1 Temmuz’dan herkese merhaba! 1881’de bugün dünyanın ilk uluslararası telefon konuşması, St. Stephen ve Calais arasında yapıldı.
TÜRKİYE’DEN GELİŞMELER
Organize suç örgütü lideri olduğu gerekçesiyle aranan Sedat Peker, Twitter hesabı üzerinden paylaştığı mesajla eski AK Parti yöneticisi ve iş insanı Ahmet Kurtuluş’un “yüksek mevkideki bürokratların ve siyasilerin kurtarılabilmesi için” öldürüldüğünü söyledi.
- Gerisi: “FETÖ borsası” olarak da bilinen “organize suç örgütü” davasının sanığı Kurtuluş, elektronik kelepçeyle ev hapsinde tutulduğu Narlıdere ilçesindeki bir sitede bulunan dairesine, 30 Mayıs 2019’da polis yeleği giyerek gelen ve güvenlik görevlilerine kendisini Denetimli Serbestlik Bürosu elemanı olarak tanıtan bir kişi tarafından tabancayla vurularak öldürülmüştü.
CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu’nun da arasında bulunduğu 20 milletvekiline ait dokunulmazlık dosyaları, TBMM Başkanlığı’na sunuldu.
- Tam liste: HDP’den İzmir Milletvekilleri Serpil Kemalbay Pekgözegü ve Murat Çepni, Diyarbakır Milletvekilleri İman Taşçıer ve Dersim Dağ, Şanlıurfa Milletvekilleri Nusrettin Maçin ve Ayşe Sürücü, İstanbul Milletvekilleri Hakkı Saruhan Oluç ve Zeynel Özen, Şırnak Milletvekilleri Hüseyin Kaçmaz ve Nuran İmir, Muş Milletvekilleri Mensur Işık ve Şevin Coşkun, Iğdır Milletvekili Habip Eksik, Van Milletvekili Sezai Temelli ve Batman Milletvekili Ayşe Acar Başaran. İYİ Parti’den İstanbul Milletvekili Ahmet Çelik. DP’den Ordu Milletvekili Cemal Enginyurt. TİP’ten Hatay Milletvekili Barış Atay Mengüllüoğlu. DBP’den ise Diyarbakır Milletvekili Salihe Aydeniz.
Çiftlik Bank’ın kurucusu Tosuncuk lakabıyla da bilinen Mehmet Aydın, Brezilya Sao Paulo’da Türkiye Cumhuriyeti Konsolosluğu’na teslim oldu. Aydın, Sözcü’ye video aracılığıyla konuştu ve “kendi hür irademle en kısa sürede Türk yargısına teslim olacağım” demecini verdi.
Bankacılık Düzenleme ve Denetim Kurumu, kredi kartı harcamalarında taksit sayılarında düşüşe gitti. Ayrıca Kredi kartları ve ihtiyaç kredilerinde de risk ağırlıkları artırıldı.
- Mobilya ve beyaz eşya: Taksit sayıları 12 aydan dokuz aya indirildi.
- Kuyum harcamaları: Altı ay olan azami taksit sayısı üç aya düşürüldü.
- TV: 3 ila 5 bin lira arası olan TV’lerde taksit sayısı dokuz ay, 5 bin lira üzeri TV’erde ise taksit sayısı dört ay oldu.
- Taşıt: 120 bin ila 300 bin lira arasında fiyatlanan taşıt alımlarında kredilerin vadesi 48 aydan 36 aya indirildi. 300 bin ila 750 bin liralık taşıt alımlarında ise kredilerin vadesi 36 aydan 24 aya çekildi. 750 bin lira üzeri araçlarda ise vadeler 24 aydan 12 aya düştü.
- Başka başka: 1 Temmuz’dan itibaren geçerli olmak üzere tüm elektrik abone gruplarına %15 zam yapıldı. Böylece son 3,5 yılda elektriğe toplamda %122 oranında zam yapılmış oldu. LPG’ye de bu geceden itibaren geçerli olmak üzere 50 ila 60 kuruş arasında zam yapılması öngörülüyor.
