29 Kasım’dan herkese merhaba!
Kasım ayının son İş Dünyası bülteninde yeni Covid-19 varyantının havayolu şirketlerine ve borsalara etkisini, Hindistan’ın kripto paraları yasaklamaya hazırlandığı yasasını ve Facebook’un mülteci krizine etkisini ele alıyoruz.
İyi okumalar!
COVİD-19
Omicron Paniği
Alican Çalışkan
Güney Afrika’da ortaya çıkan ve Dünya Sağlık Örgütü (WHO) tarafından endişe verici olarak nitelendirilen yeni Covid-19 varyantı, iş dünyasında bir panik rüzgârı yarattı. Yeni varyant bazı ülkeleri yeniden seyahat kısıtlamaları getirmeye itti ve bu da kaçınılmaz olarak ani ekonomik tepkilere yol açtı.
Ne Oldu? Covid-19 salgınında iki yılı geride bırakmak üzereyken ortaya çıkan yeni varyant global ekonomideki toparlanma umutlarına darbe vurdu. Henüz bilimsel çalışmalar tamamlanmamış olsa da bu varyantın daha hızlı yayılmasından ve aşıların sağlamış olduğu bağışıklığı aşmasından endişe ediliyor. Daha önce de Delta varyantı benzer bir panik yaratmış ve çeşitli sektörler üzerinde bir baskı unsuru haline gelmişti, ekonomistler ve yatırımcılar Omicron varyantının da aynı duruma yol açmasından endişe ediyor.
Detaylar: Dünya Sağlık Örgütü’nün ilk olarak Güney Afrika’da tespit edilen Covid-19 varyantı Omicron’u endişe verici kategoriye almasının ardından ABD, İsrail ve Birleşik Krallık gibi pek çok ülke birtakım seyahat kısıtlaması kararları aldı ve sınırlarındaki denetimleri artırdı. Bu durum ise özellikle havayolu ve turizm şirketlerinin hisselerinin sert bir biçimde düşmesine neden oldu. British Airways’in üst kuruluşu olan International Airlines Group (IGA) ve Wizz Air hisseleri %15 değer kaybederken Lufthansa ve Air France hisselerindeki düşüş %10 civarında gerçekleşti. Bununla birlikte Dünya Sağlık Örgütü’nün açıklamasının yapıldığı 26 Kasım Cuma akşamı Birleşik Krallık’taki FTSE 100 endeksi %3,7 değer kaybederken ABD’de Dow Jones endeksi %2,5, Nasdaq ise %2,2 oranında değer kaybetti. Öte yandan petrol fiyatlarında da yükselen endişelerin talepleri düşüreceği beklentisi ile %10’dan fazla düşüş gözlendi.
ABD Başkanı Joe Biden’ın geçtiğimiz günlerde yeni varyantı işaret ederek aşılar üzerindeki fikrî mülkiyet haklarının kaldırılması için çağrıda bulunması ise bu son varyantın gerçekten endişe verici olduğu yönündeki düşünceleri kuvvetlendiriyor. BBC Sağlık ve Bilim Muhabiri James Gallagher’ın aktardığına göre kendisine yeni varyant hakkında bilgi veren bir bilim insanı varyantı ‘korkunç’ olarak niteliyor, bir diğer bilim insanı ise Omicron’un şimdiye kadar gözlenen en kötü varyant olduğunu dile getiriyor.
Sonuç: Covid-19 salgınında bir yandan küresel ölçekte aşılama faaliyeti sürerken bir yandan da ilaçlar üzerinde çalışmalar yapılıyor ve pek çok insan bu mevsimin salgınla geçireceğimiz son kış olmasını umuyor. Fakat sıklıkla mutasyona uğrayan virüsün bu değişimiyle ilgili gelen son haberler pek iç açıcı cinsten değil. Dünya Sağlık Örgütü ortaya çıkan son varyantı ‘endişe verici’ olarak sınıflandırırken bu varyantın ekonomi üzerindeki etkileri de endişe verici düzeyde seyrediyor. Havayolu ve turizm şirketleri ile başlayan ve pek çok borsada da gözlenen değer kayıplarının sürüp sürmeyeceğini önümüzdeki günlerde açıklanması beklenen bilimsel çalışmaların sonuçları belirleyecek gibi görünüyor.
