7 Ocak’tan herkese merhaba! Daily Press’te bugün kısa gündem ile Yeşil ve Politika bültenlerinin 2021 yılı analizleri var.
Keyifli okumalar!
TÜRKİYE’DEN GELİŞMELER
Kısa Gündem
- BDDK, 500 milyon lira ve üzeri kredisi olan şirketlerin yeni kredi için derecelendirme kuruluşu ile geçen yıla kadar sözleşme imzalaması zorunluluğunu kaldırdı.
- Hazine ve Maliye Bakan Yardımcısı Mahmut Gürcan: “Kur korumalı Türk lirası mevduat hesabı 96,7 milyar liraya yükseldi.”
- Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan: “Her türlü sapkınlığı, ahlaksızlığı ve marjinalliği sanat adı altında normalleştirme gayesi taşıyan sinsi saldırıya karşı imkânlarımızı devreye almalıyız.”
- Sağlık Bakanı Fahrettin Koca: “Vakaların hızlı yayıldığı bu dönemde aşıyla tedbirlerin de önemi artırıyor.”
- Memur ve emekliye ek zam talebini de içeren kanun teklifinin görüşmeleri, TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu’nda başladı.
- Saadet Partisi Genel Başkan Yardımcısı Şerafettin Kılıç: “Temel gıda maddelerindeki fiyat artışı en az %70.”
-
Rekabet Kurumu, 2021’de toplam 95 milyar lira bedelle yedi özelleştirme yapıldığını açıkladı.
-
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası 17 Aralık’ta yaptığı beşinci doğrudan döviz satışı müdahalesinin büyüklüğünün 2,12 milyar dolar olduğunu duyurdu.
-
AK Parti Genel Başkanvekili Numan Kurtulmuş: “Türkiye bir daha asla IMF’ye borçlu hale gelmeyecek.”
-
Kazakistan’ın Ankara Büyükelçisi Abzal Saparbekuly: “Anayasal düzen sağlandı, Türkiye vatandaşlarının güvenliğiyle ilgili problem yok.”
-
CHP Lideri Kemal Kılıçdaroğlu: “Belediye başkanına engel çıkarmak, halka engel çıkarmak demektir.”
-
Reuters’ın yaptığı ankete göre liranın bu yıl dolar karşısında %14 değer kaybetmesi bekleniyor.
YEŞİL
Neye Niyet Neye Kısmet
Yörükcan Erbay
Neredeyse bir yıl önce, daha yayın hayatımızın başındayken, 2021’de sürdürülebilirlik alanında beklenen gelişmeleri listelemiştik. Gelin hep beraber bu beklentilerin hangilerinin gerçekleştiğine, hangilerinin de fos çıktığına bir bakalım.
2021’in iyi çocukları:
- Joe Biden: ABD Başkanı Biden beklendiği üzere ülkesini jet hızıyla Paris Anlaşması’na tekrar soktu ve ülkenin 2050’ye kadar net sıfır emisyona ulaşacağını açıkladı.
- Tüm ülkeler: 2020’de yapılamayan COP26 İklim Zirvesi nihayet İskoçya’da gerçekleşebildi. Bazı ülkelerin yeni uzun süreli vaatleri olsa da, gelişmekte olan ülkeleri tatmin edici kararlar açıklanamadı ve kömür kullanımı durdurulamadı.
- McDonald’s: Fast food devi, McPlant ismindeki yapay etten yapılan vegan burgerini İsveç, Danimarka, İngiltere gibi ülkelerde test ettikten sonra kasım ayında ABD’de sekiz şehirde kısa süreliğine sunmaya başladı.
- İBB: İstanbul Büyükşehir Belediyesi, biraz gecikmeli de olsa, Türkiye’nin ilk, Avrupa’nın en büyük atık yakma ve elektrik üretme tesisini kasım ayında devreye soktu. İBB ayrıca T5 Eminönü-Alibeyköy tramvay hattını da planlandığı üzere 1 Ocak’ta kullanıma açtı.
2021’in kötü çocukları:
- Apple: Teknoloji devi Apple’ın üzerinde çalıştığı otonom araba projesinin detaylarını 2021’de öğrenemedik. Fakat, çeşitli kaynaklardan alınan duyuma göre şirket, 2025’te seri üretime geçmek üzere direksiyon ve pedalların bile olmadığı çığır açan bir proje üzerine çalışıyor.