DÜNYADAN GELİŞMELER
Hollanda’nın Lahey kentindeki Eski Yugoslavya Uluslararası Ceza Mahkemesi, 25 yıl önceki Bosna Savaşı ile ilgili gördüğü son davada hükmünü açıkladı. Mahkeme eski Sırbistan Cumhurbaşkanı Slobodan Miloseviç’in yakın çevresinden iki Sırp güvenlik yetkilisine 12’şer yıl hapis cezası verdi. Karara temyiz yolunun açık olduğu duyuruldu.
- Detay: Sanıklardan 70 yaşındaki Jovica Stanisiç o dönem Sırp gizli istihbarat teşkilatına başkanlık ederken 71 yaşındaki Franko Simatoviç de özel komando birliklerine komuta ediyordu. İki sanığın yargılanmasına 2003 yılında başlanmış ancak sanıklar 10 yıl sonra sürpriz biçimde suçsuz bulunmuştu. 2015 yılında dava yeniden görülmeye başlamıştı.
- Yorum: Utrecht Üniversitesi’nde öğretim görevlisi olarak çalışan ve Yugoslav paramiliter güçleri konusunda uzman tarihçi Iva Vuksiç her iki sanığın da Bosna’da “savaşın yürütülme tarzında” son derece belirleyici olduğunu belirtiyor.
Çin Devlet Başkanı Şi Jinping, Çin Komünist Partisi’nin 100. kuruluş yıldönümünde yaptığı konuşmada, Çin’in diğer ülkelere zorbalık etmediğini söyledi. Bu sebeple Şi, Vaşington yönetimini hedef göstererek kimsenin “Çin’e tahakküm etmemesi” uyarısını yaptı.
- Ayrıntılar: Konuşmaları Pekin’deki meşhur Tiananmen Meydanı’nda toplamda 70 bin kişi dinledi. Savaş uçakları ve top atışlarıyla gösteriler yapıldı.
- Öne çıkanlar: Şi, “yüksek düzeyde özerkliğe” sahip olan Hong Kong ve Macau’nun da “Bir ülke, iki sistem” prensiplerini doğru bir şekilde uygulaması gerektiğini ifade etti. Tayvan’dan da bahseden Şi, Çin’in birleşmeye duyduğu “sarsılmaz bağlılığı koruduğunu söyledi.
Moskava yönetimi, 5 Ekim’de ülkenin en tanınan oyuncularından 36 yaşındaki Yulia Peresild ve yönetmen Klim Şipenko’yu Uluslararası Uzay İstasyonu’na gönderecek. İkilinin hedefi ise ABD’den önce uzayda bir film çekmek.
- Gerisi: Tom Cruise ve Hollywood yönetmeni Doug Liman, NASA ve SpaceX ile iş birliği yaparak uzayda film çekeceklerini açıklamıştı.
Birleşik Krallık’ta Finansal Yönetim Otoritesi (FCA), dünyanın en yüksek hacimli kripto para borsası Binance’i yasakladı.
- Ayrıca: FCA aynı zamanda Binance internet sitesi ile ilgili bir uyarı yayımlayarak insanları kripto varlıklardan yüksek kazanç elde edebileceklerini öne süren reklamlara karşı dikkatli olmaya çağırdı.
PSİKOLOJİ
Arketiplerin Macerası: Monomit Kuramı
Muzaffer Gökçe
Carl Jung, Mircea Eliade, Theodore Gaster ve Heinrich Zimmer gibi mitoloji üzerine araştırma yapan bilim insanları arasından Joseph Campbell önemli bir teorisi ile ayrışır. Aynı zamanda bir psikolog olan Campbell, dünyanın dört bir yanından kahraman mitleri ve hikâyeler arasında dolaşan birçok ortak kalıp olduğunu keşfeder. Ayrıca bütün bu kalıpların iskeletini oluşturan ortak bir şema olduğunu öne sürer: Aslında her anlatı aynı desene sahip tek bir anlatıdır.
