21 Nisan’dan herkese merhaba!
Manşetler:
🗞️ Kabine revizyonu
🗞️ 128 milyar dolar açıklaması
🗞️ Avrupa Süper Lig sona erdi
Keyifli okumalar!
TÜRKİYE’DEN GELİŞMELER
Kabine revizyonu
Cumhurbaşkanlığı kararnamesiyle Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı; iki ayrı bakanlığa dönüştürülürken, Bakan Zehra Zümrüt Selçuk’un görevine son verildi. İki bakanla yollar ayrıldı, üç yeni bakan göreve başladı.
-
Ticaret Bakanı Ruhsar Pekcan görevden alınarak, yerine Mehmet Muş atandı. Doğu Akdeniz Üniversitesi İşletme ve Ekonomi Fakültesi İşletme Bölümü’nden mezun olan Muş, sonraları Washington State University School of Economic Sciences’da Ekonomi alanında yüksek lisans yaptı, doktora öğrenimini ise Marmara Üniversitesi İktisat Tarihi Anabilim Dalında tamamladı.
-
Dezenfektan skandalı: Ticaret Bakanlığı, mevcut bakan Ruhsar Pekcan ve eşi Hasan Pekcan’a ait Nanoksia Biyoteknoloji firmasından 9 milyon liralık dezenfektan alındığı iddialarına ilişkin 507.880 liralık ürün alındığını doğrularken, satın almaya ilişkin “Piyasa fiyatlarından oldukça aşağıda, usulüne uygun bir biçimde gerçekleştirildi” ifadelerini kullanmıştı.
-
Aile Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı ikiye bölündü ve mevcut Bakan Zehra Zümrüt Selçuk’a bölünen bakanlıklarda görev verilmedi. Yeni kurulan iki bakanlıktan Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı görevine Derya Yanık, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığına ise Vedat Bilgin getirildi.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, partisinin grup toplantısında “128 milyar dolar” hakkında açıklamalar yaptı.
- Açıklamalar: “Son iki yılda Merkez Bankası kaynaklarından 30 milyar dolar, cari açığın finansmanı için kullanılmıştır.” diyen Cumhurbaşkanı Erdoğan, yabancı sermaye çıkışı için kullanılan meblağın 31 milyar doları bulduğunu ifade etti. Reel sektörün döviz cinsinden borcunu azaltmak için talep ettiği kaynağın 50 milyar dolara ulaştığını, vatandaşların ise 54 milyar dolar karşılığı döviz ve altın alarak tasarruf tercihlerinde değişikliğe gittiğini aktardı.
Milli Eğitim Bakanlığı, Mersin’de Çamlıyayla İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü’nün Atatürk’ün Nutuk eserinin öğrencilere dağıtılmaması hususundaki yazışmasıyla ilgili soruşturma başlattı.
- Gerisi: Mersin’in Çamlıyayla ilçesinde Ülkü Ocakları, bölgedeki okullarda Mustafa Kemal Atatürk’ün Nutuk eserinin sadeleştirilmiş versiyonu “Mustafa Kemal Atatürk Gençler İçin Nutuk” isimli eseri dağıtmak istedi. Dilekçe üzerine Milli Eğitim Müdürlüğü kitabı inceledi, kitabın okullarda dağıtılmasının sakıncalı olduğuna kanaat getirdi.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, tüm sektörlerde kısa çalışma ödeneğinin nisan, mayıs ve haziran aylarını kapsayacak şekilde uzatıldığını duyurdu.
-
Ayrıca: Turizm sektöründe mayısta sona erecek KDV indirimlerini haziran sonuna kadar uzatıldı.
- Nedir? Kısa çalışma ödeneğiyle, pandemi döneminde operasyonları aksayan işyerlerinin sigortalı çalışanlarına ücret desteği sağlanıyor.
DÜNYADAN GELİŞMELER
Çin Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Hua Çunying, Devlet Başkanı Şi Cinping’in, 22 Nisan’da İklim Zirvesinde video konferans yöntemiyle konuşma yapacağını açıkladı.
-
Nedir? ABD Başkanı Joe Biden, 23 Mart’ta aralarında Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Çin Devlet Bakanı Şi Cinping, Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, Almanya Başbakanı Angela Merkel ve Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in de bulunduğu 40 lideri, 22-23 Nisan’da yapılacak çevrim içi iklim zirvesine davet etmişti.
