Rusya ve Ukrayna arasındaki gerilimin artışı ve barış görüşmelerinin sonuçsuz kalması sürecinde batının Rusya’ya karşı yaptırımları devam ediyor. ABD, yaptırımlarının Rusya’daki banka varlıklarını %80 oranında etkilediğini açıkladı. AB yetkilileri ise kendi yaptırımları için bu oranın %70 olduğunu söylüyor. Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, cuma günü yaptığı açıklamada ise Batı’nın Rusya’ya yönelik yaptırımlarının “savaş ilanı gibi” olduğunu belirtti.
Ne oldu? 24 Şubat tarihinde kameralar karşısına geçen Rusya Başkanı Vladimir Putin, NATO’ya girme ihtimali bulunan Ukrayna’nın Rusya güvenliği için bir tehdit haline geldiğini ve buna izin veremeyeceklerini, Ukrayna’nın Rusya topraklarına ait olduğunu açıkladı. Açıklama sonrası Ukrayna’ya karşı karadan ve havadan işgale başlayan Rus ordusu ise gün geçtikçe Kiev’e yaklaşmaya ve sivil yaşam alanlarını hedef hâline getirmeye devam ediyor.
Yaptırımlar
ABD:
- Rusya’nın büyük ikinci finans kuruluşu olan VTB Bank ve 20 iştirakine yaptırım uygulandı. VTB’nin ABD finansal sistemine dokunan varlıkları donduruldu ve ABD’li kişilerin bunlarla işlem yapması yasaklandı.
- Bank Otkritie, Sovcombank OJSC, Novikombank ile 34 iştirakinin ve Sberbank ile 25 iştirakinin ABD bankalarında hesap açması engellendi ve dolar ile işlem yapması kısıtlandı.
- 13 Rusya merkezli işletme ile kuruluşa yeni borç ve öz sermaye kısıtlamaları getirildi. Bu kuruluşlar arasında Sberbank, AlfaBank, Credit Bank of Moscow, Gazprombank, Russian Agricultural Bank, Gazprom, Gazprom Neft, Transneft, Rostelecom, RusHydro, Alrosa, Sovcomflot ve Russian Railways yer alıyor.
- Putin’e yakın 10 kişinin ABD’deki varlıkları donduruldu ve ABD’ye seyahat etmeleri yasaklandı. Rosneft Üst Yöneticisi Igor Ivanovich ile Sberbank’ın Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Alexander Aleksandrovich Vedyakhin da bu kişiler arasında yer alıyor.
- Rusya’nın askeri teknolojilere erişimini engelleyecek bir dizi ihracat kısıtlaması getirildi. 49 Rus askeri işletmesi kara listeye alındı.
Birleşik Krallık:
- Tüm Rusya merkezli bankaların varlıkları donduruldu.
- Rusya merkezli havayolu şirketi Aeroflot’un faaliyetlerine son verildi.
- Rusya vatandaşlarının İngiltere banka hesaplarında tutabilecekleri mevduat miktarını sınırlandı.
- Rusya’ya ihracat lisanları askıya alındı.
- Rostec’in de aralarında bulunduğu şahıs, kuruluş ve yan kuruluşlara yaptırım uygulandı.
Avrupa Birliği:
- Rusya zenginlerinin mevduatları kontrol altına alındı.
- Rusya merkezli bankalar, uluslararası enerji, gıda ve ilaç ödemeleri hariç SWIFT sisteminden çıkarıldı.
- Enerji sektörüne yönelik ihracat yasağı uygulandı.
- Avrupa’dan Rusya’ya petrol için gerekli ekipmanların gönderilmesi yasaklandı.
- Rusya merkezli hava yollarına yönelik bütün uçak yedek parça ve ekipman satışı durduruldu.
Rusya vatandaşı diplomat ve iş insanlarına vize uygulaması değiştirildi.
Ülkelerin ve uluslararası kuruluşların yaptırımlarına ek olarak global markalar da Rusya operasyonlarını sonlandırarak Ukrayna’nın işgaline tepki gösteriyorlar. Şu ana kadar Rusya’dan ayrılan markalar arasında Disney, Netflix, Burberry, H&M, Nike, Shell, BP, Warner Bros, Apple, Google, General Motors, Land Rover, Aston Martin, Rolls Royce, Harley Davidson, Volkswagen, Volvo ve Boeing bulunuyor.
Yaptırımlara cevap
Kremlin sözcüsü Dmitry Peskov gazetecilere verdiği demeçte, “Ekonomik gerçek önemli ölçüde değişti. Bunlar ağır yaptırımlar, sorunlu, ancak Rusya’nın zararı telafi etme potansiyeli var.” dedi ve ekledi, “Rusya, en ağırları da dahil olmak üzere olası yaptırımlar için oldukça uzun süredir planlar yapıyor. Müdahale planları var, sorunlar ortaya çıktıkça geliştirildi ve uygulanıyor.”
Peskov, Devlet Başkanı Vladimir Putin’e karşı getirilen yaptırımların anlamsız olduğunu söyledi. Peskov, “(Putin) oldukça kayıtsız. Yaptırımlar bazı varlıklar hakkında saçma iddialar içeriyor. Cumhurbaşkanının beyan ettiğinden başka mal varlığı yoktur.” dedi.
Analizler
Rusya daha önce de ekonomik izolasyon yaşadığı için yaptırımların Putin’in kararlarını ve müzakereleri nasıl etkileyeceği bilinmiyor.
Amerika Birleşik Devletleri (ABD) hazinesinin mali istihbarat ve icra kolu eski direktörü John Smith, şu anda “Rusya’nın sahip olduğu en büyük iki yol Çin ve enerji.” diyor. Bu yollar kullanılarak mali cezaların etkisini azaltmaya çalışacak Moskova yönetiminin, diğer bir seçeneği de yaptırımların kapsamına girmeyen zengin aile ve bankalardan fon aktarmak ve kripto paralar olabilir.
George Washington Üniversitesi’nde siyaset bilimi profesörü David Szakonyi, kripto para birimine artan bir bağımlılığın, Rusya’nın finansal işlemlerini desteklemeye çalışması için “kaçınılmaz bir yol olacağını” fakat kurumsal işlemlerin yerini almasının “pek olası olmadığını” söyledi. Hazine eski kıdemli danışmanlarından Ari Redbord da geniş çaplı yaptırımlardan Rusya’nın kurtulmak için ihtiyaç duyacağı kripto para miktarının “rubleye çevrilmesinin çok zor olacağını” söyledi.
BMO Global Asset Management baş ekonomisti Steven Bell ise Rusya’nın şu anda “ciddi bir mali krizle” karşı karşıya olduğunu ve Çin’in ham madde ve enerji talebi nedeniyle Moskova için daha önemli hâle geldiğini söyledi ve “Rusya ayrıca döviz rezervlerinin büyük bir bölümünü Çin para birimine kaydırdı ve ödeme sistemlerini Çin bankalarına çevirdi. Çin, Rusya’nın çatışmayı sürdürme yeteneğinin anahtarını elinde tutabilir.” dedi.