Campbell bu şemayı; hangi kültürün ürünü olduğu fark etmeksizin, her kahramanın geçtiği temel aşamalar olarak açıklar. Yaşamı boyu yaptığı çalışmalarla hikâye anlatımındaki zincirin güçlü bir halkasına yani Kahramanın Sonsuz Yolculuğu veya diğer bir adıyla Monomit kuramına ulaşır. Bu kuramı Kahramanın Sonsuz Yolculuğu (The Hero with a Thousand Faces) isimli kitabında detaylıca açıklar.
Hollywood yapım şirketleri için öykü ve film projesi danışmanlığı yapan Christopher Vogler, Joseph Campbell’ın 1949’da mitler üzerinden ortaya koyduğu bu modeli geliştirip uyarlayarak 1992 yılında kaleme aldığı Yazarın Yolculuğu (The Writer’s Journey: Mythic Structure for Writers) adlı kitabında çeşitli arketipleri de içerisinde barındıran bu on iki aşamayı şu şekilde formüle eder:
Sıradan Dünya
Bu adım, kahramanın macera başlamadan önceki hayatını ifade eder. Kahraman, orada yaşayanlar tarafından sıradan veya durağan olarak kabul edilen bir dünyada var olur. Çoğu zaman kahraman Sıradan Dünya’dakiler tarafından tuhaf kabul edilir ve kendinin bu dünyaya ait olmadığını hissettiren bazı özelliklere sahiptir.
Macera Çağrısı
Bu aşamada kahraman, macerasına başlamasına neden olan bir şeyle karşı karşıyadır. Macera çağrısı, kahramanın Sıradan Dünya’sının konforunu bozar. Ona üstlenilmesi gereken bir meydan okuma veya görev sunarak hikâyeyi ilerletir. Çağrı, maceranın risklerini belirginleştirir, kahramanın hedeflerini netleştirir ve Sıradan Dünya’nın dengesini bozar. Kahraman bu aşamada neyin tehlike altında olduğunu öğrenir.
Günlük hayatta harika görevler olmaz. Bu sebeple kahramanın yolculuğuna başlaması için Sıradan Dünya’dan uzaklaştırılması gerekir. Ayrıca anlatının sürükleyiciliği için de kahraman sıradan ortamından uzaklaştırılmalıdır. Kahraman, bir maceraya çıkmak için evini, arkadaşlarını ve hayat düzenini terk etme konusunda isteksizdir ancak sonunda kaderini kabul eder. Campbell macera çağrısının rastlantısallığını şu ifade ile aktarır: “Bir gaf veya belki de en küçük bir şans, beklenmeyen bir dünyayı ortaya çıkarır.”
Çağrının Reddi
Bilinmeyenin korkusu kahraman tarafından hissedilir ve kahraman, bir anlık bile olsa maceradan uzaklaşmaya yeltenir. Bu korku gelecekteki belirsizliği ve tehlikeyi kahramana aktarabilir. Macera çağrısı sırasında kahramana yalnızca kendisinin tamamlayabileceği bir görev verilerek şu zor seçimle karşı karşıya bırakılır: Kabul et veya reddet.
Kahramanın seçimi akıllıca görünmeyebilir. Fakat görev kabul edilmezse hikâye meydana nasıl gelecek? Aslında kahramanların kaderlerini kabul etmedikleri hikâyeler de vardır. Bu olduğunda, gidişat felakete doğru sürüklenir. Evrenin belirli bir kahramanı seçmesinin bir nedeni vardır ve görevi reddetmek sadece sorun getirir.
