Novus Yeşil’den herkese merhaba! Bugün 5 Nisan Salı, saat 10:00. Rusya’nın Ukrayna’yı işgalinin yankıları enerji sektöründe artarak devam ediyor. Bu haftaki bültenimizde siyasilerin enerji güvenliği sorunsalı içinde yeşil dönüşüm için attıkları adımları ve diğer önemli gelişmeleri listeleyeceğiz.
Bu haftanın konuları;
🧟 Şili’nin mumyaları
🌳🌴🌲 Orman günü
☀️🛰️ Uzayda güneş
💻 Çevreci Kripto
⚙️ ABD Savaş Kanunları
İyi okumalar,
GELİŞMELER
Mumyalar: Şili’de iklim değişikliğine bağlı sebeplerden antik Chinchorro kültürüne ait mumyalar yeryüzüne çıkıp tahrip oluyor. Chinchorro halkı M.Ö. 5000 yılında Şili’nin kuzeyinde Atakama Çölü’nün yanı başındaki bir sahil kenti olan Arica’da yaşadı. Avcı, balıkçı ve yarı göçebe olan bu toplum, ölülerini mumyalaştırarak çeşitli hediyelerle gömdü. Son zamanlarda ise güçlü rüzgarlar ve artan yağmurun sebep olduğu erozyon yüzünden 7.000 yıllık mumyalar toprak üstüne çıkıp aşınmaya başladı. Finansman ve insan gücü sıkıntısı çeken arkeologlar, mumyaları bayraklarla işaretleyerek geri gömmeye çalışıyor fakat bu sırada çalışılmak için önceden çıkarılan mumyaların da çürüdüğü görüldü. Arkeologlara umut veren bir gelişme 20 yıllık zorlu bir başvuru sürecinin ardından geçen temmuz ayında bölgenin Unesco Dünya Mirası listesine alınması oldu. Arica’da inşası başlanan 19 milyon dolarlık özel iklimlendirmeli bir müze de mumyaların korunması için kullanılacak.
Orman günü: 21 Mart Dünya Orman Günü vesilesiyle Türkiye’de 50 çevre kuruluşu, Türkiye’nin ormanlarının koşulsuz korunması için bir imza kampanyası başlattı. 50 bine yakın imza toplayan kampanyaya destek veren kurumlar arasında; Türkiye’nin muhtelif bölgelerinden birçok yerel ekoloji derneği, platformu ve birliği var. Bu 50 kurum, artan yangınlar ve orman tahribatı karşısında devletin bir acil eylem planı olmadığını ve Türkiye’nin iklim politikalarının ormanları kapsamadığını ifade ediyor. Talepleri ise ormanları koşulsuz korumak için Orman Kanununda değişiklikler yapılması, ormanların en az %30’unun koruma altına alınması ve aşırı odun üretiminin sonlandırılması.
Kripto: Amerikalı çevre aktivizm grupları, Greenpeace ve Çevre Çalışma Grubu, tarafından yürütülen “Kodu Değiştir İklimi Değil” kampanyası, Bitcoin madenciliği yöntemindeki basit bir değişiklikle enerji kullanımını %99 azaltmayı hedefliyor. Küresel Bitcoin madenciliğinin hâlihazırda İsveç’in toplamı kadar elektrik tükettiği tahmin ediliyor. Özellikle ABD’de artan madencilik faaliyetlerinin kapanmak üzere olan kömür ve doğal gaz elektrik santrallerini hayata döndürdüğü ve fosil yakıtlarla yapılan madenciliğin yenilenebilir enerjiden daha hızlı arttığı tespit ediliyor. Şu anda Bitcoin sisteminde işlemlerin onaylanması için “çalışma ispatı” denilen ve çok karmaşık hesaplamalar yapılması gereken bir yöntem kullanılıyor. Alternatif “risk ispatı” yönteminde ise işlemleri onaylayacak tarafların belli miktar kripto parayı rehin vermeleri gerekiyor. Daha az işlem ve enerji gerektiren bu yöntemin ayrıca dışarıdan gelebilecek saldırılara karşı daha da güvenli olduğu düşünülüyor.
Uzay güneş enerjisi: İngiltere hükûmeti 2050 net sıfır hedefleri doğrultusunda uzayda güneş enerjisinden elektrik üretmeyi hedefleyen projelere destek vereceğini açıkladı. Uzun zamandır fikir olarak tartışılan ama teknik zorluklar sebebiyle hayata geçirilemeyen bu yöntem uzaya devasa güneş panelleri gönderilmesini ve üretilen elektriğin yüksek frekanslı radyo dalgalarıyla dünyaya iletilmesini içeriyor. İngiltere, bu teknolojinin fizibilite çalışmaları için küçük bir fon oluşturdu. Bir danışmanlık şirketinin raporuna göre 17 milyar sterlin tutabilecek bu proje mantıklı olabilir. Tasarıma göre uydunun 1,7 kilometre çapında olması dünyadaki alıcının ise 87 kilometre kare olması gerekebilir. Uzayda 24 saat güneş elektriği üretebilen bu tesisin robotlar yardımıyla yörüngede inşa edilebilmesi için birçok roket kullanılması gerekecek.
