17 Haziran’dan herkese merhaba! Hafta sonuna az kaldı, aşılama süreci hızlandı ve yaz kapıdan bakıyor. Bizler 2021’in ikinci yarısı için oldukça umutluyuz. Pandemi döneminin kapanışıyla hep birlikte yeni bir gerçekliğe uzanacağımızın farkındayız. Yeni dönemi eskisine kıyasla daha adil, yeşil ve demokratik kılmak ise bizlerin elinde.
Novus ailesi olarak Türkiye ve dünyada, medya ve medya teknolojileri alanında; bilginin demokratikleşmesi için çalışmaya devam edeceğiz. İplerin ucundan tutalım, sizleri seviyoruz.
Keyifli okumalar!
TÜRKİYE’DEN GELİŞMELER
Sağlık Bakanı Fahrettin Koca, bugün itibarıyla “35 yaş üzerindeki tüm vatandaşlarımız için” aşı randevularının açıldığını duyurdu.
- Ayrıca: Bakan Koca, Dün saat 24.00 itibarıyla 18.584 merkezde 47.314 sağlık çalışanının 1,4 milyon aşı yaptığını açıkladı.
TBMM Başkanı Mustafa Şentop, “10 bin dolar alan siyasetçi” iddiasına ilişkin konuştu. “Öncelikle şunu ifade edelim, kastettiği isim TBMM’de milletvekili olan bir kişi değil” diyen Şentop, Soylu’nun henüz bir isim söylemediğini belirtti.
- Gerisi: TBMM Başkanı Mustafa Şentop, “Sedat Peker’den her ay 10 bin dolar alan siyasetçi var” açıklamasının ardından soruşturma başlatılması için belge istediği İçişleri Bakanı Süleyman Soylu ile görüşmüş, görüşmenin içeriğine ilişkin bir açıklama yapılmamıştı.
HDP’nin İzmir il binasına silahlı saldırı düzenlendi. Saldırganın açtığı ateş neticesinde parti çalışanı Deniz Poyraz hayatını kaybetti. HDP, Twitter hesabı üzerinden saldırının “polislerin gözetiminde” gerçekleştirildiği mesajını paylaştı.
- Ayrıntılar: Cumhuriyet’ten Mehmet İnmez’in haberine göre terörle mücadele şubesinde gözaltında tutulan şüpheli Onur Gencer, ilk ifadesinde “Kimse ile bir bağlantım yok. PKK’dan nefret ettiğim için binaya girdim, rastgele ateş ettim” dedi.
- Ayrıca: Sedat Peker, Twitter hesabı üzerinden “İzmir HDP il başkanlığına yapılan provokasyon amaçlı saldırının çok daha büyüklerini ne yazık ki önümüzdeki zamanlarda yaşayacağız. Eğer benim tecrübeme ve samimiyetime inanıyorsanız hiçbir şartla sokağa çıkmayın.” mesajını paylaştı. Peker yazı dizisinin devamında; Mehmet Ağar ve “adamlarının terör örgütlerinin içindeki elemanlarını olaya dahil edip ortalığı yangın yerine çevireceklerini” iddia etti.
- HDP cephesi: HDP Eş Başkanı Mithat Sancar, HDP İzmir il binasına yönelik saldırı ve parti çalışanı Deniz Poyraz’ın yaşamını yitirmesinin ardından Genel Merkez’de açıklama yaptı. Sancar, bugün parti binasında 40 kişinin katılacağı bir toplantı olacağını ancak toplantının son anda iptal edildiğini söyledi.
DÜNYADAN GELİŞMELER
Çin, üç Taykanot’tan (astronot) oluşan mürettebatı henüz inşası tamamlanmamış uzay istasyonuna yolladı. Bahis konusu misyonun Pekin’in son beş yıldaki ilk insanlı uzay seferi olduğunu belirtelim.
