16 Mart’tan herkese merhaba!
Manşetler;
⛰️ Kaz Dağları
💰 Her kuyumcudan devlete 500 gram altın
⛪️ Katolik Kilisesi’nden “eşcinsellik” açıklaması
Keyifli okumalar!
TÜRKİYE’DEN GELİŞMELER
Tarım ve Orman Bakanlığı’nın Kaz Dağları’ndaki iznini iptal ettiği Kanada merkezli Alamos Gold şirketinin taşeronu Doğu Biga Madencilik Genel Müdürü Ahmet Şentürk, 60 yıllık ruhsat hakları olduğunun altını çizdi ve “Hiçbir yere gitmiyoruz” dedi.
-
İfade: Şentürk, 4 milyar dolarlık yer altı kaynağının işletme hakkı için “Hak 60 yıllık veriliyor ama devlet bunu 10’ar yıllık periyotlarla denetliyor” diyor ve ekliyor “Hayır, oradan hiçbir yere gitmiyoruz. Türkiye Cumhuriyeti Devleti’ne bir sözümüz var.”
-
Ne olmuştu? Kazdağları’nın Çanakkale’ye düşen Kirazlı bölgesinde 350 bin ağacın kesilmesi ve siyanürle altın çıkarma hazırlığı yapmasıyla kamuoyunda tepki çeken Kanada merkezli madencilik şirketi Alamos Gold’un 10 yıllık ruhsat süresi 2019’da dolmuş Tarım ve Orman Bakanlığı, şirketin orman kullanım iznini iptal etmişti.
Ticaret Bakanlığı tarafından hazırlanan “Kuyum Ticareti Hakkında Yönetmelik Taslağı” ile ülke genelinde faaliyet gösteren tüm kuyumculardan 500’er gram altını kamu bankalarına yatırmaları istenecek.
-
Neler neler? Taslağa göre kuyumcular, teminat hesabına yatıracağı altına sektörde faaliyet gösterdiği süre boyunca dokunamayacak. Kuyumcuların yalnızca altının faizini alabileceklerini belirtelim. Türkiye’de 40 bin civarında kuyumcu olduğu düşünüldüğünde taslak resmiyet kazanırsa devlet 8,4 milyar lira toplayacak.
Gazeteci Hakan Aygün’e, “Ey IBAN edenler” ifadesini içeren Twitter paylaşımı gerekçe gösterilerek açılan davada, 7 ay 15 gün hapis cezası verildi. Anayasa Mahkemesi, bir ay tutuklu kalması sebebiyle Aygün’ün hak ihlaline uğradığına karar vermişti.
DÜNYADAN GELİŞMELER
Katolik Kilisesi doktrinden sorumlu ofisi İnanç Doktrini Cemaati, (CDF) eşcinsel medeni birliktelikleri kutsama yetkisine sahip olmadıklarını açıkladı. Eşcinsel ilişkilerde “pozitif unsurlar” olduğunu vurgulayan CFD, Tanrı’nın “günahı” kutsayamacağını aktardı.
-
Gerisi: Papa Francesco geçen Ekim ayında bir belgeselde yaptığı açıklamada, eşcinsel çiftlerin “medeni birliktelikler” kurmasına izin verilmesi gerektiğini düşündüğünü söylemişti.
Avrupa Birliği Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, BioNTech-Pfizer’in ikinci çeyrekte AB’ye toplam 200 milyon dozun üzerinde aşı sağlayacağını açıkladı.
-
Hedef: Brüksel, 1 Haziran’a kadar 450 milyon nüfuslu AB’de, yetişkin nüfusun %70’ini aşılamayı hedefliyordu. Aşı tedarikinde yaşanan aksamalar bu hedefin yaz sonuna ertelenmesine yol açtı.
-
Başka başka: Danimarka’da başlayan ve diğer Avrupa ülkelerine de sıçrayan AstraZeneca’nın geliştirdiği Covid-19 aşısı soruşturması devam ediyor. Avrupa İlaç Ajansı, konuyla ilgili “Soruşturma ve inceleme devam ederken aşının faydalarının kanıtlandığı bir gerçek. Yan etki yüzünden yaşamını yitirenlerin sayısı çok fazla değil. Aşının faydaları risklerinden çok daha fazla” açıklamasını yaptı. Detaylı açıklama ise perşembe günü geliyor.
ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken, ilk ziyaretini Savunma Bakanı Lloyd Austin’le beraber Tokyo’ya gerçekleştirdi. Çin’i “baskı ve saldırganlığa” başvurmaması konusunda uyaran Bakan Blinken, “Gerekirse karşılık veririz” dedi.
-
Ayrıca: Japonya ve Güney Kore’yi kastederek “Kuzey Kore söz konusu olduğunda bu ittifaktan daha büyük bir stratejik avantajımız yok” diyen Blinken, Kuzey Kore’nin nükleer silahlardan arındırılması için birlikte çalışmanın önemini vurguladı.
-
Neler oluyor? ABD’de başkanlık kırmızı takımdan mavilere geçti. Ancak Çin’e karşı Trump döneminde uygulanan politikalardan vazgeçilmeyeceği netleşmiş oldu. Detaylı bilgi için dilerseniz Doğaç Özen’in kaleminden Güney Çin Denizi’nde Hareketlilik yazısına göz atabilirsiniz.
