9 Eylül’den herkese merhaba! Daily Press’te bugün; Ekrem İmamoğlu’nun açıklamaları, Rıfad Esad’ın onanan cezası, Boğaziçi Üniversitesi öğrencilerinin düzenlediği alternatif mezuniyet töreni ve daha fazlası var.
Keyifli okumalar!
TÜRKİYE’DEN GELİŞMELER
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, İzmir’de Adalar Denizi Sempozyumu’na gönderdiği video mesajında “Mülteci krizi, iki ülke arasındaki iş birliğinin güçlendirilmesine vesile olabilecekken, bu fırsat Yunanistan’ın uzlaşmaz tutumu sebebiyle heba edilmiştir” dedi.
- Ayrıca: Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar, Güney Kıbrıs Rum Kesimi’nde Atatürk’ün anlatıldığı kitabın sayfasının yırtılması kararına “Çarpık ve düşmanca zihniyetin yeni bir örneğidir. Şiddetle reddediyor, kınıyoruz” sözleriyle tepki gösterdi.
- Gerisi: Dışişleri Bakanlığınca, Güney Kıbrıs Rum Yönetimi (GKRY) tarafından okullarda okutulan bir ders kitabından Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ün anlatıldığı sayfanın yırtılması yönünde verilen talimata tepki gösterilerek, “GKRY’nin bu çağ dışı, düşmanca ve kabul edilmez tutumunu şiddetle kınıyoruz” denilmişti.
Boğaziçi Üniversitesinde Cumhurbaşkanı tarafından atanmış yönetimin 5 Eylül 2021’de çevrim içi olarak düzenlediği ve öğrencilerin protesto ettiği 154. mezuniyet töreninin ardından, Boğaziçi Üniversitesi öğrencileri, akademisyenlerin ve mezun yakınlarının da katıldığı alternatif bir mezuniyet töreni düzenledi.
Politikyol Genel Yayın Yönetmeni Ali Haydar Fırat’ın sorularını yanıtlayan İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Ekrem İmamoğlu, Millet İttifakı’nın Cumhurbaşkanı adayı olacağı yönündeki iddialara ilişkin “Ben şu anda İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanıyım. Bu durumda bana düşen belediye başkanlığını en iyi şekilde yapmak. Ben görevimi en iyi şekilde yaparsam memleketin kurtuluşuna en büyük hizmeti yapmış olurum.” dedi.
- FSM yorumu: İmamoğlu, İyi Parti Genel Başkanı Meral Akşener’in kendisini Fatih Sultan Mehmet’e benzetmesiyle ilgili de “Ekrem İmamoğlu’nun gösterdiği kararlılığı ifade edecek şekilde Fatih Sultan Mehmet’in o dönemdeki kararlılığıyla paralel tutmuş ve bize büyük bir onur, gurur katacak bir şekilde bir benzetme yapmıştır.” demecini verdi.
Sağlık Bakanlığınca Covid-19’la mücadele kapsamında ülke genelinde uygulanan toplam aşı miktarı 100 milyon dozu geçti.
- Ayrıntılar: Sağlık Bakanlığının “covid19asi.saglik.gov.tr” sitesinde yer alan anlık verilere göre 9 Eylül saat 13.44 itibarıyla; 50 milyon 822 bin 59 birinci doz, 39 milyon 488 bin 261 ikinci doz, 9 milyon 208 bin 878 üçüncü doz aşı uygulandı. Böylece toplam yapılan doz sayısı 100 milyon 13 bin 389 oldu.
DÜNYADAN GELİŞMELER
Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad’ın amcası Rıfat Esad aleyhine Fransa’da açılan yolsuzluk ve kara para aklama davasında dört yıllık hapis cezası onandı. Esad, 1984’ten beri Fransa’da sürgünde yaşıyordu.
- Ayrıntılar: 84 yaşındaki Suriye eski Devlet Başkanı Yardımcısı Esad, kara para aklama, zimmete para geçirme ve vergi kaçakçılığıyla suçlanıyordu. Amca Esad’ın Fransa’daki mal varlığının 90 milyon avro olduğu belirtiliyor. Esad’ın Fransa’daki tüm mal varlığının yanı sıra Londra’da bulunan 29 milyon avro değerindeki mülküne el konulması kararına da onama geldi.
Avrupa Birliği yetkilileri, Afganistan’da Taliban’ın açıkladığı “geçici hükümet” oluşumunun, Taliban tarafından uluslararası camiaya verilen sözleri karşılamadığını bildirdi.
- Ayrıntılar: AB Komisyonu sözcülerinden Peter Stano, günlük basın toplantısında Taliban tarafından açıklanan geçici hükümeti “kapsayıcı” bulmadıklarını ve atanan kişilerin geniş temsil niteliği taşımadığını söyledi. Stano, “Bu hükümet, Taliban’ın söz verdiği ve Afganistan’ın sahip olduğu zengin ve çeşitlilik arz eden kültürel ve etnik geçmişi yansıtan bir hükümet değil.” dedi.