Akıl Hocası ile Tanışma
Kahraman, korkuların üstesinden gelerek macera eşiğiyle yüzleşmek ve güven, iç görü, tavsiye, eğitim veya sihirli armağanlar almak için bir akıl hocası ile buluşur. Bir kahraman, bu Özel Dünya’ya körü körüne girmek istemeyebilir. Bu nedenle daha önce orada bulunmuş birinin deneyimine ve bilgeliğine ihtiyaç duyar. Bu akıl hocası, yolculuğun testleriyle kahramanın daha güçlü yüzleşmesi için gereken temel dersleri ve eğitimi sağlamak sebebiyle o dünyada bulunur. Böylelikle kahramanın bilinmeyene hazırlanmasına yardımcı olur. Genellikle geçmişinde kahraman olan akıl hocası, bazen harita bazen seyir defteri bazen de hiyeroglif gibi bir nesne de olabilir. Akıl hocası, kahramana mentor olarak meşaleyi devreder. Zaten akıl hocası kendi şartları gereği anca bu aşamaya kadar gelebilir.
Kaynak: note.com
Eşiği Geçmek (Sıradan Dünya’dan Özel Dünya’ya): Eşiği geçmek, kahramanın nihayet yolculuğa kendini adadığını gösterir. Bu aşamada Sıradan Dünya’yı Özel Dünya’dan ayıran geçidi geçmeye hazırdır. Geçiş, kişinin korkularıyla yüzleşmesini, bir haritaya sahip olmasını veya akıl hocasının onu arkadan kuvvetlice itmesini kabul etmekten daha fazlasını gerektirebilir. Kahraman, kendisini Özel Dünya’ya girmeye zorlayan ve geri dönüşü olmayan bir olayla yüzleşecektir. Bu aşama itibariyle Özel Dünya’ya girmenin sonuçlarını kabul etmeye isteklidir. Sonunda çatışmayla yüzleşmeyi kabul eder ve ilk kez Sıradan Dünya’sını terk ederek daha önce deneyimlemediği bir dünyaya girer ve macera başlar.
Özel Dünya: Kahramanın Sıradan Dünya’sının aksine bu yeni dünyanın kendi kuralları vardır. Dayanıklılığı ve gücü tekrar tekrar test edilir ve kahraman bu yeni dünyanın kurallara saygı duymayı çabucak öğrenir. Bu noktada kahramanın çeşitli testlerle karşılaşması, müttefikler ve düşmanlar edinmesi beklenir.
Gizemli Mağaraya Giriş (Tehlikeye Yaklaşma): Mağara, gizli bir nesnenin nerede bulunacağını sembolize edebilir. Düşmanın saklandığı mekân veya tehlikeli bir yerin kenarı da olabilir. Kahraman mağaraya girmeden önce duraklar ve düşmanı alt etmek için bir plan hazırlar.
Ulvî Çile: Kahraman, en büyük korkusuyla yüzleşmek durumunda kalır. Hatta ölüm kalım tehlikesiyle bile karşı karşıya kalabilir. Böylelikle hedef kitlenin merakı doruk noktasında tutulur.
Ödül: Kahraman, engelini aşar ve ödülün sahibi olur. Ödül bir kişi, nesne, kılıç, bilgi, sır vb. olabilir.
Kaynak: keyword-hero.com
Özel Dünya’dan Sıradan Dünya’ya Geri Dönüş: Bu aşama kahramanın Sıradan Dünya’ya tekrar dönüşünü işaret eder. Ancak düşman henüz tam olarak alt edilememiştir ve hala öfkelidir..!
Yeniden Doğuş: Henüz Sıradan Dünya’ya bütünüyle dönemeyen kahraman için ikinci bir ölüm kalım anı işaret edilir. Tehlikenin doruk noktasına ulaştığı bu aşamada öğrendiği her şeyi kullanacak olan kahraman son bir sınavla karşı karşıyadır.
İksir ile Dönüş: Özel Dünya’dan bir hazine, bilgi veya kahramanın çıkardığı derslerle Sıradan Dünya’ya tam olarak dönüş gerçekleşir. Özel Dünya’da edindiği deneyimleri de yanında getiren kahraman artık Sıradan Dünya’da sıradan olmayan bilge bir karakterdir.
