24 Ocak’tan herkese merhaba!
Bu haftanın İş Dünyası bülteninde Politika bülteninin güzide editörü Doğaç Özen’i ağırlıyoruz ve ABD’de şirketlerin Teksas’a göçünü inceliyoruz. Sonrasında ise haftanın önemli gelişmelerine göz atıyoruz.
İyi okumalar!
TEKNOLOJİ & TELEKOM
Teknolojinin Austin’e Göçü
Doğaç Özen
Geçtiğimiz bir-iki yıldan beri sık sık Kaliforniya eyaletinden ABD’nin başka eyaletlerine, özellikle Teksas’a, doğru gerçekleşen bir göç dalgası olduğunu duyuyoruz. Bu dalga ve dalga neticesinde ortaya çıkan sonuçlar özellikle 2021’in sonundan itibaren kendini daha da güçlü hissettirmeye başladı. Öyle ki, Stanford araştırmacıların 2021’de yayınladığı bir rapora göre:
- Oracle ve Hewlett Packard Enterprise dahil olmak üzere Ocak 2018 ile Haziran 2021 arasında irili ufaklı en az 113 Kaliforniya şirketi Teksas’a taşındı,
- Bu araştırmanın yayımlanma tarihinden bir süre sonra Tesla da genel merkezini Austin’e taşıyacağını açıklamıştı.
- Giderek artan göç dalgasına kayıtsız kalamayan Apple‘ın Austin’e tam bir milyar dolarlık bir kampüs açmayı planladığı medyaya yansıdı: Bu kampüs, Apple ürünlerini ve servislerini tasarlama ve geliştirme konusunda önemli bir rol üstlenecek.
- Son olarak, medyaya yansıyan haberlere göre Meta (eski adıyla Facebook) şirketi de Austin’in finansal merkezindeki en yüksek gökdeleni uzun bir süreliğine kiralayacağını açıkladı.
Vergilerin Göçü
Yani görüldüğü üzere çoğu teknoloji şirketi bu göçü kısa vadeli bir proje olarak değerlendirmiyor. Peki şirketler neden Kaliforniya’dan göçüyor ve neden ciddi bir kısmı Teksas’ı tercih ediyor? Uzmanlar, bu duruma cevap olabilecek bir kaç sebep olarak aşağıdakileri belirtiyor:
- Vergi, vergi, vergi. Teksas, hem eyalet içinde yaşayanların hem de işletmelerin, büyüklükleri ne boyutta olursa olsun, önemli ölçüde daha az vergi verdiği bir eyalet. Örneğin ABD’nin 43/50 eyaletinde olan bir vergi modeli, Eyalet Vergisi, Teksas’ta bulunmuyor: Bu, her Teksaslının Kaliforniyalılara göre %2 ila %13 arası daha az vergi vermesi anlamına geliyor! Ayrıca eyalet, şirketlere sıklıkla vergi indirimi ve muafiyeti düzenlemesiyle biliniyor: 2021 senesinde Teksas şirketlerin tam bir milyar dolarlık vergi borcunu silmiş.
- Emlak piyasası. Teksas’ın emlak piyasasının da Kaliforniya’dan çok daha ılımlı olduğu ve hem ev almak isteyenlerin hem de ev kiralamak isteyenlerin görece kolay bir durumla karşılaştığından bahsediliyor.
- Teksas, çorak arazi değil. Özellikle ülkemizde de sanıldığının aksine Teksas, vahşi batının hüküm sürdüğü bir yer değil 😄! Eyalet, ABD’nin en önemli enerji devlerine, teknoloji ve medikal şirketlerine ev sahipliği yapıyor. Dolayısıyla aslında San Fransisco’nun teknoloji devleri yeni bir keşif yapmıyor, ABD’nin en büyük üç ticaret sahnesinin birinden diğerine geçiyor.
Değişen Eyaletler, Değişen Siyasi Tavırlar
Biraz da siyasetten bahsetmek gerekirse bu göç, teknoloji şirketlerinin kurumsal görüşlerinin ve çalışanlarının, hisse sahiplerinin kişisel görüşlerinin de bir takım sınavlardan geçmesini gerektirecek gibi duruyor. Zira Teksas, Kaliforniya gibi progresif ideallerin hüküm sürdüğü bir eyalet değil. Bu durum, yakın tarihli bir örnekle açıklanabilir: LGBTQ ve Black Lives Matter gibi konularda rahatlıkla kampanyalar yürüten şirketlerin veya büyük bağışlar yapan teknoloji şirket yöneticilerinin Teksas’ın bir süredir gündeminde olan kürtaj konusunda son derece sessiz olduğu fark edilebilir. Dolayısıyla şirketlerin bu yeni sosyal ve politik oyun alanına alışmasının bir miktar zaman alacağını öngörmek hiç de zor olmayacaktır.
Ayrıca belirtmek gerekiyor ki Kalifornia ve San Fransisco’dan göç edenler sadece teknoloji şirketleri ve çalışanları değil. Geçtiğimiz haftalarda yayımlanan 2021 ABD Nüfus Raporu‘na göre, Teksas, Arizona, South Carolina gibi görece daha az regülasyon ve vergiye tabi eyaletlerin nüfus oranları bir sene içerisinde %1’den fazla artarken; Kaliforniya, Illinois ve New York gibi yüksek vergi ve regülasyon öngören eyaletlerin nüfus oranları %0,6 veya daha fazla düştü.
Dolayısıyla ABD içinde yüksek ölçekli bir nüfus hareketi olduğunu öngörmek mümkün. Bu hareketliliğin dev teknoloji şirketlerini de kapsaması durumu bir hayli ilginçleştiriyor.
GELİŞMELER
Hazine ve Maliye Bakanlığı, Katma Değer Vergisi (KDV) uygulamasındaki farklılıkları giderecek yeni bir düzenleme hazırlığında. TBMM’ye getirilecek düzenlemeyle birlikte %1 KDV ile alınan ürünün %8’le satılması, %18’le alınan ürünün %1 KDV ile satılması gibi uygulamalara son verilmesi bekleniyor.
- Şu an yürürlükte olan düzenlemeye göre, ikinci el otomobilde KDV %1 iken yeni otomobilin KDV oranı %18’e çıkıyor. Lokantada yemeklerin KDV oranları %8 iken, alkollü mekanlarda ve turizm belgesi olan restoranlarda oran %18’e yükseliyor.
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), enflasyon rakamlarına e-ticaret verilerini de dahil etmek için çalışma başlattı. Kurum bu süreçte sektörün önde gelen firmaları ile görüşmeler yaparken uzmanlar bu verilerin şeffaflığı ile ilgili endişeler olabileceğini ifade ediyor. Çalışmanın tamamlanmasıyla e-ticaret verilerinin gelecek yıldan itibaren enflasyon rakamlarına yansıması bekleniyor.
