Dört futbol sahası uzunluğunda dev bir konteyner gemisi olan Ever Given, küresel ticaretin %12’sini sağlayan Süveyş Kanalı’na sıkışarak dünyanın en işlek ticaret yollarından birini tıkadı.
Nasıl oldu?
2018’de inşa edilen ve Tayvan merkezli nakliye şirketi Evergreen Marine tarafından işletilen 200 bin tonluk gemi, salı günü yerel saatle 07:40’da karaya oturdu. Geminin kaptanı ve Mısırlı yetkililer, kazanın sebebinin bölgedeki kum fırtınası ve 50 kilometreyi bulan şiddetli rüzgarlar olduğunu öne sürdü. Ancak son yıllarda, yakıt fiyatlarının yükselmesiyle kargo gemileri daha fazla konteyner alacak şekilde büyüdü ve Ever Given ultra büyük boyutunun kazada bir faktör olup olmadığı akıllarda soru işareti oluşturdu.
Süveyş Kanalı’nın önemi
Küresel deniz ticaretinin yaklaşık %12’si bu yollarda yapılıyor. Tabii bölge, Doğu’dan Batı’ya taşınan petrol, doğal gaz ve kargo için çok önemli bir bağlantı sağlıyor. Süveyş Kanalı İdaresi’ne göre, geçen yıl 1 milyar tondan fazla yük taşıyan 19 bine yakın gemi kanalı kullandı.
Çalışmalar
Şimdiye kadar tarak gemileri ve römorkörler gemiyi kurtaramadı. Perşembe günü ise bu tür olaylara müdahale etmekte uzman bir kurtarma ekibi, çalışmalara katılmak için Hollanda’dan Mısır’a geldi. Ekip geçmiş yıllarda, 2012 yılında İtalya kıyılarında karaya oturan Costa Concordia da dahil olmak üzere birçok yüksek profilli kurtarma operasyonunda çalışmıştı. Uzmanlara göre geminin 200 bin tonluk muazzam ağırlığı, yerinden çıkarıp yüzdürmeyi imkânsız hale getirebilir. Kurtarma ekibi, yükü hafifletmek için geminin konteynerlerinin en azından bir kısmının boşaltılması gerekebileceğini söylüyor ancak yetkililer başlangıçta bunu yapmak istemediklerini çünkü boşaltmanın kendisinin günler veya haftalar sürebileceğini belirtmişlerdi.
Maliyet
Petrol fiyatları, geminin yerinden çıkarılmasının haftalar sürebileceği spekülasyonları ile sıçrama yaşadı. West Texas Intermediate ham petrolünün ve Brent ham petrolünün fiyatı %4′ten fazla yükseldi. Araştırma firması Kpler’in verilerine göre, 2020 yılında deniz yoluyla ithal edilen günlük 39,2 milyon varil ham petrolün 1,74 milyon varili Süveyş Kanalı’ndan geçti. Bu, her ne kadar toplam akışların %5′inden daha azını temsil etse de blokaj uzadıkça etkileri de artacaktır. Lloyd’s List’e göre, blokaj her gün 9 milyar dolardan fazla zarara yol açıyor, bu da saatte yaklaşık 400 milyon dolar anlamına geliyor. Bazı gemi operatörleri, Ever Given’ın yakında yerinden edilemeyeceğini tahmin ederek gemilerini yeniden yönlendirmeye karar verdiler ancak Ümit Burnu çevresine gemi göndermek gemiler için fazladan 1 hafta yol anlamına geliyor ve bu da var olan maliyetleri artırıyor.
Uluslararası destek
Beyaz Saray Basın Sekreteri Jen Psaki, ABD’nin durumu yakından izlediğini söyledi. Basın brifinginde enerji piyasaları üzerinde bazı potansiyel etkileri olabileceğini söyledi ve ekledi: Mısırlı yetkililere kanalın yeniden açılmasına yardımcı olmak için yardım teklif ettik… görüşmelerimiz devam ediyor. Süveyş Kanalı İdaresi ise ABD’den gelecek yardımları memnunlukla karşılayacaklarını bildirdi. Ulaştırma Bakanı Adil Karaismailoğlu, cuma günü yaptığı açıklamada, Süveyş Kanalı’ndaki tıkanıklığın giderilmesine yardım amacıyla Türkiye’nin Nene Hatun gemisini Mısır’a gönderebileceğini bildirdi. Reuters’a göre Türkiye’nin yardım teklifi, Ankara’nın yıllardır devam eden zıtlaşmadan sonra Mısır’la gerilen ilişkileri düzeltme girişiminin bir parçası.
