- Ayrıntılar: ABD’deki en büyük orman yangını olduğu belirtilen Oregon Bootleg yangını ile Kaliforniya’daki Dixie yangınlarında şimdiye kadar New York, Los Angeles ve Chicago kentlerinin toplamı büyüklüğünde alan kül oldu. Kaliforniya’daki yangınlar hafta sonu kontrol altına alınırken, Oregon Bootleg yangınına müdahaleye devam ediliyor ve bölgede 400 bin dönümden fazla alan yandı. ABD Ulusal Kurumlar Arası Yangın Merkezi’ne göre, bu yılın başından beri ülke genelindeki 37 binden fazla yangında 3 milyon dönümden fazla alan kül oldu.
Yolsuzluk suçlamaları nedeniyle hakkında arama kararı bulunan eski Kırgızistan Devlet Başkanı Askar Akayev, soruşturma sürecine katılmak üzere başkent Bişkek’e götürüldü. Sputnik Kırgızistan’ın haberine göre ülkenin ilk devlet başkanı Akayev, hakkındaki iddialarla ilgili ifade vermek üzere Devlet Ulusal Güvenlik Komitesi’nde bulunuyor.
- Gerisi: Devlet Ulusal Güvenlik Komitesi, soruşturma ve alınan kararlar hakkında açıklama yapılacağını duyurdu. Daha önce Akayev’e Kumtor maden ocağının işletilmesiyle ilgili ihanet niteliğinde bir anlaşma imzalama suçlaması yöneltilmişti. Söz konusu anlaşma 1992’de imzalanmış, 1993’te tadil edilmiş ve 2003’te yeniden yapılandırılmıştı. Yolsuzluk suçlamaları nedeniyle hakkında arama kararı bulunan eski Kırgızistan Devlet Başkanı Askar Akayev, soruşturma sürecine katılmak üzere başkent Bişkek’e götürüldü.
Azerbaycan Savunma Bakanlığı, Ermenistan ordusunun sınır bölgesinde Nahcivan’daki bir yerleşimde mevzilenen Azerbaycanlı askerlere hafif silahlarla ateş açtığını bildirdi.
ÇEVRE
Nijerya Selleri: İklim Felaketinin Habercisi
Doğaç Özen
İçlerinde Türkiye de olmak üzere dünyanın çok sayıda topluluğu ve ülkesi zor günlerin içinden geçmeye devam ediyor. Son günlerde yıkıcılığını artıran ve kamuoyunda şiddetli tartışmalara yol açan yangın felaketlerinin yanı sıra yaşanan sel ve heyelanlar ise henüz hafızalardan silinmiş değil. Milyonlarca Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı, başta sosyal medya olmak üzere, bu iç burkan durumun artık bir an önce önüne geçilmesi ve bir daha aynı şiddetle tekrarlanmaması temennisini belirtiyor.
Bu felaketler bilindiği üzere sadece ülkemizde gerçekleşmiyor. Yine yakın geçmişte Avrupa son derece yıkıcı sel felaketleriyle sallanırken, Rusya ise ciddi yangınlarla mücadele etmeye başlamıştı. Son günlerde de bu sefer bir başka kıta kendinden doğal afetler ile bahsettiriyor; Afrika. Bölgenin önemli ülkelerinden biri olan Nijerya’nın başkent Lagos başta olmak üzere bir çok kenti yıkıcı sel felaketleri ile karşı karşıya kalmış durumda. Sel ve heyelanın ülkenin içinde bulunduğu coğrafya gereği kaçınılamaz bir gerçeklik olduğu kabul edilse de, uzmanlar bu sene yaşanan yıkıma dair bir takım başka ayrıntılara dikkat çekiyor; yaklaşan iklim krizi ve sosyal etkileri.
Öngörülebilirliğin Önemi
Bazı coğrafyaların bazı doğal afetlerle beraber anılması binlerce yıl öncesine kadar dayanabiliyor. Örneğin Japonya’da 500’lü yıllardan beri ciddi depremler kaydedilirken, ABD’de ise ilk kolonilerin yerleşimlerden itibaren yıkıcı hortumların kaydedildiği biliniyor. Bu durum çok sayıda toplulukta yangın, sel, deprem, heyelan, çığ ve benzeri doğal afetler için de geçerli.
Bilimsel gelişmeler ve kolektif insanlık bilinci her geçen sene bu felaketlere karşı yeni çözümler ve uygulamalar geliştiriyor. Dolayısıyla 1900’lerin başında yaşanan bir felaketin aynı şiddetle bugün yaşanması durumunda daha az can ve mal kaybı gündeme gelmesi bekleniyor. Örneğin Japonya’da 1923 senesinde meydana gelen 7,9 büyüklüğünde bir depremde neredeyse 150.000 kişi hayatını kaybederken, 2011 senesinde yaşanan 9,0 büyüklüğündeki bir depremde bu sayının 20.000 olarak belirtildiği biliniyor – yani depremin şiddeti artmış olmasına rağmen can kaybı ciddi boyutta azalıyor.-Dolayısıyla deprem gerçekliği ile yüzleşen Japonya, bu doğa felaketinin yıkıcılığını öngörüyor ve buna göre önlem alma şansına erişiyor.
İşte tam bu noktada iklim değişikliği ve yarattığı tehlike gündeme geliyor; zira değişen trendler ve normaller, toplumların Japonya örneğinde olduğu gibi başarılı reaksiyon göstermesini güçleştiriyor. Bunun örneklerinden biri ise şu an devam eden Nijerya selleri.
Batıyoruz!
İklim değişikliğinin sonuçlarından birinin yükselen deniz seviyesi olduğu biliniyor. Bunun iki ana sebebi var; eriyen buzulların su kütlesinin miktarını artırması ve giderek ısınan okyanusların genişleme eğilimi göstermesi. Bu durumun sosyal etkileri ise giderek şiddetini artıran ve beklenilenden önce veya sonra gerçekleşen sel felaketleri ile ölçülebilir. 2021’in yaz aylarında başlayan ve hala devam eden Nijerya seli ise işte tam olarak bu kapsamda değerlendirilebiliyor.
Uzmanlara göre her geçen sene daha da şiddetlenen Nijerya selleri, özellikle Atlantik Okyanusu’nun yanında yer alan başkent Lagos’ta daha da ciddi sonuçlara sebep oluyor. Belirtilenlere göre giderek artan su seviyesi şehrin yaşanabilir toprak alanını giderek küçültmeye devam ederken, yaşanan sellerin ve taşkınların nüfuz edebildiği alanların miktarını ise artırıyor. Uzmanlar, bu yüzyılın sonunda milyonlarca insana ev sahipliği yapan Lagos kentinin yaşanabilirliğini sorgulamaya başladı. Bu sorgulama bir çok okyanus kenti için de geçerli.
Durumun ciddiyetini fark eden Nijerya hükümeti, geçtiğimiz aylarda hükümetin iklim değişikliğine bakışını ciddi oranda değiştirmeyi hedefleyen bir takım düzenlemeler düşündüklerini dile getirdi. Ülkenin çok sayıda sorununun bu kapsamda değerlendirilmeye başlanacağını da ifade eden yetkililer, en kısa sürede harekete geçmeyi hedefliyor. Umarız bu tip yaklaşımlar daha popüler hale gelir ve söz konusu zorluklar en az hasar ile atlatılır.