HUKUK
Teksas Kürtaj Yasası
Tuğçe İncetan
Geçtiğimiz hafta ABD’nin Teksas eyaletinde yürürlüğe giren ve hamileliğin altıncı haftasından sonra kürtajı yasaklayan yeni yasa tüm dünyada büyük tepkilere neden oldu. Mayıs ayında Teksas eyaletinin valisi Greg Abbott tarafından kabul edilen yasanın eylül ayında yürürlüğe gireceği bilinmekle beraber bu süreçte ilgili yasanın hukuka ve Amerikan anayasasına aykırı olduğu gerekçesiyle Yüksek Mahkeme tarafından iptal edileceği öngörülüyordu. Yasanın kabul edilmesi üzerine kürtaj uygulayıcısı Whole Woman’s Health isimli klinik tarafından ihtiyati tedbir talepli dava açıldı ancak Yüksek Mahkeme, yasanın yürütmesini durdurmayı dörde karşı beş oyla reddetti.
Yasa ne diyor?
Yasanın birinci bölümünde Teksas Kalp Atışı Yasası olarak tanımlanan kürtaj yasası, ultrason cihazlarının, en erken altı haftada tespit edebileceği “kalp atışı”nın belirlenmesinden sonra kürtajı engelliyor. Bunun tek istisnası olarak ise anne sağlığını tehlikeye atacak tıbbi bir acil durum olması öngörülmüş durumda. Dolayısıyla tecavüz veya ensest gibi durumlarda dahi “kalp atışı” aşaması olarak sayılan altı haftalık süre geçirildiğinde, tıbbi bir gereklilik yoksa kürtaj yasaklandı. Ancak yasada ilgi çeken ve daha önce Teksas’ta getirilen ve Yüksek Mahkeme kararlarıyla iptal edilen kürtaj yasaklarından farklı bir husus var. Bu da kürtaj yasağının devlet aktörleri (hükümet, bölge veya vilayet savcıları, kamu görevlileri gibi) tarafından değil, ancak bireysel olarak özel hukuk kişileri tarafından uygulanabilecek olması.
Bir diğer deyişle Kalp Atışı Yasası aslında doğrudan kürtajı yasaklamamakta. Kamu personeli olan kişiler dışındaki özel hukuk kişileri; (i) Kalp Atışı Yasası’nın getirdiği sınırlamayı aşan şekilde kürtaj yapan ve (ii) kürtaj yapılmasına yardım ve yataklık eden (sigorta ya da başka bir şekilde kürtajı finanse edenler de dahil) kişileri dava etme hakkına sahiptir. Açılan dava sonucu ise kürtaj ve/veya yardım fiillerinin engellenmesi için ihtiyati tedbir kararı alınabilecek ve davalılar bakımından 10.000 ABD Doları’ndan az olmayan bir tazminata hükmedilebilecektir.
Yapılan düzenleme her ne kadar yasalara ve kürtaj konusunda daha önce Yüksek Mahkeme tarafından verilen emsal kararlara aykırı gibi gözükse de, kamu hukuku kişilerine kürtajın engellenmesi konusunda bir yetki tanınmaması, bu hususun özel hukuk bakımından tazminata konu olarak düzenlenmiş olması yasaların dolanılması olduğu düşüncesini akıllara getirmektedir.
Yüksek Mahkeme Kararı
Teksas eyaletinde yaklaşık 50 yıldır süregelen uygulamanın temelini atan Roe v. Wade kararı ile kadınların kürtaj hakkının 22 ila 24 hafta arasındaki süreye kadar devam ettiği kabul edilmişti. Bu karardan sonra kürtajı tamamen yasaklayan düzenlemelerin hepsi gerek Roe v. Wade kararında belirtilen ilkelere aykırılık, gerek anayasal hakların ihlali olması sebebiyle iptal ediliyordu. Ancak yeni çıkarılan Teksas Kalp Atışı Yasası, Yüksek Mahkeme’nin muhafazakar çoğunluğunun dört oya karşı beş oy ile reddetmesi ciddi bir hukuk ihlali olduğu düşüncesini akıllara getirdi.
Oysa karar ilgili düzenlemenin anayasaya aykırı olup olmadığını incelemiyor. Hatta bu hususta kararın Teksas kanunlarının anayasaya uygunluğu konusunda bir değerlendirme yapmadığını ifade ediyor Teksas Kalp Atışı Yasası’nın kamu yetkililerine değil, bireysel olarak özel hukuk kişilerine tazminat davası açma hakkı tanıması sebebiyle ortada anayasaya aykırılığın ileri sürülmesini kabul etmiyor. Ne yazık ki ciddi bir insan hakları ihlaline ve ayrımcılığa sebep olan bu düzenleme yasalardaki boşluktan faydalanıyor. Bu durumda anayasaya aykırılık iddiasının temeli sağlamlaştırılana dek haklarında dava açılan kişilerin bireysel olarak davalara itiraz etmesi gerekecek gibi görünüyor.