Mikroplastikler: Son yıllarda dünyanın çeşitli ekosistemlerinde bolca tespit edilen ve insan sağlığı üzerinde olumsuz etkileri olabileceğinden endişe edilen mikroplastikler, ilk defa insan kanında bulundu. Environment International dergisinde yayımlanan bir araştırmada 22 sağlıklı denekten alınan kan örneklerinin 17’sinde plastik parçalarına rastlandı. Deneklerin yarısında PET şişe parçacıkları, üçte birinde çeşitli ürünleri paketlemek için kullanılan polistiren, dörtte birinde ise plastik poşet yapımında kullanılan polietilen bulundu. Bundan sonra cevaplanması gereken sorular bu plastiklerin sağlığımıza etki edip etmediği.
Macron: Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, nisan ayındaki seçimleri kazanması durumunda yeşil enerji dönüşümünü gerçekleştirmek için toplam 50 milyar avro harcayacağını açıkladı. Macron’un enerji stratejisi üç temel noktaya dayanıyor; enerji ihtiyacını azaltacak yatırımlar, güneş ve rüzgar gibi yenilenebilir kaynakları artırmak ve yeni bir nükleer reaktör inşa planı. Bu finansal kaynağın beş yıl boyunca onar milyar avro olarak kullanılması planlanıyor. Fon; binaların yenilenmesi, bölgesel ısıtma sistemlerinin desteklenmesi, ağaç dikimi ve yeni tarımsal işletmelerin desteklenmesi için kullanılacak.
Ankara İklim Fuarı: Dünyanın ilk ekonomi ve iklim değişikliği fuarı olarak nitelendirilen EKO İKLİM Ekonomi ve İklim Değişikliği Zirvesi ve Fuarı 30-31 Mart tarihlerinde Ankara’da ATO Congresium’da düzenlendi. 50 bin katılımcıya canlı ve çevrim içi olarak ev sahipliği yapan etkinlikte bakanlardan belediye başkanlarına, eski devlet başkanlarından akademisyen ve iş insanlarına kadar 321 konuşmacı yer aldı. Etkinlikte; toprak, su, geri dönüşüm, sağlık, ulaşım gibi alanlarda ekonomik dönüşümlerin nasıl yapılabileceği incelendi. Öte yandan aralarında yerli elektrikli otomobil TOGG’un da olduğu pek çok teknolojik ürün fuarda sergilendi.
ABD: Amerikan Başkanı Joe Biden, ülkenin temiz enerjiye geçiş yapmasını kolaylaştırmak için Soğuk Savaş döneminden kalma Savunma Üretim Kanununu devreye soktu. Bu kanun, acil durumlarda ABD hükûmetinin belli alanlarda yerli üretimi desteklemesi için kullanılıyor. Biden’ın hedefinde yenilenebilir enerjiyi depolayan pillerde ve elektrikli arabalarda kullanılan lityum ve nikel gibi metallerin üretimini artırmak var. 2019’da bu metallerin ithalatının %80’i Çin’den yapılmıştı. ABD’de hâlihazırda sadece tek bir lityum madeni bulunuyor. Öte yandan bataryalara olan talep tepe seviyeye ulaşmış durumda. Geçen sene ABD’de 3,5 GW’lık batarya devreye alındı. Bu, 2020’dekinin iki katı kadardı ama raporlara göre çeşitli metallerde arz sıkıntıları yaşanmasaydı çok daha fazla batarya üretilebilirdi. Biden bu hamleyle, Çin’e olan bağlılığı azaltmayı ve iklim değişikliğiyle mücadelenin önündeki bariyerleri kaldırmayı amaçlıyor.
BİLİYOR MUSUNUZ?
İstanbul’daki çeşitli metro hatlarının ne zaman açılacağını mı merak ediyorsunuz? Peki Akkuyu Nükleer Santrali, çeşitli otoyol ve demiryolu projeleri, Türkiye Ulusal Bisiklet Yolu… Tüm bunlar ve daha fazlası, YouTube’un tenha köşelerinde, çok da bilinmeyen Kamu Gözü kanalında. Türkiye’deki standart altyapı projeleri haricinde son aylarda yenilenebilir enerji tesislerine de yönelen bu kanal, projelerin gelişme aşamalarını ve son bilgileri rutin olarak görsellerle birlikte paylaşıyor. Türkiye’yle ilgili biraz daha şeffaf bilgi edinmek ve “inşaat izleme” zevkini 21. yüzyıla uyarlamak isteyenlere tavsiye edilir.
