Haftanın son gününden herkese merhaba! Almanya Cumhurbaşkanı Frank-Walter Steinmeier, İş Gücü Anlaşması’nın 60. yıl dönümü vesilesiyle Cumhurbaşkanlığı Sarayı Schloss Bellevue’da Türkleri kabul etti.
Keyifli okumalar!
TÜRKİYE’DEN GELİŞMELER
Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu (DİSK), Türkiye’de işsizlik ve istihdama dair bir rapor yayınladı. Raporda Türkiye’nin işsizlik oranında Yunanistan ve İspanya’nın ardından Avrupa üçüncüsü konumunda bulunduğu vurgulandı.
- Rakamlar: DİSK, temmuz ayında işten çıkarma yasağının kalkmasının işsizlikteki artışta etkisinin olduğuna dikkat çekti. DİSK dar tanımlı işsizlik oranının %12, geniş tanımlı işsizliğin ise %23,6 olduğunu belirtti. Kadınlarda ise bu oran %29,6 oldu.
- Geniş tanımlı işsizlik nedir? Çalışmaya hazır olup da iş aramayan grubu ifade eder. İşsiz olduğu halde son dört hafta içinde iş aramak için başvuruda bulunmamış olanlardır.
Türkiye İnsan Hakları Vakfı’nın (TİHV) verilerine göre; 2021’in başından bu yana güvenlik güçlerine ve kamu kurumlarına ait araçların çarpması sonucu dört çocuk hayatını kaybetti.
Türkiye Futbol Federasyonu, A Milli Takım Teknik Direktörü Şenol Güneş ile karşılıklı olarak yolların ayrıldığını duyurdu.
DÜNYADAN GELİŞMELER
ABD Başkanı Joe Biden ve Çinli mevkidaşı Şi Cinping yedi ay sonra yaptıkları ilk telefon görüşmesinde süper güçler arasında ‘uzlaşı’ çağrısında bulundu. Beyaz Saray, 90 dakikalık görüşmede Biden’ın Washington ile Pekin arasında çekişmeye yol açabilecek yanlış anlamalara karşı uyarı yaptığını; Cinping’in ise ‘ciddi zorluklarla’ kuşatılmış ilişkide ‘yeni bir yön’ çağrısını dile getirdiğini duyurdu.
- Açıklamada, iki ülke arasındaki “çıkarların birleştiği ve ayrıldığı alanlar tartışıldı” denildi. Biden ve Cinping’in diğer küresel konuların yanı sıra Covid-19 salgını ve iklim krizini konuştuğu kaydedildi. Biden, Çin’in ABD’ye yönelik siber saldırılarına ilişkin endişelerini de gündeme getirdi.
İç savaştan bu yana en ağır ekonomik krizin etkisindeki Lübnan’da, 13 ayın ardından yeni hükûmet için kabine kuruldu. Lübnan’da yeni hükümeti kurmakla görevlendirilen Necib Mikati, kabinesini açıkladı. Başbakan Mikati ile Cumhurbaşkanı Aun, yeni hükümetin kurulmasına ilişkin kararnameyi imzaladı.
- 6 Temmuza bakış: Lübnan Başbakanı Hassan Diyab, ülkedeki ekonomik kriz sebebiyle benzin, ilaç ve elektrik teminatı hususunda “felaketin eşiğine geldiklerini” söylemişti. Ağustos 2020’de istifa eden ancak siyasi grupların yeni hükümeti kurma konusunda anlaşamaması üzerine geçici olarak görevine devam eden Diyab, dünya ülkelerini Lübnan’ı çöküşten kurtarmaya çağırmıştı.
Almanya Cumhurbaşkanı Frank-Walter Steinmeier, Türkiye ile Almanya arasında imzalanan “İş Gücü Anlaşması’nın” 60. yıl dönümü vesilesiyle Cumhurbaşkanlığı Sarayı Schloss Bellevue’da Türkleri kabul etti. Almanya’nın Türkiye’nin yanında başka ülkelerden de iş gücü kabul ettiğini anımsatan Steinmeier, “60 yıl sonra da teşekkür etmek için geç değil. Bir vatandaş ve cumhurbaşkanı olarak tüm ülke adına teşekkür ediyorum” dedi.