- Avrupa Birliği: AB bu yıl iklim değişikliğiyle mücadele etmek için 2030’da emisyon azaltım hedefini %40’tan %55’e çıkaracağını açıkladı ve bu uğurda bir dizi kanun değişikliği üzerine çalışmaya başladı. Ne var ki, geçen seneki bültenimizde altını çizdiğimiz değişikliklerden hiçbiri (Emisyon Sisteminin güçlendirilmesi, otomobiller için Euro 7 standartlarının belirlenmesi, yeşil yatırım kurallarının finalize edilmesi ve karbon gümrük vergisinin tasarlanması) 2021’de tamamlanamadı. Gelecek yıl gözümüz bu güncellemelerde olacak.
- İBB: İSKİ’nin temmuzda açmayı planladığı Baltalimanı genişletilmiş Atıksu Biyolojik Arıtma Tesisi zamanında bitirilemedi ve 2022’ye kaldı. İstanbul Büyükşehir Belediyesinin yapımını üstlendiği F4 Hisarüstü-Aşiyan füniküler hattının açılışı ise gecikmeler sebebiyle Nisan 2022’ye kaldı.
- Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı: Raylı sistemlerle ilgili hedefleri tutturamayan bir diğer birim ise Ulaşım Bakanlığı oldu. Bakanlığın yapımını üstlendiği ve geleneksel “M” yerine “U” ile markalaştırdığı M11 İstanbul Havaalanı-Gayrettepe ile M4 uzantısı Tavşantepe-Sabiha Gökçen metro hatlarında test sürüşleri başladı ama hatların açılışı 2022’ye kaldı. Bu sene raylara inmesi beklenen Milli Elektrikli Tren Seti’nin üretimi de önümüzdeki seneye kaldı.
POLİTİKA
12 Ay 12 Olay
Doğaç Özen
Bir sene daha geride kaldı. Pandemi, uluslararası gerginlikler, ekonomi derken sanki bir değil de birkaç yılı geride bırakmış gibi hissediyor olmamız son derece normal karşılanacaktır. Politika Bülteni olarak bu derece hızlı değişen gündem maddelerini 12 ay içerisinde toparlamak ve geçtiğimiz yıla ufak bir bakış atmak istedik. Fakat unutmamak gerekir ki geçtiğimiz yıl, önemli uluslararası politik gelişmelerin yanı sıra bir nebze daha ilgi çekici, eğlenceli veya unutulmaz anlara da sahne oldu.
Dolayısıyla her 12 aya da iki adet başlık koymak istedik: Neyi Okuduk? ve Neyi Paylaştık?. Neyi Okuduk? kısmında o ay yaşanan önemli politik gelişmeleri tekrardan bir gözden geçirmeyi; Neyi Paylaştık? kısmında ise sosyal ortamlarımızda, iş ortamında veya ailemizle neleri paylaştığımızı, hangi videoları izlediğimizi ve neler ile güldüğümüzü ve/veya üzüldüğümüzü hatırlatmayı hedefliyoruz.
Herkese keyifli okumalar!
OCAK
Neyi Okuduk?: Dünya, ve özellikle Amerika Birleşik Devletleri, yeni yıla çok hızlı bir giriş yaptı. 2020 seçimlerini kaybeden Donald Trump’ın seçimlerde usulsüzlük olduğunu iddia etmesi üzerine Vaşington’da toplanan göstericiler ABD meclis binasına izinsiz girdi. 6 Ocak Olayları/Ayaklanması olarak kamuoyunda kendine genişçe yer bulan bu yaşananlar, uzun bir süre daha hafızalardan silinmeyecek gibi.
Neyi Paylaştık?: Aslında yine aynı olayı paylaştık. Meclis Binası’na giren Trump temsilcileri arasında aşağıda paylaştığımız QAnon Şamanı gibi oldukça eksantrik tiplerin de olduğu bir gerçek. Uzmanlar olayların ciddiyetini tartışırken, sosyal medyada ise olayda ortaya çıkan absürt sahneler kendine bolca yer buldu.