- Detay: Çin’in uzay istasyonu ABD’nin liderliğinde faaliyet gösteren 20 yıllık Uluslararası Uzay İstasyonu’na bir alternatif olarak geliştirildiği biliniyor. İstasyonun inşası ise 2022’nin ikinci yarısında tamamlanacak.
Hong Kong’da polis, Apple Daily gazetesinin genel yayın yönetmeni ve dört yöneticisini tutukladı. Yüzlerce polisin katıldığı operasyonun gerekçesi ise dış güçlere hizmet etmek olarak belirtildi. Gazetenin 2,3 milyon dolarlık varlıkları da donduruldu.
- Neler oluyor? Şehrin emniyet müdürü John Lee, Apple Daily ekibinin “gazeteciliği millî güvenliği tehdit etme amaçlı kullandıklarını” söyledi. Hong Kong Ulusal Güvenlik Şefi Steve Li Kwai-wah ise yayında kaleme alınan makalelerin komplo teorisi olduğunu, yabancı ülkelere yaptırım uygulamak için “cephane” sunduğunu aktardı.
Kuzey Kore lideri Kim Jong-un, İşçi Partisi Merkez Komitesi üyeleriyle yaptığı toplantıda ülkede gıda kıtlığı problemleri olduğunu kabul etti.
- Ayrıntılar: Komite üyelerine konuşan Jong-un, tarım sektörünün geçtiğimiz yıl yaşanan ve sellere yol açan tayfunlar nedeniyle tahıl üretim hedeflerine ulaşamadığını söyledi. Ülkede gıda fiyatlarınını hızla arttığı bildiriliyor. Kuzey Kore haberlerini 2010 yılından bu yana ülke dışından (ABD, AB ve Güney Kore’den) izleyen NK News haber kuruluşu, ülkede 1 kilo muzun 45 dolara satıldığını bildirmişti.
El Salvador’un Bitcoin’in ülkede resmi para birimi olarak uygulamaya konulması için yardım talebine, Dünya Bankası olumsuz yanıt verdi. Gerekçe ise Bitcoin’in çevresel etkileri ve şeffaflık sorunları.
- Ayrıca: El Salvador Maliye Bakanı Alejandro Zelaya geçtiğimiz gün yaptığı açıklamada, IMF ile devam eden müzakerelerin başarılı olduğunu söylemişti. Ancak IMF, geçen hafta ülkenin Bitcoin’i benimsemesinde “makroekonomik, finansal ve yasal sorunlar” gördüğünü söylemişti.
- Gerisi: El Salvador, Bitcoin’i resmi para birimi ilan eden ilk ülke olmuştu. Devlet Başkanı Nayib Bukele’nin teklifiyle hazırlanan ve Kongresi’nin onayladığı yasa, 90 gün içinde yürürlüğe gireceği açıklanmıştı.
DIŞ POLİTİKA
ABD-Rusya: Yüz Yüze İlk Görüşme
Kerem Renda
Amerika Birleşik Devletleri’nin çiçeği burnunda başkanı Joe Biden ile Rusya’nın yıllardır devlet başkanı olan Vladimir Putin, dün ilk yüz yüze görüşmeleri için Cenevre’de bir araya geldi. Görüşmenin İsviçre’nin Cenevre kentinde olması tesadüf değil. Kaynaklara göre, görüşme yeri ülkenin ve şehrin tarihsel olarak tarafsız olmasından dolayı bu şekilde seçildi. Toplamda beş saat sürmesi beklenen görüşme 3,5 saatte tamamlandı. Görüşmenin ardından ayrı ayrı basın açıklaması gerçekleştiren başkanlardan açıklamayı ilk yapan Rusya Devlet Başkanı Putin oldu. Putin her iki tarafın da düşmanca tavır takınmadığını belirtirken, ABD Başkanı Biden’ı oldukça dengeli ve profesyonel bir kişi olarak tanımladı.