- Notlar: Steinmeier, bahis konusu yıl dönümünde Almanya’ya gelen birinci nesil Türklerin yanı sıra ülkedeki ikinci ve üçüncü nesil göçmenleri davet etti. Cumhurbaşkanı burada yaptığı konuşmada, “gurbet” kelimesinin 1960 ve 1970’li yıllarda kuşak için Almanya ile eş anlamlı hale geldiğini söyledi.
- Ayrıca: Almanya Cumhurbaşkanı, Alman ve Türk hükümetleri arasında 60 yıl önce imzalanan İş Gücü Anlaşması’nın milyonlarca Türk ve Alman’ın hayatını ve Almanya’nın çehresini değiştirdiğini belirterek, çocukları ve torunlarıyla o dönemde ülkeye gelen “misafir işçilerin” bugün hep birlikte “Almanya olduklarını” ifade etti; “Siz buraya geldiğinizden beri biz değiştik. ‘Alman’ kelimesinin anlamı değişti” sözleri ise dikkat çekti.
Covid-19 ile mücadele kapsamında ABD Başkanı Joe Biden, 100 milyon civarında işçiye aşı zorunluluğu getirdi. Bu, ülkenin iş gücünün neredeyse üçte ikisi ediyor.
- Ayrıca: Biden; “Covid-19 rüzgarını dindirebiliriz ve dindireceğiz. Çok fazla çalışmamız gerekecek ve biraz zaman alacak. Birçoğumuz aşıların güvenli, etkili ve bedava olmasına rağmen hala aşı olmayan 80 milyon Amerikalıdan bıkmış durumdayız” sözleriyle aşı yaptırmayanlara tepki gösterdi.
DIŞ POLİTİKA
Türk Dış Diplomasisine Dair Gelişmeler
Doğaç Özen
Son yıllarda çok sayıda komşusu ve bölgedeki ülkelerle sorunlar yaşayan Türkiye, hasarlı ilişkileri onarma niyetinde. Peki bu ilişkiler neden bozulmuştu ve son günlerde neler yaşanıyor?
Arap Baharı ve Müslüman Kardeşler
Türkiye’nin Müslüman çoğunluğa sahip birçok ülkeyle çeşitli alanlarda sorunlar yaşamasının bir numaralı sebebinin, geçtiğimiz on yılın başında bölgenin çeşitli ülkelerinde yaşanan eylemler olduğu söylenebilir. Arap Baharı olarak bilinen bu eylemler kapsamında 2010-2012 yılları arasında çok sayıda Müslüman çoğunluğa sahip ülkede iktidar ve rejim değişikliği yaşandı. Ülkelerin yöneticileri ve yönetim biçimleri değişirken doğal olarak bölgenin önemli aktörleri de bu süreçlere dolaylı veya direkt olarak dahil oldu; Türkiye’nin de çeşitli ülkeler arasında taraf seçen ülkelerden biri olduğu söylenebilir.
Arap Baharında yaşananları ve bunların Türkiye ile bağlantısını kısaca özetlemek gerekirse:
- Müslüman Kardeşler: 2010 yılında Mısır’da yönetimde bulunan Müslüman Kardeşler, sivil toplum hareketi olarak başlayan bir grup. Jeopolitik ve tarihi sebeplerden dolayı bir süredir Birleşik Arap Emirlikleri ve Suudi Arabistan, Müslüman Kardeşler’den son derece rahatsız ve bu iki ülke 2010’da Mısır’da başlayan hükümet karşıtı eylemlerin boyutunun artması ile beraber eylemcileri açıktan destekleme kararı alıyor.