ŞUBAT
Neyi Okuduk?: Şubat ayında uluslararası gündem, 2020 ABD Başkanlık Seçimleri’nin galibi Joe Biden’ın resmi olarak başkan ilan edilmesi ve Myanmar (Burma)’da demokratik seçimlerle başa gelen Aung San Suu Kyi’nin darbe ile görevden alınması ile meşgul oldu. Myanmar Darbesi hâlâ devam ediyor, Joe Biden ise 2022 ara seçimlerine hazırlanıyor.
Neyi Paylaştık?: Daft Punk, dağıldı. Dünyanın en sevilen ve saygı duyulan müzik gruplarından biri olan Fransız DJ’lerin kurduğu Daft Punk, şubat 2021’de YouTube’da yayınladıkları Epilogue, yani Kapanış, isimli video ile beraber sevenlerine veda etti. 00’lara “One More Time” ve “Harder Better Faster”; 10’lara “Get Lucky” ve “Instant Crush” gibi şarkılarla damga vuran grup, şimdiden müzik tarihine adını altın harflerle yazdırmışa benziyor.
MART
Neyi Okuduk?: Sosyal medya kullanıcıları her zamanki gibi pandemi, ekonomi gündemlerinin arasında kaybolurken önce dedikodu olarak ortaya çıkan ardından flaş habere evrilen sıra dışı bir haber ile sarsıldı: Uluslararası ticaret durmuştu. İlginç olan, bu durum sofistike bir siber saldırı veya yüksek düzeyli bürokratların ticaret savaşlarından dolayı değil, bir geminin Süveyş Kanalı’nı fiziksel olarak kapatması sonucu yaşanıyordu.
Neyi Paylaştık?: Haftalarca konuşulan Evergrande vakası tabii ki sosyal medya kullanıcılarının çok sayıda görsel ve meme paylaşımını da beraberine getirdi. 600 milyon dolarlık zarar tazmini davalarına konu olan ve neredeyse tam bir hafta Süveyş Kanalı’nı kilitleyen geminin ardından bu tip etkileyici resimler de kaldı.
NİSAN
Neyi Okuduk?: Nisan ayı Çin Komünist Partisi’nin ülkedeki süperstar iş insanlarına ve dev teknoloji şirketlerine karşı başlattığı operasyonların en şiddetli geçtiği dönem olarak tarihe yazıldı. Nisan 2021 içerisinde dünyanın en büyük şirketlerinden Alibaba’ya rekor seviyede vergi cezaların kesilmesi, Tencent, Didi gibi dev oyun ve dijital servis şirketlerine benzer yükümlülüklerinin getirilmesi ve Jack Ma’nın ortadan kaybolması ile Çin’de yaşananlar tüm dünyanın ilgisini çekmeye başladı. Çin’in teknoloji devlerini dize getirmeye çalışma süreci yeni yılda da devam edecek gibi duruyor.
Neyi Paylaştık?: Futbol dünyası önemli bir gelişme ile sarsıldı. Takımlarının kalitesinin kendi ulusal liglerinin üzerinde olduğunu ve aralarında gerçekleşecek mücadelelerin seyir zevki ve futbol kalitesini artıracağını iddia eden Barcelona, Juventus ve Liverpool gibi Avrupa’nın her köşesinden önemli futbol kulüpleri Avrupa Süper Ligi oluşturacaklarını açıkladı. Başta UEFA olmak üzere birçok ülkenin ilgili bakanlıklarının ve STK’lerin karşı çıktığı bu proje hızlıca rafa kaldırıldı.
MAYIS
Neyi Okuduk?: Yine konumuz Çin. Mayıs ayının son günlerinde gelen haberler, Çin için bir devrin kapandığına işaret ediyordu: Çin, on yıllar boyu süren “tek çocuk politikalarını” bırakma kararı aldı. Yani mayıs 2021 itibarıyla Çinli çiftlerin ikinci çocuklarını dünyaya getirmeden önce yetkililerden izin almalarına gerek kalmadı. Gelecek aylarda ise tek çocuk politikasının tam zıttı olan iki, hatta üç çocuk teşvik paketlerine başlandığı not edildi. Uzmanlar bu durumu Çin’in giderek artan yaş ortalamasına ve işçi/emekli oranının emekli lehine bozulmasına, dolayısıyla kamu bütçesinin zorlanmaya başlamasına bağlıyor.
