Özellikle pandemi döneminde artan kitap okuma oranı ile birlikte, kitapseverlerin okuduklarını tartışacakları kitap kulübü arayışları da artıyor. Önceden kafelerde, kütüphanelerde ya da evlerde toplanan kitap kulüpleri şu sıralar çevrimiçi düzenlenmekte.
Türkiye’de sesini duyurabilmiş ve düzenli toplanan kitap kulüplerinden söz etmek mümkün. Don Kişot, Rory Gilmore Kitap Kulübü, Kültür Perileri, İstanbul Edebiyat Kulübü bunlardan yalnızca birkaçı.Fakat rotayı Amerika ve İngiltere’ye çevirdiğimizde, işlerin buradakinden daha farklı işlediğini görüyoruz. Amerika’daki kitap kulüpleri ve yayıncılık sektörüne olan etkilerini Türkiye ile karşılaştırınca, buradaki kitap kulüplerinin sayıca edebiyat severin kendi arasında toplandığı, samimi ve entelektüel fakat ufak çaplı bir girişim olarak değerlendirebiliriz.
Her sektördeki pazarın ve rekabetin gün geçtikçe büyüdüğü Amerika’da, kitap kulüpleri kitapların satış ve tanıtımlarında çok büyük bir paya sahip. Özellikle ünlü isimlerin kurdukları kitap kulüpleri, düşünülenin aksine günümüzdeki izleyici kitlesini okumaya teşvik ediyor ve satışların artmasında büyük rol üstleniyor. Ünlülerin kurduğu başlıca kitap kulüplerini kısaca sıralarsak:
Oprah Winfrey – Oprah’s Book Club
Tarihin en uzun soluklu kitap kulüplerinden biri olan Oprah’s Book Club, 1996 yılından beri faaliyetlerini sürdürmekte. Medya patroniçesi Oprah’ın tür fark etmeksizin önerdiği her kitap izleyiciler tarafından hâlâ benimseniyor. Öyle ki 2004 yılında kulübü için Anna Karanina’yı seçtiğini açıkladığında Tolstoy’u yayımlayan Penguin Books 800.000 yeni baskı yapıyor ve yayımlanmasından yaklaşık 130 sene sonra Oprah Etkisi ile birlikte satışlar kırk katına çıkıyor.
Kulübün önemsendiğini, kitapları listeye giren yayınevlerinin kapaklara “Oprah’ın Kitap Kulübü Seçkisinden” çıkartmaları yapıştırmalarından ve kitapçılarda Oprah kitaplarına özel dizilen raflardan anlamak mümkün. Oprah Winfrey’in kitap kulübü için seçtiği tüm kitapları buradan inceleyebilir ve bülten listelerine abone olabilirsiniz.
Reese Witherspoon – Hello Sunshine
2017 yılında kendi çevrimiçi kitap kulübünü başlatan oyuncu Reese Witherspoon da Oprah’ın izinden gidiyor. Her ay odak noktasında farklı hikayelere sahip güçlü bir kadın karakterin olduğu kitapları seçen Reese Witherspoon da yayıncılıkta hızla etkisini gösterdi. Öyle ki tıpkı Oprah’ta olduğu gibi, seçtiği kitaplarda okuma kulübünün çıkartmaları yer almaya başladı. Reese’in ilk ses getiren başarılarından birisi şüphesiz kulübü için seçtiği Where the Crawdads Sing (Kya’nın Şarkı Söylediği Yer) kitabı oldu. İlk baskısı 27.500 adet olan kitap, Reese’in listesine girdiğinde kitap bir yıl boyunca çok satanlar listesinde kalarak 1.4 milyon satış rakamlarına kadar çıkmayı başardı.
Aktif olarak kitap seçkisine devam eden Reese Witherspoon’un seçtiği kitaplar 10.000’in altına düşmüyor, öyle ki yayınevleri kitaplarını ona okutmak için artık sıraya bile giriyor.
Florence and the Machine: Between Two Books
İngiltereli indie-pop grubu Florence and the Machine’in solisti Florence Welch’in 2012 yılında başlattığı Between Two Books, hem çevrimiçi hem de seyahat ettiği şehirlerde hayranlarıyla yüz yüze gerçekleştirdiği toplanmalar ile faaliyetlerini devam ettiriyor. Between Two Books için seçilen kitapları ve kitap kulübünün faaliyetlerini buradan inceleyebilirsiniz.
Emma Watson: Our Shared Shelf
İngiltere’ye geçmişken Emma Watson’un kitap kulübünden bahsetmeden olmaz. Birleşmiş Milletler’de kadın hakları alanında iyi niyet elçisi olan Watson, 2016 yılında Goodreads’te başlattığı Our Shared Shelf’in odağına feminist kitapları aldı ve kulüp büyük ses getirdi. Öyle ki Türkiye’de bile kitap satış siteleri sayfalarına “Emma Watson’ın feminist kitaplığı” gibi bölümler ekleyerek ünlü oyuncunun seçtiği kitapların Türkçe baskılarını tanıttılar. Maalesef bu kitap kulübü artık aktif olmasa da Emma Watson’un kulüp için seçtiği başlıkları buradan inceleyebilirsiniz.
Yukarıdaki örnekler gibi yurt dışında ünlülerin öncü olduğu kitap kulüplerine pek çok örnek saymak mümkün. Sarah Jessica Parker, Emma Roberts, Sarah Michelle Gellar ve Jimmy Fallon kendi okuma kulüplerini yöneten/yönetmiş isimler arasında. Gittikçe büyüyen bir oluşum olan kitap kulüpleri her ne kadar eski işleyişinden çıkarak yeni bir pazar haline gelse de, yeni yazarlara ve bağımsız yayınevlerine verdikleri destek ile tanıtım için mükemmel bir aracı rolü üstlenerek güzel bir denge yakalıyor.