Avrupa Birliği Komisyonu, Avrupa Parlamentosu ve AB Konseyi iklim değişikliği ile mücadele için hazırlanan “iklim yasası” müzakerelerinde anlaşma sağladı.
-
Buna göre: AB’nin 2050’ye kadar iklime zararsız hale gelme hedefi yasal olarak bağlayıcı olacak. Üye ülkeler ve AB kurumları bu hedefe ulaşmak için gerekli önlemleri alacak. Birlik üyesi ülkeler, 2030’a kadar sera gazı salımlarını 1990’daki seviyesinin %55 daha aşağısına düşürecek.
Dün Türkiye saatiyle 20.00’da düzenlenen Apple Event ile tanıtılan takip cihazı AirTag, M1 çipli iPad’ler, rengârenk ve incecik iMac’ler hakkında detaylı bilgi için sizleri Novus Teknoloji Apple Özel bültenine alalım.
- AirTag: Sabitlendiği nesnenin dünya üzerindeki tüm iPhone, iPad ve Mac üzerinden takip edilebilmesini sağlayan küçük bir cihaz. Kullanıcı tarafından değiştirilebilen bir pile ve su geçirmezlik özelliğine sahip AirTag, tutturulduğu nesne üzerinde sürekli Bluetooth sinyali yayarak, kayıp moduna alındığında ise ses çıkarmaya başlayarak cihazın sahibine haber veriyor.
Ukrayna Devlet Başkanı Volodomir Zelenski, Rusya’nın lideri Vladimir Putin’e ülkesin doğu sınırında bir araya gelme çağrısında bulundu.
-
Detay: Ukrayna ordusu ile ayrılıkçılar arasında yaşanan çatışmaların bölgede istikrarsızlık yarattığının altını çizen Zelenski, “Bir adım daha ileriye gidip seni (Putin) Ukrayna’da çatışmaların devam ettiği Donbas’a bile davet etmeye hazırım” dedi.
-
Başka başka: Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, “Rusya’ya karşı herhangi bir kışkırtıcı eylem düzenleyenler, uzun süredir hiçbir şeyden pişman olmadıkları kadar pişman olacaklar.” dedi.
Juventus Başkanı Andrea Agnelli, İngiliz kulüplerinin kararının ardından Avrupa Süper Lig projesinin sona erdiğini açıkladı.
-
Gerisi: Dün akşam İngiliz Premier Ligi kulübü Manchester City’nin ardından Manchester United, Arsenal, Liverpool ve Tottenham’ın da Avrupa Süper Ligi’ne katılmayacağı açıklamıştı.
-
Odaklı bülten: Avrupa futbolunun 12 süper gücü, Avrupa Süper Ligi’ni ilan etti. FIFA ve UEFA girişimi kınadı, ilerleyen saatlerde sosyal medyada tartışmalar çığ gibi büyüdü. Novus ise özel bir bültende gelişmeleri selamladı.
NOVO
Kahvenin Keşfi: Tanrı Çobanı Kutsasın!
Yiğithan Sivri
Kimisi için bir bağımlılık kimisi için buluşma bahanesi… Neredeyse her sokakta rahatlıkla erişilebilen ve belki de bu yazıyı okurken bile yudumladığınız kahvenin tarihçesine ne kadar hakimsiniz?
Size kahvenin tarihçesinden fincanınıza kadar ulaşan, haftalar sürecek bir kahve rotası hazırladım. Serimizin ilk yazısında kahvenin tarihini konu alıyoruz. Rehberiniz Coffee Sapiens’ten Yiğithan, hazırsanız…
Evimizdeki birçok ürünün tarihçesine kolaylıkla ulaşabiliyoruz. Ancak konu gıda ürünleri özellikle kahve olunca bu konu zor ve karmaşık bir yöne doğru gidebiliyor. Geçtiğimiz dönemlerde, yüzyıllar öncesine dayandığını bildiğimiz kahvenin sınırlı kaynaklardan tahminler yürütülerek tarihçesi oluşturulmaya çalışıldı. Belki yeterince akıcı veya çekici bir hikayesi olmadığındandır, bu durum rivayetlerin oluşmasına ve onlara inanılmasının önüne maalesef geçemedi.