Yüz Yüze Görüşmenin Önemi
İki devlet başkanının yaptığı bu ilk görüşmenin yüz yüze olmasının önemli bir sebebi var. Bu tür bir ilk görüşme Başkan Biden’ın dış ilişkilerde temel aldığı perspektife dayanıyor: Yapılan her şey onu yapan kişilerle ilgilidir. Mevkidaşıyla yaptığı zirve görüşmesinin ardından basına verdiği demeçte Biden, dış politikaların insani ilişkilerin mantıksal bir uzantısı olduğunu ve bunun insan doğasının işleyişinden kaynaklandığını belirtti.
Bu anlamda, liderlerin yüz yüze yaptıkları görüşme, yeni başkanıyla birlikte ABD’nin yeni dış politikasına dair de ipuçları veriyor. Bu yeni perspektifi Putin de fark etmiş olmalı ki görüşme sonrası yaptığı açıklamada yeni başkan Biden’ın selefinden farklı bir tavırda olduğunu ve aynı dili konuştuklarını hissettiğini belirtti. Rusya Devlet Başkanı Putin yaptığı açıklamada görüşmenin genel olarak yapıcı bir tavırla ilerlediğini belirtirken iki devletin büyükelçilerinin çok yakında karşılıklı olarak görevlerine döneceğini bilgisini verdi.
Zirve Görüşmenin Satır Başlıkları
Biden’ın açıklamasına göre, görüşmede konuşulan konular Rusya’ya karşı tavır almak için değil, ABD vatandaşlarının iyiliği için konuşulan konular. Böylece Biden görüşmenin başından görüşmeye dair tavrını da göstermiş oldu. Görüşmenin önemli satır başlıkları ise şu şekilde:
Siber saldırılar: Rusya Devlet Başkanı, her iki tarafın da kendilerine yapılan siber saldırılara karşı açık istişareler gerçekleştirecekleri konusunda anlaştıklarını açıkladı. Putin’in iddiasına göre Rusya tarafına yapılan siber saldırıların büyük çoğunluğu ABD tarafından geliyor. Ayrıca Putin, Rusya tarafından ABD’ye herhangi bir siber saldırı gerçekleştirilmediğini belirttti. Ancak ABD tarafı aksini iddia ediyor.
İnsan hakları: Putin, görüşmede insan hakları meselesinin de gündeme geldiğini ve Biden’ın selefi Trump’tan bu konuda daha farklı bir tavrı olduğunu söyledi. Biden ise yaptığı açıklamada, insan haklarının ABD vatandaşlarının DNA’sına kodlu olduğunu ve dolayısıyla insan hakları mevzunun her zaman masada olacağını belirtti. Putin ise ABD’nin öncelikle kendi insan hakları karnesine bakması gerektiğine işaret ederek Guantanamo ve ABD’de sıklıkla yaşanan silahlı saldırıları örnek gösterdi.
Ukrayna: Putin görüşme sırasında Ukrayna meselesinin de gündeme geldiğini söyledi ancak savaşın bitmesi için Minsk Anlaşması’nın uygulanması gerekliliğinden başka bir detay vermedi ve yorumda bulunmadı. Biden ise konuya dair Belarus ve Ukrayna meselelerinin konuşulduğunu söylerken “Yapmak için geldiğim şeyi yaptım” demekten başka bir açıklamada bulunmadı.
ABD-Rusya ilişkilerinde yeni bir dönem mi?
Her iki lider de görüşmenin olumlu bir havada geçtiğini belirtti. Biden yüz yüze görüşmenin ilişkiler açısından önemli bir adım olduğuna vurgu yaparken, görüşme sırasında mevkidaşına ciddi endişelerini dile getirdiğini ve sonuçlarına dair uyardığını söyledi. Zirve görüşmesinin iki ülke arasında yeni bir döneme işaret edip etmediği sorusuna karşılık Putin bunu söylemenin zor olduğunu belirterek, karşılıklı ilişkilerin bozulmasıyla ilgili her şeyin ABD tarafından başlatıldığını ifade etti.
İki devlet arasındaki ilişkilerin yeni bir döneme girip girmediğini ise gelecek günler belirleyecek.
