Rize İyidere Lojistik Limanı inşaatında kullanılmak üzere Rize’nin İkizdere ilçesinde açılmak istenen taş ocağı için 20 Mart 2021 tarihli Resmi Gazete’de, bölgede yer alan 17 adet taşınmazın acele kamulaştırılması için Cumhurbaşkanlığı kararı yayımlanmıştı. Kararın alınmasının ardından 21 Nisan tarihinde taş ocağı inşaatını yapacak olan Cengiz İnşaat’a ait iş makineleri bölgeye girince İkizdere halkı inşaatı durdurmak için mücadeleye başladı ve o günden beri bölgede inşaatın başlamaması için nöbet tutmaya devam ediyorlar.
Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı Trabzon 11. Bölge Müdürlüğü, ilk olarak 19 Ocak 2021 tarihinde Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’na başvurarak Rize, İkizdere ilçesi, Cevizlik Köyü’nde 13,45 hektar orman alanı üzerine yapılmak istenen “Cevizlik Bazalt Taş Ocağı” projesini sunmuştu. Sunulan projenin incelenmesi üzerine ise; Rize Valiliği Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü 21 Ocak’ta bu projeye ilişkin “ÇED Gerekli Değildir” kararı verdi. Daha sonra, 3 Mart 2021 tarihinde aynı proje için kapasite artışı başvurusu yapılarak ÇED alanı 37,02 hektara çıkarıldı.
Alınan kararlara ilişkin İkizdere halkının mücadelesi sürerken, şirkete yeni bir taşocağı açılması için izin verildiği ortaya çıktı. İkinci ocak izninin Gürdere Köyü mevkiinde olduğu belirtildi. İkinci ocak izni alınan bölge, Cevizlik Köyü’nün hemen ilerisinde ve yaşam alanı olan köylere daha yakın bir mesafede olan bir mevkii ve 23 hektarlık bir alanı kaplıyor. Bölgede açılması planlanan taş ocağı için hazırlanan üçüncü proje ise yine Cevizlik’teki Mermer Bazalt Taş Ocağı projesi.
ÇED Gerekli Değildir Kararı
Bölgede inşa edilmesi planlanan taş ocaklarının bölgenin doğal bitki örtüsünü bozacağı ve bölge halkının geçimini sağladığı tarım ve arıcılığı yok edeceği gerçeğinin yanı sıra, alınan kararların hukuki gerekçelerini incelemekte fayda var.
İlk olarak, ÇED gerekli değildir kararı, ÇED Yönetmeliği uyarınca “projenin çevre üzerindeki muhtemel olumsuz etkilerinin, alınacak önlemler sonucu ilgili mevzuat ve bilimsel esaslara göre kabul edilebilir düzeylerde olduğunun belirlenmesi üzerine projenin gerçekleşmesinde çevre açısından sakınca görülmediğini belirten Bakanlık kararı”nı ifade etmektedir. Yine aynı Yönetmeliğin eki olan ÇED uygulanacak projeler listesi ise, “25 hektar ve üzeri arazi yüzeyinde (Kazı ve döküm alanı dahil) planlanan açık işletmeler” ÇED kararı alınması gereken madencilik projeleri arasında düzenlenmiştir.
Her ne kadar İkizdere’de yapılması planlanan taş ocağı için alınan izinler ilk bakışta Yönetmelik hükümleriyle uyumlu gözükse de inşaat yapılması planlanan toplam alan yaklaşık 100 hektarı oluşturmaktadır ve tek proje ile sunulsaydı ÇED “gereklidir” kararı çıkacak olan proje için yasanın arkasından dolanarak “ÇED gerekli değildir” kararı alınmıştır.
Alınan bu karar, bölgedeki evlerin su ve geçim kaynağı olan Eskenci Deresi’nin ortasında, pek çok tarımsal faaliyetin yürütüldüğü, önemli miktarda bal üretimi yapılan ve her türden orman ve sık orman ağacı ile dolu olan arazide yapılan projeyi ÇED sürecinden çıkarmıştır ve bölge halkı tarafından açık bir doğa katliamı olarak değerlendirilmektedir.