Rivayetler
Kahve hakkında bilinen rivayetlerden biri 5. yüzyılda yaşayan Yemenli Omar’a ait. Hikayeye göre liman kenti Moka’da yaşayan Omar, ölüm hükmü sebebiyle şehir duvarlarının dışına terk edilmiştir. Açlıktan bitap düşen Omar, ormanda kahve ağaçlarına denk geliyor ve kahve kirazlarını yemeye başlıyor. Meyveden gerekli enerjiyi alan Omar daha şehre geri dönüyor. Rivayete göre kahramanımızın kahve meyvesini keşfetmesi bir lütuf olarak görülmüş ve affedilmiştir. Ardından Moka halkı kahveyi içecek olarak tüketmeye başlamıştır.
Rivayetlerden bir diğeri ise kahvenin anavatanı sayılan Habeşistan’da, günümüzdeki adıyla Etiyopya’da geçmekte. Birçok kişinin gerçek benimsediği bu rivayet Çoban Kaldi’ye ait. Kaldi, bir gün keçilerini otlatmaya götürdüğünde bir kısmının kırmızı meyveler yediğini ve yiyenlerin daha enerjik olduğunu gözlemlemiştir. Meyvelerden toplayıp yiyen Kaldi, kafeinin etkisini kendisinde de hızlı bir şekilde görmüştür. Sonrasında bu meyveyi kabilesinin önde gelenlerine götürmüş ve onlara da tattırmıştır.
Yazımı yazarken, keyifle okuduğum Anette Moldvaer’in Coffee Obsession ve Tristan Stephanson’un The Curious Barista’s Guide to Coffee kitaplarını temel aldığımı belirtmek isterim. Bu kitaplara göre rivayetlerin yanı sıra; araştırmalar, kahvenin ilk tüketiminin bundan yaklaşık 2 bin yıl önce yine Habeşistan’da gerçekleştiğini söylemekte. İlk tüketici olduğu söylenen ve Kaffa bölgesinin dağlıklarında yaşayan Oromo Kabilesi; kahve meyvesini, çekirdeğini ve yapraklarını içecek olarak değil yiyecek olarak tüketmiştir. Ekmeği andıran bu yiyeceğin tüketenlere geçici enerji desteği verdiği düşünülmüştür. Diğer yandan bazı araştırmalarda ise Oromo Kabilesi görmezden gelinmiştir. Nasıl keşfedildiği bilinmeksizin Habeşistan’ın batısındaki kahve ağaçlarının yerliler tarafından bölgenin doğusuna, Rift Vadisi’nin Yemen’e bakan kısmına taşındığını ve bu noktadan yayılmaya devam ettiğini savunulmuştur.
Rivayetlerle çelişmeyen ve araştırmaların kesiştiği ilk nokta ise kahve ticaretinin yine ilk olarak Yemen’de yapıldığı. Kahve ticareti yapılırken halihazırda üretiminin de yapıldığı ve hatta dönemin sufilerinin gece boyu süren dualarda uyanık kalmak için kahve meyvesini çay şeklinde tükettikleri de bilinir. Nitekim bu durum Yemen’e keşfi meçhul kahvenin anavatanı olma sıfatını vermemiştir. Baharat Yolu üzerinde bulunan Yemen’in tutucu halkı kahve çekirdeğinin tohum olarak kullanılmasının engellenmesi için çekirdekleri kaynatarak satıyordu. 1500’lü yıllara kadar kahve, çay gibi tüketilirken; sonrasında kavrulup öğütülerek tüketilmeye başlandı. 1600’lü yıllara gelindiğinde ise söylenene göre bir Hollandalı ülkesine Yemen’den kahve fidesi götürmüştür. Hollanda, kolonilerinde kahve üretimi yapmaya başladıktan yıllar sonra Fransa’ya da kahve fidesi hediye etmiştir. Fransa da Hollanda gibi kolonilerinde kahve üretimi yapmaya başlamıştır ve kahve üretimi bu sayede birçok ülkeye yayılmıştır. Günümüzde ise ekvatoral bölgede onlarca ülke tarafından üretilen kahve, dünyada en fazla ticareti yapılan ikinci üründür.