YAPAY ZEKA
GPT-3 ile yapay zekada yeni ufuklar
Egehan Asad
OpenAI 11 Haziran tarihinde internet sitesinden yaptığı açıklamayla GPT-3 ürünüyle ilgili detaylara yer verdi ve ilgili API’ı (Application Programming Interface) erişime açtı. Yapay sinir ağlarının, yüksek sayıda parametrelerle büyük hacimli veri setleri üzerinde eğitilmesi sonucu geliştirilen model özellikle dil odaklı görevleri yerine getirebilmesiyle biliniyor.
GPT Nedir?
2018 yılında Elon Musk’ın kurucuları arasında bulunduğu OpenAI şirketi ilk versiyon GPT’yi (General Pretrained Transformer) yayınlamıştı. Tam anlam karşılığı ‘’Genel Eğitilmiş Dönüştürücü’’ olan modelin amacı verilen kelimelerden makale yaratımı gibi farklı dil görevlerini yerine getirmekti. İlk versiyonun üzerinden bir sene geçmeden tanıtılan GPT-2 ise işlevsel kapasitesini artırmakla beraber sahte haber geliştirme gibi topluma zarar verebileceği düşünülen aktivitelerde kullanılmaması adına halka açık kullanımı için yaklaşık 9 ay boyunca bekledi. Unsupervised yani gözetimsiz bir modele sahip olan GPT-2’nin ürettiği yazıların bir makine mi yoksa bir insan tarafından mı yazıldığının anlaşılmasının oldukça zor olabileceğini belirten uzmanlar, modelin sahte haberleri belirlemeye yarayabileceğini açıkladı. Cornell Üniversitesi’nden uzmanlarla yapılan çalışmalarda GPT-2’nin ürettiği yazıların neredeyse New York Times makaleleri kadar özgün olduğunu düşünen okuyucu görüşleriyle artan kuşku, modelin herhangi bir zararlı aktivitede kullanılmasından ziyade gramer düzenleme ve sağlık alanında soru-cevap sistemi geliştirme gibi işlerde verimli olarak kullanıldığının farkına varılmasıyla kullanıma açıldı.
GPT-3 ve GPT-2 Farkı
Araştırmacılar tarafından, farklı görevler üzerinde sıfıra yakın ince ayarla çalışabilecek bir NLP (Doğal Dil İşleme Süreci) modeli geliştirmek olarak tanımlanan hedef OpenAI’ın önceki çalışmalarından da elde edilen tecrübelere göre daha geniş hacimli bir model ile mümkün görünüyordu. Bu doğrultuda modelin eğitileceği parametre ve veri setini genişleten ekip; GPT-2’de kullanılana kıyasla 100 kattan fazla parametre kullandı. GPT-2, 1,5 milyar parametrenin 8 milyon doküman ve Reddit’te paylaşılan yazılardan oluşan 40 GB boyutundaki metin dosyası üzerinde eğitilmesinden oluşan bir modeldi. Sonraki versiyon olan GPT-3’te ise 175 milyar parametre aralarında Common Crawl ve İnglizce dilinde tüm Wikipedia’nın da bulunduğu farklı kaynaklara sahip olan 45 tera-byte’lık veri seti üzerinde eğitildi. Bu seviyede hacim farkına sahip olan veri setinin karşılığı da test sürecinde LAMBADA dil modelleme görevinde yeni rekorun elde edilmesi gibi başarılarla alındı. Kullanılan veri seti ve sonuç bağlamında Moore modeline uygun ilerleyen GPT projesinin sonraki versiyonunda da benzeri bir ilerleme beklentisi mevcut.
GPT-3 ve Yapabildikleri
GPT-3 geniş bir işlev ağına sahip; uzun yazılar yazmak, herhangi bir konuda tweet oluşturmak, şiir yazmak, gramer düzeltmek gibi temel sayılabilecek işleri insan kapasitesine yakın bir şekilde yapabiliyor. Bunlara ek olarak en çok dikkat çeken fonksiyonlar ise müzik besteleyebilmesi, farklı yazarların stillerini taklit edebilmesi, farklı dillerden temel bilgi gerektiren sorulara yanıt verebilmesi ve kod yazabilmesi. Özellikle geçtiğimiz hafta GPT-3’ün verilen görsel/fonksiyonel tariflere uygun olarak kod yazabilmesi birçok kişi tarafından paylaşılarak kısa süreli bir gündem oluşturmuştu. GPT-2’ye kıyasla daha geniş yelpazede çözümler üretebileceğini gösteren GPT-3’ün tarifleri koda çevirebilmesinin ne kadar verimli olduğu ilk aşamada sorgulanmaya başlansa da metodolojik olarak önemli bir avantaja sahip. Pre-trained modellerin gerekli ince ayarlar yapılarak hedeflenen sorunlara çözüm geliştirmede kullanılması son zamanlarda NLP alanında yaygın olarak kullanılıyor olsa da OpenAI’ın ince ayar’a olan gerekliliği ortadan kaldırma hedefi GPT-3’ü hepsinden farklı bir noktada konumlandırıyor. Dolayısıyla henüz ilk evre kullanıma açık olan modelin verimi ve geleceğe yönelik potansiyeli belirsiz olsa da alana getirdiği farklı yaklaşım ve ilgi çekici uygulamalar şimdiden teknoloji adına büyük önem taşıyor.