Neyi Paylaştık?: Birçoğumuzun Türkiye’yi de yarışan ülkeler arasında tekrar görmek istediği Eurovision yarışması, 2020 yılında ertelenmesinin ardından 18-22 Mayıs 2021 tarihleri arasında Hollanda’da gerçekleşti. Yarışmayı kazanan İtalyan grup Maneskin’in solistinin canlı yayında uyuşturucu olduğu tahmin edilen bir madde kullanması anında ilgi odağı olurken, grubun performansı ise YouTube’da bir günde milyonlarca kez izlendi.
HAZİRAN
Neyi Okuduk?: Haziran 2021’de öncelikle İstanbul olmak üzere Türkiye’nin gündemine yepyeni bir kelime girdi: Müsilaj. Deniz canlılarının denizde oksijen oranının azalması ve kirliliğin artması sebebiyle ürettiği mukus tabakası olarak tanımlayabileceğimiz müsilaj, ulusal gündemi haftalarca (haklı olarak) meşgul etti. İstanbul’un hemen her yerinden görülebilen müsilaj, Marmara Bölgesi’nin ve aslında Türkiye’nin yaşadığı ağır çevre sorunlarının bir yansıması olarak değerlendirilirken, ilgili bakanlıklar ve İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nin müdahalesi ile kontrol altına alınabildi.
Neyi Paylaştık?: Her yıl Fransa’nın çeşitli bölgelerinde gerçekleştirilen ve dünyanın her yanında takipçileri olan prestijli bisiklet yarışı Tour de France, çok ilginç ve bir hayli komik bir kazaya sahne oldu. Büyükannesi ve babasına sevgilerini canlı yayında yollamak isteyen bir bisiklet tutkunu, bu mesajını yazdığı kartonu katılımcılara biraz fazla yakın tutunca yaşanan zincirleme kaza, Tour de France tarihine geçecek bu görüntülere yol açtı.
TEMMUZ
Neyi Okuduk?: Temmuz ayında başlayan felaketler zinciri ile Avrupa’yı doğal afetler sardı. Akdeniz ikliminin yaygın olduğu merkezlerde normalden daha güçlü ve hızlı ilerleyen yangınlar baş gösterirken, başta Almanya olmak üzere Kuzey Avrupa’yı ise sel ve heyelanlar sardı. Amerika kıtasında ve Asya ülkelerinde de benzer felaketler yine beklenmeyen şekillerde boy gösterdi. Türkiye ve Almanya’da toplum ve politikacılar arasında yer yer gerginliklere sebep olan bu felaketler herkese iklim değişikliğinin gerçekliğini ve önemini bir kez daha gösterdi.
Neyi Paylaştık?: Pandemi sebebiyle bir takım zorluklar ve sorunlar ile adı anılan 2020 Tokyo Olimpiyatları’nda milli sporcumuz Mete Gazoz olimpik yay erkekler kategorisinde altın madalya almaya hak kazandı! Bu, Türkiye’nin okçuluk kategorilerindeki ilk başarısı olurken, Türkiye tarihinde altın madalya alınan farklı branş sayısını da beşten altıya çıkardı.
AĞUSTOS
Neyi Okuduk?: Ağustos ayının başlarında giderek daha da belirgin hâle gelen ve kısa süre sonra gerçekleşen en önemli olay, Taliban’ın Afganistan’ı kontrol altına alması oldu. İlk başta Taliban’ın ülkenin kontrolünü ele alışını izleyen dünya kamuoyu, ardından Kabil tahliyelerini ve en sonunda 27 Ağustos’da yaşanan ölümcül Kabil patlamasını tecrübe etti. Saldırıda 180’den fazla insan hayatını kaybetti, hayatını kaybedenler arasında 13 ABD askeri de yer alıyor.
Neyi Paylaştık?: Türkiye, duayen sanatçı Ferhan Şensoy‘un vefat haberi ile sarsıldı. Bir neslin hafızasında yer etmiş önemli tiyatro ve sinema sanatçısının vefatı sevenleri ve sektör emekçileri tarafından büyük bir hüzün ile karşılanırken, kendisinin geçtiğimiz yıllarda sağlık sorunları sebebiyle Münir Özkul’a devrettiği kavuk bir kez daha hatırlandı.
