Geçtiğimiz hafta Akdeniz kıyıları yine devletler arası krizlere ve göçmen ölümlerine şahitlik etti. Fas’tan İspanya’nın Ceuta şehrine, dolayısıyla Avrupa Birliği topraklarına, yüzerek ya da derme çatma teknelerle ulaşmaya çalışan 2 bini çocuk olmak üzere yaklaşık 8 bin göçmen sebebiyle Akdeniz’de başka bir insani ve siyasi krizin fitilini ateşlendi. Öyle ki İspanya Başbakanı Pedro Sanchez Paris’e yapacağı ziyareti erteleyip İspanyol ordu ve polis kuvvetlerinin yığıldığı Ceuta şehrine gitti.
Ceuta Nerede ve Göç İçin Neden Önemli?
Ceuta, 16. Yüzyıldan beri İspanya’nın hakimiyetinde bulunan 20 kilometrekare yüzölçümüne ve 80 bin nüfusa sahip küçük bir şehir. Ancak bu şehri diğer İspanya şehirlerinden farklı kılan nokta, şehrin Afrika kıtasında ve üç yanı Fas topraklarıyla çevrili olması. Şehrin Akdeniz’deki sahil şeridi sayesinde İspanya anakarasıyla bağlantı kuruluyor.
Ceuta’yı göçmenler için ideal bir ilk göç durağı kılan özelliği de aslında Afrika kıtasında olması. Bunun sayesinde Avrupa ülkelerine ulaşmaya çalışan kişiler denizde uzun yollar katetmeden, karadan Fas ve İspanya sınırındaki telleri aşarak ya da Fas kıyısından denizde kısa bir mesafe katederek Avrupa Birliği topraklarına ulaşabiliyorlar.
Bu göç yolu aslında uzun yıllardır göçmenler tarafından Avrupa’ya ulaşmak için kullanılıyor. Geçtiğimiz yıl Fas’tan Ceuta’ya 2200 kişi sınır tellerini aşarak ya da yüzerek ulaşmayı başardı. Fakat şu an durum farklı. Çünkü sadece bir haftada geçen yılın sayısının 4 katı kadar insan sınıra dayandı.
İspanya ve Fas Arasında Gerilen İpler
Geçtiğimiz yıllarda Fas hükümetinin sert sınır koruma politikaları nedeniyle, Ceuta üzerinden İspanya’ya ve dolayısıyla Avrupa’ya ulaşmak isteyen göçmenler çoğunlukla başarısız oluyorlardı. Ancak geçtiğimiz hafta Fas hükümeti sınır politikalarını gevşetti. Fas tarafından kesin bir açıklama olmamasına rağmen sınır politikalarının gevşetilmesinin sebebi olarak iki ülke arasındaki siyasi gerginliğin olduğu iddia ediliyor.
Geçtiğimiz ay İspanya, Fas tarafından kontrol edilen Batı Sahra asıllı Brahim Ghali’nin İspanyol hastanelerinde tıbbi tedavi görmesine izin vermişti. Ghali, 1970’lere kadar İspanyol kolonisi olan Batı Sahra bölgesinin Fas egemenliğinden ayrılarak bağımsız bir devlet olması talebinde bulunan militan bir grubun lideri. Fas, İspanya’nın verdiği tedavi onayına bu sebeple sıcak bakmazken İspanya’nın Batı Sahra’daki Fas egemenliğini desteklemesini istiyor.
Tepişen Filler, Ezilen Çimenler
Binlerce insanın sınıra dayanması sonucu 1 kişi boğularak hayatını kaybederken yüzlerce kişi hem oluşan kaos hem de İspanyol ordusunun ve polisinin sert müdahaleleri sonucunda yaralandı. Üstelik 80 bin nüfuslu Ceuta’ya geçmeyi başaran yaklaşık 8 bin kişi de İspanya otoriteleri tarafından Fas’a geri gönderildi. İspanya sadece 200 refakatsiz çocuğun İspanya’nın diğer bölgelerine gönderileceği bilgisini verirken oluşan insani krizden Fas hükümetini sorumlu tutuyor.
Göçmenler ve “göçmen krizi” meselelerinde her zaman olduğu gibi yine siyasi çıkarlar insan hayatının üstünde tutuluyor. Bu sefer bu durumun İspanya ve Fas arasındaki yansımalarını görüyoruz. Siyasi çıkarlar ve aktörler geçmişte olduğu gibi gelecekte de değişiklik gösterecek ve dünyanın farklı yerlerinde farklı çıkarlar aynı sorunu ortaya çıkaracak: İnsani krizler ve her insani krizin sonunda sayılara dönüşen insan hayatları.