GELİŞMELER
Hindistan, parlamentoda “Kripto Para Birimi ve Resmi Dijital Para Birimi Yasası Düzenlemesi” adında yeni bir yasa tasarısı sunmaya hazırlanıyor. Yatırımcılar, Güney Asya’nın en büyük ekonomisinde sanal paraların geleceği için bunun ne anlama gelebileceğini anlamaya çalışıyor. Hindistan’ın en büyük kripto borsalarından biri olan Zebpay’in üst düzey bir yöneticisine göre, kanun yapıcılar nihayetinde özel madeni paraları tamamen yasaklamak yerine kripto piyasasına sert düzenlemeler getirmeyi seçebilirler.
Bu yasa tasarısı ile Hindistan, çoğu özel kripto para birimini yasaklamanın yanı sıra Hindistan Rezerv Bankası tarafından çıkarılacak resmi bir dijital para birimi oluşturmak için bir çerçeve oluşturmaya çalışıyor. Bununla birlikte, tasarıda “belirli istisnalar çerçevesinde kripto para biriminin altında yatan teknolojiyi ve kullanımlarının teşvik edilmesine” izin verileceği belirtildi. Tasarının açıklanmasının ardından Bitcoin, Hindistan borsa sitesi WazirX’te %13’ten fazla düşerken, Shiba Inu ve Dogecoin’in ikisi de %15’ten fazla düştü.
- Ülkenin merkez bankası olan RBI, kripto para birimi hakkında muhafazakâr görüşlere sahip kabul ediliyor. Geçen hafta, RBI sözcüsü Shaktikanta Das, bankanın “makro-ekonomik ve finansal istikrar açısından ciddi endişeleri” olduğunu ve blok zinciri teknolojisinin kripto para birimleri olmadan gelişebileceğini söylemişti.
- Uzmanlara göre ise bu düzenleme piyasaları sarsacak derecede bir etki yaratmayacak. Geçtiğimiz aylarda Çin hükûmeti de her türlü kripto para kullanımının ülke genelinde yasaklandığını duyurmuştu. Hindistan’ın bu kararı almasında da Çin’in kararlarının etkisi olduğu belirtiliyor.
Polonya-Belarus sınırındaki göçmen krizi ile ilgili sosyal medya faaliyetlerini takip eden bir istihbarat firması olan Semantic Visions’ın araştırma ve analiz başkanı Monika Richter, temmuz ayından bu yana, Facebook’ta Belarus üzerinden AB’ye göçle ilgili Arapça ve Kürtçe faaliyetlerin “hızla arttığını” söyledi. Krizden faydalanan birçok fırsatçı yüksek meblağlar karşılığı insanları sınırdan geçirme vaadi ile dolandırıyor veya insan kaçakçılığına soyunuyorlar. Semantic Visions ise kaçakçıların kendi telefon numaralarını ve Polonya üzerinden Almanya’ya başarılı bir şekilde ulaştığını ifade eden kişilerin videolarını paylaşarak Facebook’ta hizmetlerinin reklamını yaptığını öne sürüyor.
- Şirket yayınladığı raporda “Bulgularımız, sosyal medya platformlarının -özellikle Facebook’un- Avrupa Birliği’ne kaçakçılık için fiili bir pazar olarak ne ölçüde kullanıldığını ortaya koyuyor.” sözlerine yer verdi.
- Facebook ise yazılı bir açıklama yaparak “Uluslararası sınırlardan insan kaçakçılığı yapmak yasa dışıdır ve bu etkinliği sağlayan, kolaylaştıran veya koordine eden reklamlara, gönderilere, sayfalara veya gruplara Facebook’ta izin verilmez. Bu içeriği, farkına varır varmaz kaldırıyoruz.” dedi