EYLÜL
Neyi Okuduk?: Eylül ayının başında görece ufak bir Latin Amerika ülkesi olan El Salvador, Bitcoin’i yasal para birimi olarak kabul ettiğini duyurdu. Teknoloji takipçileri ve kripto taraftarlarının büyük bir heyecan ile karşıladığı bu gelişmenin El Salvador için ne ifade ettiğini anlamak için henüz erken. Fakat ülkeyi ziyaret eden turist sayısında ve ekonomik gelişme rakamlarında artış olduğu iddia edilenler arasında.
Neyi Paylaştık?: Dünyanın en büyük video streaming platformu Netflix ve Koreli yapımcı Hwang Dong-Hyuk iş birliği ile hazırlanan dizi Squid Game, çok kısa bir süre içerisinde tüm dünyada en çok izlenen Netflix dizisi olmayı başardı. Büyük bir para ödülü için gizemli bir örgüte ve birbirlerine karşı yarışıp hayatta kalmaya çalışan bir grup insanı anlatan dizinin ikinci sezonu merakla bekleniyor.
EKİM
Neyi Okuduk?: Elon Musk, yatırımları ve ABD devleti ile yaptığı uzun süreli ticari anlaşmalar neticesinde dünyanın en zengin insanı hâline geldi. Forbes dergisinin yıllık raporlarına göre Musk’ın toplam mal varlığı ve değeri 250 trilyon doların üzerinde: Bu, dünyanın pek çok ülkesinin toplam bütçesinin üzerinde bir rakam.
Neyi Paylaştık?: Türkiye, ekim 2021 tarihinde Boji ile tanıştı! İstanbul Büyükşehir Belediyesi çatısı altında İstanbul’un türlü toplu taşımalarını kullanan ve ziyaretçilerin büyük ilgisi ile tanışan Boji’nin sadece Türkiye’de değil, dünyanın her yanında milyonlarca takipçisi var. Her ne kadar Boji ileriki aylarda bazı kumpaslara (!) uğrayacak olsa da, ekim ayının Boji için oldukça iyi geçtiği söylenebilir.
KASIM
Neyi Okuduk?: Belarus ve Polonya arasındaki sınır sorunları geçtiğimiz kasım ayında giderek şiddetlendi. Polonya’nın -dolayısıyla Avrupa Birliği’nin- iddia ettiğine göre Belarus hükûmeti aktif bir şekilde mültecileri ülkesine, oradan da Polonya sınırına davet ederek yapay bir kriz yaratıyordu. Karşılıklı gerginlikler ve en sonunda anlaşmalar sonucu ortalık şu an için sakinleşmiş olsa da yaşanan insanlık dramı hafızalara kazındı.
Neyi Paylaştık?: Astroworld Faciası. Dünyaca ünlü rap müzik sanatçısı Travis Scott’ın önderliğinde yürütülen ve ilki 2018’de düzenlenen Astroworld Festivali’nin üçüncüsü 5 – 6 Kasım 2021 tarihleri arasında düzenlendi. Fakat festivale olan yoğun ilgi ve yetersiz alınan önlemler neticesinde meydana gelen izdihamda en küçüğü 14 yaşında olmak üzere tam 10 kişi öldü. Scott’ın bu izdiham sırasında sahne performansına devam etmesi tepki toplamıştı. Astroworld faciasına dair hukuki süreç ve meclis soruşturması devam ediyor.
ARALIK
Neyi Okuduk?: Peki geçtiğimiz ay neler yaşandı? Hafızalarımızda bir nebze daha taze olan olaylar arasında başta Türkiye olmak üzere birçok ülkede Omicron vakalarının artması, yoğun ekonomi gündemi ve ABD, Birleşik Krallık gibi ülkelerin Çin’de seneye düzenlenecek Kış Olimpiyatları’nı diplomatik düzeyde boykot kararı konu başlıkları bulunuyor.
Neyi Paylaştık?: Belki dünya değil ama Türkiye aralık ayında sadece tek bir şeyi konuştu:
Ve böylece bir seneyi daha geride bıraktık. Herkese mutlu, sağlıklı ve başarılı bir 2022 diliyoruz. İyi seneler! 🎉