- Katar ise Müslüman Kardeşler’in uzun bir süredir maddi destekçisi konumunda ve gruba yakınlığı ile biliniyor. Aynı şey Türkiye ve dönemin Başbakanı Recep Tayyip Erdoğan için de geçerli. Dolayısıyla Katar ve Türkiye, Mısır’da eylemlerin başından beri Müslüman Kardeşler üyesi Mursi hükümetini destekliyor.
2010 senesinde başlayan eylemler neticesinde Mursi hükümeti Mısır Ordusu Generali Sisi tarafından darbe ile indiriliyor. Türkiye ve Katar yeni yönetim ile bağlarını koparıyor veya minimuma indiriyor; BAE ve Suudi Arabistan ise Sisi yönetimi ile ilişkilerini kuvvetlendirmeye başlıyor.
Bu darbenin ardından ve geçtiğimiz 10 senede yaşanan paralel gelişmeler doğrultusunda Türkiye, Katar’la iyice yakınlaşmış durumda; Mısır, BAE ve Suudi Arabistan ile en iyi ihtimalle donuk ilişkilere sahip hatta Mısır ile diplomatik ilişkiler dahi bulunmuyor!
En Makul Ortak Nokta: Güvenlik Endişesi
Afganistan’ın Taliban tarafından devralınmasının ardından Türkiye, bu neticenin de etkisiyle arasının iyi olmadığı bazı bölge ülkeleriyle bir takım ilişkiler içerisine girdi.
- Mısır: Belki de en önemli gelişmeler bu alanda yaşanıyor. 2013’ten beri karşılıklı olarak diplomatik ilişkileri kesme kararı alan iki ülke 8 Eylül 2021 itibarıyla ilişkileri normalleştirme toplantılarının ikinci turuna başladı. İki ülkenin de dışişleri bakanları ve uzmanlar seviyesinde katılım gösterdiği toplantıların şu ana kadar çok verimli olmadığı fakat sürecin gelişime açık olduğu belirtiliyor.
- Birleşik Arap Emirlikleri: Türkiye, arasının yine uzun süredir kötü olduğu BAE ile de ilişkilerini normalleştirmek istiyor. Taliban’ın Kabil’e girdiği hafta Ankara ile Abu Dabi arasında üst düzey bir takım telefon görüşmelerinin gerçekleştiği belirtiliyor. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve Prens Muhammed bin Zayed’in de telefonda birebir görüştüğü ve Afganistan’da yaşananlara dair güvenlik endişesinin ön plana çıktığı belirtiliyor.
- Suudi Arabistan: Mısır ve BAE ile Türkiye’nin arasında yaşanan gelişmelerin aksine, Türkiye ve Suudi Arabistan arasında yaşanan iyileşmelere dair somut bir gelişme medyaya yansımış değil. Fakat hükümet sözcüsü İbrahim Kalın, Türkiye’nin diplomasi trafiğini değerlendirirken Suudi Arabistan ile de bir takım görüşmelerin olduğunu ve durumun iyiyi işaret ettiğini ifade etti.
- Dahası? Mısır, BAE ve Suudi Arabistan süreçleri kadar üst düzeyden ilerlemese de Türkiye dış ilişkileri bazı gelişmelere daha sahne olabilir. MİT Başkanı Hakan Fidan’ın Suriye Devleti’nden mevkidaşı ile Bağdat’ta görüşeceği iddiası ortaya atıldı. Ayrıca Ermenistan Başbakanı Peşinyan, geçtiğimiz günlerde Ermenistan‘ın Türkiye ile görüşmeye hazır olduğunu dile getirdi. Türkiye’nin Afganistan‘da Kabil Havalimanı’na teknik destek verdiğini de hatırlatmak gerekiyor.
Dolayısıyla Türkiye, dış diplomasi anlamında son derece hareketli günlerden geçiyor. Bu hamlelerin hangilerinin hasarlı ilişkileri onarmaya yeteceği, hangilerinin ise başarısız olacağını zaman gösterecek.
